Kinh nghiệm về cái tối thượng không phải là kinh nghiệm chút nào – vì người trải nghiệm bị mất. Và khi không có người trải nghiệm, cái gì có thể được nói về điều đó? Ai sẽ nói nó? Ai sẽ kể lại kinh nghiệm này? Khi không có chủ thể, đối thể cũng biến mất – bờ sông biến mất, chỉ sông của kinh nghiệm còn lại. Tri thức có đó, nhưng người biết không có đó.
Đó đã là vấn đề cho mọi nhà huyền bí. Họ đạt tới điều tối thượng, nhưng họ không thể kể lại nó cho những người đang đi theo. Họ không thể kể được nó cho người khác, người muốn có việc hiểu trí tuệ. Họ đã trở thành một với nó. Toàn thể con người của họ kể lại nó, nhưng không liên lạc trí tuệ nào là có thể. Họ có thể trao nó cho bạn nếu bạn sẵn sàng nhận; họ có thể cho phép nó xảy ra trong bạn nếu bạn cũng cho phép nó, nếu bạn cảm nhận và mở. Nhưng lời sẽ không có tác dụng, các kí hiệu sẽ không có tác dụng; các lí thuyết và học thuyết tất cả là vô dụng.
Kinh nghiệm này là tới mức nó giống như việc trải nghiệm hơn là kinh nghiệm. Nó là quá trình – và nó bắt đầu, nhưng không bao giờ kết thúc. Bạn đi vào trong nó, nhưng bạn không bao giờ sở hữu nó. Nó giống như giọt nước rơi vào trong đại dương, hay, bản thân đại dương rơi vào trong giọt nước. Nó là việc hội nhập sâu, nó là tính một, bạn đơn giản tan chảy trong nó. Không cái gì còn lại đằng sau, thậm chí không một dấu vết, cho nên ai sẽ liên lạc? Ai sẽ quay lại thế giới của thung lũng? Ai sẽ quay lại đêm tối này để nói cho bạn?
Mọi nhà huyền bí trên khắp thế giới bao giờ cũng cảm thấy bất lực khi có liên quan tới giao tiếp. Giao cảm là có thể, nhưng giao tiếp, không. Điều này phải được hiểu từ chính lúc bắt đầu. Giao cảm là chiều khác toàn bộ: hai tim gặp gỡ, nó là chuyện tình. Giao tiếp là từ đầu sang đầu; giao cảm là từ tim sang tim, giao cảm là việc cảm. Giao tiếp là tri thức: chỉ lời được cho, chỉ lời được nói, và chỉ lời được nhận và được hiểu. Và lời là như vậy: chính bản chất của lời là chết tới mức không cái gì sống có thể được lập quan hệ qua chúng. Ngay cả trong cuộc sống bình thường, gạt sang bên điều tối thượng, ngay cả trong trải nghiệm bình thường khi bạn có khoảnh khắc đỉnh, khoảnh khắc cực lạc, khi bạn thực sự cảm thấy cái gì đó và trở thành cái gì đó, sự việc trở thành không thể nào kể lại được nó trong lời.
Ngay cả trong cuộc sống bình thường bạn cảm thấy cái vô tích sự của lời. Và nếu bạn không cảm thấy cái vô tích sự của lời, điều đó chỉ ra rằng bạn đã không sống động chút nào; điều đó chỉ ra rằng bạn đã sống rất hời hợt. Nếu bất kì cái gì bạn đã từng sống có thể được truyền đạt bởi lời, điều đó nghĩa là bạn đã không sống chút nào.
Khi lần đầu tiên cái gì đó bắt đầu xảy ra mà ở bên ngoài lời, sự sống đã xảy ra cho bạn, sự sống đã gõ cửa bạn. Và khi điều tối thượng gõ cửa bạn, bạn đơn giản đi ra ngoài lời – bạn trở nên câm, bạn không thể nói được; thậm chí không một lời được hình thành bên trong. Và bất kì cái gì bạn nói đều có vẻ nhạt nhoà, chết, vô nghĩa, không có bất kì ý nghĩa gì, tới mức dường như bạn đang không bộc lộ được kinh nghiêm đã xảy ra cho bạn. Nhớ điều này, vì Đại thủ ấn là cái cuối cùng, kinh nghiệm tối thượng.
