Tilopa là thầy, Naropa là đệ tử, và Tilopa nói:
Đại thủ ấn ở bên ngoài mọi lời và biểu tượng, nhưng với ông, Naropa, tha thiết và kiên trung, điều này phải được nói:
Nó ở bên ngoài lời và biểu tượng, mọi lời và mọi biểu tượng. Thế thì làm sao nó có thể được nói? Nếu nó thực sự ở bên ngoài mọi lời và biểu tượng, thế thì làm sao nó có thể được nói? Thế thì có bất kì cách nào không? Vâng, có cách: nếu có một Naropa, có cách; nếu thực sự có một đệ tử, có cách. Điều đó phụ thuộc vào đệ tử liệu cách đó sẽ được tìm ra hay không.
Nếu đệ tử là cảm nhận tới mức anh ta không có tâm trí của riêng mình – anh ta không phán xét liệu nó là đúng hay sai, anh ta không có tâm trí của riêng mình, anh ta đã buông xuôi tâm trí mình theo thầy, anh ta đơn giản là sự cảm nhận, là trống rỗng, sẵn sàng đón chào bất kì cái gì được trao cho một cách vô điều kiện – thế thì lời và biểu tượng là không được cần, thế thì cái gì đó có thể được trao. Và bạn có thể nghe nó giữa các lời, bạn có thể đọc nó giữa các dòng – thế thì lời chỉ là cái cớ. Điều thực xảy ra chỉ ở bên cạnh lời.
Lời chỉ là thủ đoạn, phương cách. Điều thực đi theo lời như cái bóng. Và nếu bạn quá nhiều tâm trí, bạn sẽ nghe các lời, thế thì điều đó không thể được truyền đạt. Nhưng nếu bạn không là tâm trí chút nào, thế thì cái bóng tinh tế đi theo lời, rất tinh tế, chỉ tim có thể thấy chúng, cái bóng vô hình, gợn sóng tâm thức vô hình, “các rung động”… thế thì giao cảm lập tức là có thể.
Nhớ điều này, Tilopa nói:
…nhưng với ông, Naropa, tha thiết và kiên trung, điều này phải được nói:
Cái mà không thể được nói, phải được nói cho đệ tử. Cái mà không thể được nói, cái là tuyệt đối vô hình, phải được làm thành hữu hình cho đệ tử. Điều đó phụ thuộc không chỉ vào thầy – nó phụ thuộc vào đệ tử thậm chí nhiều hơn.
Tilopa đã may mắn tìm ra Naropa. Đã từng có vài thầy, không may, người không bao giờ có thể tìm ra đệ tử như Naropa. Cho nên bất kì cái gì họ đã thu được đã biến mất cùng họ, vì đã không có người nào để nhận nó.
Đôi khi thầy phải du hành hàng nghìn dặm để tìm đệ tử. Bản thân Tilopa đã đi từ Ấn Độ sang Tây Tạng để tìm ra Naropa, để tìm đệ tử. Tilopa đã lang thang khắp Ấn Độ và đã không thể tìm ra người có phẩm chất đó, người sẽ nhận món quà đó, người sẽ ca ngợi món quà đó, người sẽ có khả năng hấp thu nó, được tái sinh qua nó. Và một khi món quà này đã được nhận bởi Naropa, anh ta đã trở nên được biến đổi toàn bộ. Thế thì Tilopa tương truyền đã nói với Naropa, “Bây giờ ông đi và tìm Naropa riêng của ông.”
Naropa cũng đã may mắn theo cách đó: ông ấy đã có khả năng tìm ra một đệ tử có tên là Marpa. Marpa cũng đã rất may mắn; ông ấy đã có khả năng tìm ra một đệ tử có tên là Milarepa. Nhưng thế rồi truyền thống này đã biến mất, thế rồi không còn các đệ tử có tầm cỡ vĩ đại đó. Nhiều lần các tôn giáo đã đi tới trái đất và đã biến mất; nhiều lần nó sẽ tới và biến mất. Tôn giáo không thể trở thành nhà thờ; tôn giáo không thể trở thành giáo phái. Tôn giáo phụ thuộc và việc truyền qua người, vào giao cảm qua người. Tôn giáo của Tilopa đã tồn tại chỉ cho bốn thế hệ, từ Naropa tới Milarepa; thế rồi nó biến mất.
Tôn giáo giống như ốc đảo: sa mạc là bao la, và đôi khi trong một phần tí hon của sa mạc một ốc đảo xuất hiện. Và trong khi nó còn kéo dài, tìm kiếm nó đi; và trong khi nó có đó, uống nó đi – và nó là rất rất hiếm hoi.
Jesus nói nhiều lần với đệ tử của ông ấy, “Chút ít nữa đi khi ta còn đây. Và khi ta đang ở đây, các ông ăn ta đi, các ông uống ta đi. Đừng bỏ lỡ cơ hội này” – vì thế rồi hàng nghìn năm… và người như Jesus có thể không ở đây. Sa mạc là bao la. Ốc đảo đôi khi xuất hiện và biến mất; vì ốc đảo tới từ cái không biết nó cần cái neo vào đất này. Nếu cái neo không có đó nó không thể còn lại ở đây. Và Naropa là cái neo.
Cùng điều này tôi muốn nói với bạn: Khi tôi còn ở đây, một chút ít khi vẫn còn nữa, đừng bỏ lỡ cơ hội này. Và bạn có thể bỏ lỡ nó trong những thứ tầm thường: bạn có thể vẫn còn bị bận bịu với cái vô nghĩa, với rác tâm trí. Bạn có thể liên tục nghĩ ủng hộ và chống đối – và ốc đảo sẽ sớm biến mất. Bạn có thể nghĩ ủng hộ và chống đối về sau. Ngay bây giờ, uống nó đi, vì thế thì sẽ có nhiều kiếp dành cho bạn nghĩ ủng hộ và chống đối, không có vội cho điều đó. Nhưng trong khi nó vẫn còn đủ, uống nó đi.
