Osho kính yêu,
Đâu là việc xác định giữa thế giới bên trong của tôi và thế giới bên ngoài? Khi từng biến cố bên ngoài được thấy qua mắt tôi, cảm nhận của tôi, nó dường như trở thành thế giới của tôi, do vậy là cái bên trong. Và ở mặt kia, nếu chứng kiến là thực tại bên trong của tôi, và vậy mà chứng kiến có tính vũ trụ, thế thì tôi dường như đã bật lộn ngược lần nữa.
Chetana, bạn đang phát rồ! Thế giới bên ngoài, ngay cả được cảm nhận bởi bạn, không trở thành thế giới bên trong của bạn. Nó chỉ như trong gương: mọi thứ được phản xạ. Bạn nghĩ bây giờ chúng ở bên trong gương sao? Chúng vẫn ở bên ngoài. Gương đơn giản phản xạ chúng.
Cảm nhận của bạn về thế giới bên ngoài là giống như gương, nhưng không cái gì trở thành cái bên trong. Nhận biết của bạn là thực tại bên trong của bạn. Thực tại bên trong của bạn không giống như hòn đảo, thực tại bên trong của bạn là toàn thể lục địa.
Cho nên từ bên ngoài chúng ta là tách rời lẫn nhau; từ bên trong chúng ta là một. Đó là lí do tại sao nhận biết là có tính vũ trụ. Điều đó không có nghĩa rằng nó trở thành bên ngoài bạn. Nó đơn giản có nghĩa rằng chỉ nhận biết hiện hữu, chỉ tâm thức hiện hữu: không còn có bất kì phân biệt cái bên trong và cái bên ngoài.
Phân biệt giữa cái bên trong và cái bên ngoài được tạo ra bởi vì có tâm trí cái đang phân chia mọi thứ, làm cho mọi thứ thành bên ngoài và bên trong. Trong nhận biết tâm trí biến mất, và cùng với nó mọi phân biệt cái bên trong và cái bên ngoài mất đi. Chỉ có tính một.
Trong nhiều nghìn năm ở Ấn Độ mọi người đã từng làm việc trên cùng vấn đề và họ thậm chí không nói, “Tính một còn lại,” vì khó khăn logic – nếu có một, điều đó ngụ ý phải có hai, phải có ba. Một không thể tồn tại mà không có toàn thể phổ các số. “Một” sẽ có nghĩa gì? Nếu không có hai, ba, bốn, năm, sáu, bẩy, tám, chín, mười, thế thì “một” sẽ có nghĩa gì? Nó sẽ không có bất kì nghĩa nào.
Cho nên ở Ấn Độ họ không nói, “Chỉ cái một còn lại,” họ nói, “Cái còn lại là bất nhị” – chỉ là cách nói vòng để không bị mắc vào bất kì khó khăn logic nào. Cái còn lại là hiện tượng bất nhị. Nó không là hai. Họ sẽ không nói nó là một; họ sẽ nói nó không còn bị phân chia. Và tôi nghĩ họ có sáng suốt nào đó trong nó.
Khi bạn nói “bất nhị” các số khác không được ngụ ý. Nhưng khi bạn nói “một” các số khác được ngụ ý. Nhưng bạn không cần phát rồ; chỉ nhận biết và không bận tâm cái gì ở trong và cái gì ở ngoài. Nhận biết của bạn sẽ làm cho bạn rõ ràng rằng nó là sự tồn tại bất nhị: không cái gì bên trong, không cái gì bên ngoài.