Đại thủ ấn nghĩa là cực thích toàn bộ với vũ trụ. Nếu bạn đã yêu ai đó, và đôi khi bạn đã cảm thấy việc tan chảy và hội nhập – hai không còn là hai nữa; các thân thể vẫn còn tách rời, nhưng cái gì đó giữa các thân thể tạo ra chiếc cầu, chiếc cầu vàng, và tính hai bên trong biến mất; một sinh lực rung động trên cả hai cực – nếu điều đó đã xảy ra cho bạn, chỉ thế thì bạn có thể hiểu Đại thủ ấn là gì. Sâu hàng triệu và hàng triệu lần, cao hàng triệu và hàng triệu lần cao, là Đại thủ ấn. Nó là cực thích toàn bộ với cái toàn thể, với vũ trụ. Nó đang tan chảy vào trong cội nguồn của hiện hữu.
Và đây là bài ca về Đại thủ ấn. Điều hay là Tilopa đã gọi nó là bài ca. Bạn có thể hát nó, nhưng bạn không thể nói nó; bạn có thể múa nó, nhưng bạn không thể nói nó. Nó là hiện tượng sâu sắc tới mức việc hát có thể truyền đạt chút ít tí hon của nó – không phải điều bạn hát, nhưng cách bạn hát nó.
Nhiều nhà huyền bí đã đơn giản nhảy múa sau kinh nghiệm tối thượng của họ; họ không thể làm được bất kì cái gì khác. Họ đã nói cái gì đó qua toàn thể sự hiện diện và thân thể của họ; mặc dầu, thân thể, tâm trí, hồn, mọi thứ được tham gia vào trong đó. Họ đã múa; nhưng điệu múa đó đã không là điệu múa thường. Thực ra, mọi việc múa đã được sinh ra vì những nhà huyền bí này; nó đã là cách để kể lại cực lạc, hạnh phúc, phúc lạc. Cái gì đó của cái không biết đã xuyên thấu vào trong cái biết, cái gì đó của cõi bên kia đã tới thế gian – bạn có thể làm cái gì khác được? Bạn có thể múa nó, bạn có thể hát nó. Đây là bài ca về Đại thủ ấn.
Và ai sẽ hát nó? Tilopa không còn nữa. Bản thân việc cảm cực thích đang hát. Nó không phải là bài ca của Tilopa; Tilopa không còn nữa. Bản thân kinh nghiệm này đang rung động và hát. Do đó, bài ca về Đại thủ ấn, bài ca về cực lạc, bản thân cực lạc hát nó. Tilopa không có gì để làm; Tilopa không có đó chút nào, Tilopa đã tan chảy. Khi người tìm kiếm bị mất đi, chỉ thế thì mục đích được đạt tới. Chỉ khi người trải nghiệm không còn nữa, kinh nghiệm có đó. Tìm và bạn sẽ bỏ lỡ nó – vì qua việc tìm của bạn, người tìm sẽ được làm mạnh lên. Không tìm và bạn sẽ thấy nó. Chính việc tìm, chính nỗ lực này, trở thành rào chắn, vì bạn càng tìm, bản ngã càng được làm mạnh lên: người tìm. Đừng tìm.
Đây là thông điệp sâu sắc nhất của toàn thể bài ca này về Đại thủ ấn: không tìm, chỉ vẫn còn như bạn vậy, không đi bất kì chỗ nào khác. Không ai đã bao giờ đạt tới Thượng đế, không ai có thể đạt tới vì bạn không biết địa chỉ. Bạn sẽ đi đâu? Bạn sẽ tìm điều thiêng liêng ở đâu? Không có bản đồ, và không có cách nào, và không có người nào nói ngài ở đâu. Không, không ai đã bao giờ đạt tới Thượng đế. Nó bao giờ cũng là điều đảo ngược lại: Thượng đế tới bạn. Bất kì khi nào bạn sẵn sàng, ngài gõ cửa bạn; ngài tìm bạn bất kì khi nào bạn sẵn sàng. Và sự sẵn sàng không là gì ngoài tính cảm nhận. Khi bạn có tính cảm nhận đầy đủ không có bản ngã; bạn trở thành ngôi đền hổng không có ai trong nó.