Một khi bạn được say sưa với một Jesus hay một Naropa, bạn được biến đổi toàn bộ. Việc biến đổi là rất rất dễ dàng và đơn giản, nó là quá trình tự nhiên. Mọi điều được cần là trở thành mảnh đất và nhận hạt mầm; trở thành bụng mẹ và nhận hạt mầm.
Đại thủ ấn ở bên ngoài mọi lời và biểu tượng, nhưng với ông, Naropa, tha thiết và kiên trung, điều này phải được nói…
Điều đó không thể được thốt ra, nó là không thể thốt ra được – nhưng điều đó phải được nói cho một Naropa. Bất kì chỗ nào đệ tử sẵn sàng thầy xuất hiện, phải xuất hiện. Bất kì chỗ nào có nhu cầu sâu, nó phải được đáp ứng. Toàn thể sự tồn tại đáp ứng cho nhu cầu sâu nhất của bạn, nhưng nhu cầu phải có đó; bằng không bạn có thể đi qua một Tilopa, một Phật, một Jesus, và thậm chí không thể có khả năng thấy rằng bạn đã đi qua một Jesus.
Tilopa đã sống ở nước này. Không ai đã nghe ông ấy – và ông ấy sẵn sàng cho món quà tối thượng. Cái gì đã xảy ra? Và điều này đã xảy ra ở nước này nhiều lần; phải có cái gì đó đằng sau nó. Và điều này đã xảy ra nhiều ở nước này hơn bất kì chỗ nào khác, vì nhiều Tilopas hơn đã được sinh ra ở đây. Nhưng tại sao điều xảy ra là một Tilopa phải đi tới Tây Tạng? Tại sao điều xảy ra là một Bồ đề đạt ma phải đi sang Trung Quốc?
Nước này biết quá nhiều, nước này đã trở thành quá nhiều với cái đầu. Đó là lí do tại sao khó tìm thấy tim – nước của những người brahmin và bác học, nước của những người biết lớn, các triết gia. Họ biết mọi Veda, mọi Upanishad, họ có thể trích đọc bằng trí nhớ toàn thể kinh sách: nước của những cái đầu. Đó là lí do tại sao điều đó đã xảy ra nhiều lần thế.
Ngay cả tôi cũng cảm thấy, nhiều lần thế tôi cảm thấy điều đó, rằng bất kì khi nào một người brahmin tới, khó có giao thiệp. Người biết quá nhiều trở thành gần như không thể giao thiệp được – vì người đó biết mà không biết. Người đó đã thu thập nhiều khái niệm, lí thuyết, học thuyết, kinh sách. Nó chỉ là gánh nặng lên tâm thức của người đó, nó không là việc nở hoa. Nó đã không xảy ra cho người đó, nó toàn được vay mượn, và mọi cái được vay mượn là rác, mục nát – vứt nó đi ngay khi bạn có thể vứt nó.
Chỉ cái xảy ra cho bạn là thực. Chỉ cái nở hoa trong bạn là thực. Chỉ cái trưởng thành trong bạn là thực và sống động. Bao giờ cũng nhớ điều đó: tránh tri thức vay mượn.
Tri thức vay mượn trở thành thủ đoạn của tâm trí: nó che giấu dốt nát – nó không bao giờ phá huỷ dốt nát. Và bạn càng bị bao quanh bởi tri thức, sâu bên trong tại trung tâm, tại chính rễ của con người của bạn, là dốt nát và tối ở đó. Và người của tri thức, tri thức vay mượn, gần như là bị đóng bên trong tri thức riêng của người đó; bạn không thể xuyên thấu người đó. Và khó tìm thấy tim người đó, bản thân người đó đã mất mọi tiếp xúc với tim của người đó. Cho nên không phải ngẫu nhiên mà một Tilopa phải đi sang Tây Tạng, một Bồ đề đạt ma phải đi sang Trung Quốc: hạt mầm phải du hành xa thế, không tìm thấy mảnh đất ở đây.
Nhớ điều này, vì trở nên nghiện quá nhiều với tri thức là dễ dàng – nó là việc nghiện, nó là ma tuý. Và lsd không nguy hiểm thế, cần sa không nguy hiểm thế. Và theo cách nào đó chúng là tương tự, vì cần sa cho bạn thoáng nhìn về cái gì đó mà không có đó; nó cho bạn mơ về cái gì đó có tính chủ thể tuyệt đối – nó cho bạn ảo giác. Và tri thức cũng là cùng điều: nó cho bạn ảo giác về việc biết. Bạn bắt đầu cảm thấy rằng bạn biết vì bạn có thể trích đọc Veda, bạn biết vì bạn có thể tranh cãi, bạn biết vì bạn có tâm trí rất rất logic, sắc sảo. Đừng là kẻ ngu! Logic không bao giờ dẫn bất kì người nào tới chân lí. Và tâm trí hợp lí chỉ là trò chơi. Mọi luận cứ đều chưa chín chắn.
Sự sống tồn tại không có bất kì luận cứ nào, và chân lí không cần chứng minh – nó chỉ cần tim của bạn; không phải luận cứ, nhưng yêu của bạn, tin cậy của bạn, sự sẵn sàng đón nhận của bạn.
Từ “Tantra: Hiểu biết tối thượng”, Ch.1 Kinh nghiệm tối thượng
