Hỏi: Các chỉ dẫn của Lão Tử về sự sống chẳng phải là đều dựa trên bi quan và thoát li thực tế đó sao?
Cái gì được ngụ ý bởi việc hiểu?
Bhagwan Sri: Bất kì cái gì xảy ra trong sự sống đều có thể xảy ra theo hai cách: Một cách là với việc hiểu và cách kia là không có việc hiểu. Một ví dụ sẽ làm cho mọi sự thành dễ dàng:
Bạn xúc phạm tôi và tôi nổi giận. Việc xúc phạm của bạn có lập tức gây ra giận trong tôi không hay có việc xảy ra của việc hiểu chen vào giữa hai điều này? Khi bạn xúc phạm tôi, tôi có thử nhìn vào bên trong bản thân tôi về cách giận được sinh ra bởi sự xúc phạm của bạn không? Tôi có đi vào bên trong và xem liệu giận sẽ nảy sinh hay sẽ không nảy sinh? Tôi có nhìn vào bên trong xem giận là gì không? Tôi không thấy cái gì về điều này. Mọi điều tôi biết là, bạn đã xúc phạm tôi và tôi đã nổi giận; không có kẽ hở ở giữa. Mặt này là việc xúc phạm, mặt kia là giận. Bạn đã nhấn phím và tôi nổi giận – thế thì tôi hành xử như cái máy! Hành vi này là hành vi được sinh ra từ vô minh của chúng ta.
Bạn xúc phạm tôi và tôi nhìn thấy cái đang dâng lên bên trong tôi và tại sao. Việc xúc phạm này động chạm tới tôi ở đây, nó sẽ làm rối cái gì bên trong tôi, nó gây đau cho tôi ở đâu và tại sao? Cái gì có đó trong việc xúc phạm này mà làm tôi tràn đầy thịnh nộ, cái gì có đó trong lời xúc phạm mà làm cho tôi chất đầy với chất độc? Tôi suy xét mọi điều này bên trong bản thân tôi và thế rồi tôi thấy chất độc này đang dâng lên bên trong tôi, giận này đang dâng lên từ bên trong, lửa này đang tàn phá bên trong tôi – tôi thấy nó và tôi hiểu nó. Thế thì điều tôi sẽ làm là từ việc hiểu. Điều thú vị cần lưu ý là người ta chỉ có thể giận trong vô minh và không bao giờ có chủ tâm. Do đó, nếu khi bạn xúc phạm, tôi nghĩ nhiều hơn về việc hiểu của tôi về phản ứng bên trong tôi, giận trở thành không thể được. Bạn xúc phạm tôi và tôi không quan sát bản thân tôi bên trong, chỉ thế thì giận là có thể.
Đây là lí do tại sao, những người như Lão Tử nói rằng không cần lấy biện pháp nào để loại bỏ giận. Không mật chú không bùa chú nào, không lời thề hay lời nguyện nào là được cần. Hiểu giận và giận trở thành không thể được.
Một người bạn phương Tây đang tập luyện thiền. Anh ta ở đây cùng chúng ta. Phiền phức của anh ta là giận. Anh ta đầy giận tới mức nó tràn ra với cái cớ nhỏ nhất. Tôi khuyên anh ta trút giận lên gối. Anh ta ngạc nhiên! “Điều đó là điên!” Anh ta kêu lên. “Trút giận lên gối sao?” Tôi bảo anh ta, “Bạn cứ bắt đầu đi và xem, không tệ thế đâu. Bạn còn có thể trút giận lên người và không thấy cái ngu xuẩn của nó. Trút giận lên gối không ngu hơn điều đó đâu tôi đảm bảo với bạn.” Anh ta thử ngày đầu tiên và tới và cho tôi báo cáo đầy đủ. Anh ta cảm thấy hơi chút vụng về lúc bắt đầu. Sau năm hay bẩy phút khi đà đã được tạo ra, anh ta bắt đầu đánh mạnh gối dường như nó đã là vật sống. Gối không chỉ trở nên sống động mà nó được coi như hình thể của người anh ta ghét nhất. Anh ta nhớ kẻ thù này và mọi thứ đã xảy ra từ mười năm trước. Anh ta đã ao ước đánh người này nhưng đã không thể đánh được. Anh ta nói anh ta cảm thấy cười, anh ta cảm thấy rất không thoải mái nữa nhưng anh ta cũng thích thú điều đó!
Từ ba ngày qua anh ta đã đánh gối. Hôm nay anh ta đã cho báo cáo cuối cùng và điều đó rất đáng ngạc nhiên.
Báo cáo đầy đủ là như thế này: Ngay ngày đầu tiên mọi mặt của những người anh ta muốn đánh và đã không thể đánh được, bắt đầu kéo tới. Ngày hôm sau mọi mặt đã biến mất. Không có người nào trước anh ta, đã chỉ có một mình cơn giận. Anh ta thấy cơn giận đi ra từ bên trong anh ta và không có người nào để nhận nó ở đầu kia – giận thuần tuý. Thế rồi điều đã xuất hiện cho anh ta là mọi điều này đã ở bên trong anh ta, anh ta chỉ cần cái cớ để ném ra chất độc bên trong anh ta. Thế rồi hiểu biết đã nảy sinh. Anh ta thấy cơn giận trong hình thể mới. Bây giờ trách nhiệm về cơn giận đã dịch chuyển khỏi người kia. Bây giờ anh ta biết rằng đã có lửa bên trong anh ta mà cần thoát ra. Bây giờ trách nhiệm đã dịch chuyển lên anh ta – nó không còn có tính đối thể, nó đã trở thành tính chủ thể. Không còn chuyện người khác xúc phạm và giận nảy sinh. Bây giờ anh ta đã hiểu rằng anh ta đã muốn giận và đã đi tìm cớ. Nếu không ai xúc phạm anh ta, anh ta chắc đã tìm ra cớ khác nào đó. Anh ta thậm chí chắc đã đi tới mức độ kích động ai đó xúc phạm anh ta! Và lí do đơn giản cho mọi điều này là ở chỗ đã có cái gì đó bên trong anh ta đang thúc ép để xả ra. Điều cần thiết là gạt bỏ nó.