Tilopa nói trong bài ca này, trở thành giống trúc hổng đi, không cái gì bên trong. Và đột nhiên, khoảnh khắc bạn là trúc hổng, môi thiêng liêng là trên bạn, trúc hổng trở thành sáo, và bài ca bắt đầu – đây là bài ca về Đại thủ ấn. Tilopa đã trở thành trúc hổng, và điều thiêng liêng đã tới, và bài ca đã bắt đầu. Nó không phải là bài ca của Tilopa, nó là bài ca của bản thân kinh nghiệm tối thượng.
Đôi điều về Tilopa trước khi chúng ta đi vào trong hiện tượng đẹp này. Không có gì mấy được biết về Tilopa, vì thực ra không cái gì có thể được biết về những người như vậy. Họ không để lại dấu vết, họ không trở thành một phần của lịch sử. Họ tồn tại bên lề, họ không là một phần của lưu thông chính nơi toàn thể nhân loại đang di chuyển; họ không đi ở đó. Toàn thể nhân loại đi qua ham muốn, và những người như Tilopa đi vào trong vô ham muốn. Họ đơn giản đi xa khỏi lưu thông chính của nhân loại nơi lịch sử tồn tại.
Và họ càng đi xa hơn khỏi lưu thông, họ càng trở nên huyền bí hơn. Họ tồn tại như điều huyền bí, họ không còn là biến cố theo thời gian. Và điều này là như nó phải vậy, vì họ đi ra ngoài thời gian, họ sống bên ngoài thời gian – họ sống trong vĩnh hằng. Từ chiều này của nhân loại thông thường, họ đơn giản biến mất, họ bay hơi. Khoảnh khắc họ bay hơi, chỉ khoảnh khắc đó chúng ta nhớ, chừng này họ là một phần của chúng ta. Đó là lí do tại sao không cái gì mấy được biết về Tilopa, ông ấy là ai.
Chỉ bài ca này tồn tại. Đây là món quà của ông ấy, và món quà này được trao cho đệ tử của ông ấy, Naropa. Những món quà này không thể được trao cho bất kì ai – chừng nào sự thân thiết yêu thương sâu chưa tồn tại. Người ta phải có năng lực nhận món quà như vậy. Bài ca này đã được trao cho Naropa, đệ tử của ông ấy. Trước khi bài ca này được trao cho Naropa, Naropa đã được kiểm thử theo cả triệu cách: đức tín của ông ấy, yêu và tin cậy của ông ấy. Khi sự việc đi tới được biết rằng không tồn tại cái gì như hoài nghi trong ông ấy, ngay cả không một phần tí hon nào của hoài nghi, khi tim ông ấy đầy toàn bộ với tin cậy và yêu, thế thì bài ca này được trao.
Tôi cũng ở đây để hát bài ca, nhưng nó có thể được trao cho bạn chỉ khi bạn sẵn sàng. Và sự sẵn sàng của bạn ngụ ý rằng hoài nghi phải đơn giản biến mất khỏi tâm trí. Nó phải không bị kìm nén, bạn phải không cố đánh bại nó, vì bị đánh bại nó sẽ vẫn còn trong bạn, bị kìm nén, nó sẽ vẫn còn là một phần của vô thức của bạn và nó sẽ liên tục ảnh hưởng lên bạn. Đừng tranh đấu với tâm trí hoài nghi của bạn, đừng kìm nén nó. Thay vì thế, ngược lại, bạn đơn giản mang ngày càng nhiều năng lượng vào trong tin cậy. Bạn đơn giản trung lập với tâm trí hoài nghi của bạn, không cái gì khác có thể được làm.