Ngày hôm say trong tiến trình đánh gối này mà anh ta tiến hành 3-4 lần một ngày, điều đã trở thành tuyệt đối rõ ràng cho anh ta là giận đã không có đó vì người khác nhưng nó đã ở bên trong anh ta. Hôm nay là ngày thứ ba của anh ta. Anh ta bảo tôi: “Tôi bị choáng với bản thân tôi. Ngay khi việc nhận ra này tới rằng giận không phải là ở ai đó, rằng giận đã có bên trong bản thân tôi, cái gì đó đã đi ra từ bên trong – mọi thứ đã là an bình. Bây giờ tôi đã trở nên tuyệt đối yếu và không có năng lực để là giận. Nếu thầy xúc phạm tôi bây giờ, tôi sẽ không thể nào diễn đạt được giận. Ít nhất tôi thấy bản thân tôi không có khả năng làm như vậy vào khoảnh khắc này. Tải trọng nào đó đã rời khỏi tôi và tôi cảm thấy trống rỗng bên trong.”
Việc hiểu ngụ ý: Bất kì cái gì xảy ra bên trong bạn là cùng với ý thức đầy đủ của bạn và trong nhận biết đầy đủ của bạn – Bất kì cái gì xảy ra. Thế thì nhiều thứ sẽ dừng xảy ra bởi bản thân chúng. Cái dừng xảy ra, là lầm lỗi; và cái vẫn cứ xảy ra ngay cả trong ý thức đầy đủ của bạn là đức hạnh. Việc hiểu là phép thử. Bất kì cái gì có thể tiếp diễn với việc hiểu đều là đức hạnh. Cái không đi cùng với việc hiểu là lầm lỗi. Cái có thể được kích hoạt trong một mình vô minh là lầm lỗi, và cái không thể bị kích hoạt trong vô minh, là đức hạnh. Cho nên việc hiểu ngụ ý chỉ điều này: rằng bất kì cái gì xảy ra bên trong tôi, đều xảy ra với hiểu biết đầy đủ của tôi và không cái gì tuột ra khỏi ý thức của tôi.
Bất kì cái gì xảy ra cho bạn, xảy ra bên ngoài ý thức của bạn. Bạn không biết khi nào bạn bị tràn đầy với giận hay tràn đầy với yêu, khi nào bạn sướng, khi nào bạn buồn – mọi thứ xảy ra trong vô ý thức của bạn. Đột nhiên bạn thấy bản thân bạn sướng, đột nhiên buồn. Bạn cảm thấy u sầu khủng khiếp và bạn tìm nguyên nhân bên ngoài bạn. Bạn không nhận ra nó đang tới từ bên trong bạn. Bạn bắt đầu trách móc con trai hay con gái của bạn, vợ hay chồng hay công việc của bạn. Bạn lên đường đi tìm và bạn kết thúc bởi việc kiếm người chịu báng ở ai đó hay người khác.
Đây đơn giản là những cái cớ. Bạn nghĩ bạn sẽ không làm mọi điều này nếu bạn là một mình. Bạn sẽ làm! Nếu bạn bị khoá trong phòng có mỗi một mình, bạn sẽ làm mọi điều bạn làm với người khác. Bạn nghĩ bạn chỉ nói khi người bạn gặp bạn. Nếu bạn bị bỏ lại với bản thân bạn, bạn sẽ bắt đầu nói cho người bạn tưởng tượng. Bạn nghĩ bạn bị làm cho giận vì ai đó chọc giận bạn. Để bản thân bạn trong một phòng và trong thời gian 15 ngày bạn sẽ thấy bạn đã trở nên giận hàng trăm lần. Thế thì bạn sẽ trút giận của bạn lên áo sơ mi của bạn hay lên vòi nước nhà tắm! Bạn sẽ tìm ra cả nghìn cách thức.
Nếu điều xảy ra bên trong bạn, lại xảy ra với ý thức đầy đủ của bạn, nó trở thành điều khác hoàn toàn. Không việc xảy ra nào của sự tồn tại bên trong của tôi được xảy ra trong vô ý thức của tôi – đây là việc hiểu. Điều thú vị cần lưu ý là một khi việc hiểu được sinh ra bên trong chúng ta, mọi cái là sai dừng xảy ra theo cách riêng của nó. Không có việc hiểu, ngay cả với nỗ lực tốt nhất của bạn, bạn sẽ không có khả năng làm điều đúng. Đây là lí do tại sao toàn thể nhấn mạnh của Lão Tử là vào việc hiểu, tri thức và trí huệ.
Từ “Con đường Đạo”, T.1, Ch.3 Trong chiều sâu vô tư của Đạo