Trung lập là chìa khoá: bạn đơn giản là trung lập. Nó có đó – chấp nhận nó. Mang năng lượng của bạn ngày càng hướng tới tin cậy và yêu đi – vì nó là cùng năng lượng cái trở thành hoài nghi; nó là cùng năng lượng cái trở thành tin cậy. Vẫn còn trung lập với hoài nghi. Khoảnh khắc bạn trung lập hợp tác của bạn bị phá vỡ, bạn không nuôi dưỡng nó – vì chính là qua chú ý mà bất kì cái gì được nuôi dưỡng. Nếu bạn chú ý tới hoài nghi của bạn, ngay cả bạn chống lại nó, việc chú ý tới nó là nguy hiểm vì chính chú ý là thức ăn; đó là hợp tác của bạn. Người ta chỉ phải trung lập, không ủng hộ không chống đối: không ủng hộ hoài nghi, không chống lại hoài nghi.
Thế rồi có tâm trí thứ ba mà có việc hoài nghi đã đơn giản biến mất – và khi hoài nghi biến mất, tin tưởng cũng biến mất. Đức tín không phải là tin tưởng, nó là yêu. Đức tín không là tin tưởng vì nó không một nửa, nó là toàn bộ. Đức tín không là tin tưởng vì không có hoài nghi trong nó, cho nên làm sao bạn có thể tin tưởng được? Đức tín không phải là hợp lí hoá chút nào: không ủng hộ không chống đối, không cái này không cái nọ. Đức tín là việc tin cậy, việc tin cậy sâu, là yêu. Bạn không tìm bất kì cách hợp lí hoá nào cho nó, nó đơn giản là vậy. Cho nên làm gì?
Không tạo ra tin tưởng chống lại đức tín. Chỉ là trung lập với cả hai tin tưởng và hoài nghi, và mang năng lượng của bạn hướng ngày càng nhiều tới yêu; yêu nhiều hơn, yêu một cách vô điều kiện. Không chỉ yêu tôi, vì điều đó là không thể được: nếu bạn yêu, bạn đơn giản yêu nhiều hơn. Nếu bạn yêu, bạn đơn giản tồn tại theo cách yêu thương nhiều hơn – không chỉ hướng tới thầy, mà hướng tới mọi thứ tồn tại quanh bạn: hướng tới cây và đá, và trời và đất. Bạn, sự hiện hữu của bạn, chính phẩm chất hiện hữu của bạn, trở thành hiện tượng yêu. Thế thì tin cậy nảy sinh. Và chỉ trong tin cậy như vậy món quà như bài ca về Đại thủ ấn có thể được trao. Khi Naropa đã sẵn sàng Tilopa đã trao món quà này.
Cho nên nhớ, với thầy bạn không bị “hành trình bản ngã.” Hoài nghi và tin tưởng tất cả đều là “hành trình bản ngã.” Với thầy bạn đang trên “hành trình bản ngã.” Và tim không biết hoài nghi là gì, tim không biết tin tưởng là gì – tim đơn giản biết tin cậy. Tim giống như đứa trẻ nhỏ: đứa trẻ nhỏ bám lấy tay người bố, và bất kì chỗ nào người bố đi, đứa trẻ đi, không tin cậy không hoài nghi; đứa trẻ không bị phân chia. Hoài nghi là một nửa, tin tưởng là một nửa. Đứa trẻ vẫn là toàn bộ, toàn thể; nó đơn giản đi cùng người bố tới bất kì chỗ nào bố đi. Khi đệ tử trở thành giống như đứa trẻ, chỉ thế thì những món quà này của đỉnh tâm thức cao nhất có thể được trao.
Khi bạn trở thành thung lũng sâu nhất của sự tiếp nhận, thế thì những đỉnh tâm thức cao nhất có thể được trao cho bạn. Chỉ thung lũng có thể đón nhận đỉnh. Đệ tử phải tuyệt đối nữ tính, tiếp nhận, như bụng mẹ. Chỉ thế thì hiện tượng như vậy xảy ra như đang xảy ra trong bài ca này.
Từ “Tantra: Hiểu biết tối cao”, Ch.1 Kinh nghiệm tối thượng