Ở Jaipur ở Ấn Độ có một cung điện được làm bởi một nhà vua huyền bí. Ông ấy đã thực sự là một kiến trúc sư vĩ đại; ông ấy đã lập kế hoạch cho Jaipur. Tên ông ấy là Jai Singh; do đó có tên của thành phố này. Jaipur là thành phố được lập kế hoạch duy nhất ở Ấn Độ – và được lập kế hoạch hay thế! Ý tưởng của ông ấy là đánh bại Paris, và ông ấy chắc sẽ thành công nhưng ông ấy đã chết. Thành phố này vẫn còn không được hoàn thành, nhưng ngay cả thành phố không hoàn thành này vẫn cho cảm giác rằng ông ấy đã ở trên đường đúng để đánh bại Paris.
Nó có một mầu, mầu đỏ của sannyasin – toàn thể thành phố làm bằng đá đỏ. Mọi nhà, mọi cửa hàng, được làm đích xác như nhau, để cho bạn cảm giác rằng tất cả là một: không có bất kì khả năng nào của hai. Và các con đường đẹp thế. Ngay ở giữa đường là những cây bóng mát – các con đường là đủ rộng – và ở cả hai bên đường được lát phủ để cho trong mùa mưa bạn không cần đi cùng với ô… hay trong ánh mặt trời nóng với ô. Bạn không cần ô ở Jaipur. Và mọi thứ đích xác như nhau, được làm từ cùng đá đỏ.
Người này đã cố làm ra thành phố mà không có khác biệt thuộc bất kì loại nào. Chỉ một cây được dùng trên mọi con đường, nhiều dặm dài. Chỉ một mầu, chỉ một đá được dùng, và cùng thiết kế – thiết kế đẹp.
Ông ấy đã làm ngôi đền với đá đỏ bên ngoài, và bên trong nó được làm bằng những gương nhỏ… hàng triệu gương bên trong. Cho nên khi bạn đi vào bên trong bạn thấy bản thân bạn được phản xạ trong hàng triệu gương. Bạn là một, nhưng phản xạ của bạn là hàng triệu.
Người ta nói rằng có lần một con chó đã đi vào và tự làm chết bản thân nó trong đêm. Không ai ở đó: người gác đã rời khỏi đền, khoá cửa đền, và con chó vẫn còn ở bên trong. Nó sẽ sủa vào các con chó – cả triệu con chó. Và nó nhảy từ bên này sang bên kia và lao bản thân nó vào tường. Và mọi con chó đó đều sủa… Bạn có thể thấy điều gì chắc đã xảy ra cho con chó đáng thương này: cả đêm nó sủa và nó tranh đấu, và nó tự giết bản thân nó bằng việc lao vào tường.
Đến sáng khi cửa được mở ra con chó được tìm thấy đã chết và máu của nó dây khắp chỗ – trên tường – và những người hàng xóm nói, “Cả đêm chúng tôi đã phân vân về câu chuyện là gì. Con chó này liên tục sủa.”
Con chó đó phải đã là nhà trí thức. Một cách tự nhiên nó nghĩ, “Nhiều chó thế, trời! Mình là một mình và đó là thời gian ban đêm và cửa lại đóng, và bị bao quanh bởi mọi con chó này… chúng sẽ giết mình!” Và nó đã giết bản thân nó; không có con chó khác nào chút nào.
Đây là một trong những việc hiểu bản chất và cơ bản về huyền môn: những người chúng ta đang thấy khắp xung quang chỉ là những phản xạ của chúng ta. Chúng ta đang sủa một cách không cần thiết vào nhau, tranh đấu một cách không cần thiết với nhau, sợ lẫn nhau một cách không cần thiết. Có nhiều sợ tới mức chúng ta tích trữ vũ khí hạt nhân chống lại lẫn nhau – và đó chỉ là một con chó, và mọi con khác chỉ là những phản xạ.
Cách con chó này chết, có mọi khả năng rằng người sẽ chết theo cùng cách. Và chống lại ai? – chống lại sự phản xạ riêng của người ta.
Cho nên Chetana, đừng là trí thức. Đừng nghĩ về những vấn đề này; bằng không bạn sẽ lâm vào ngày càng nhiều phân vân hơn. Thay vì thế trở nên nhận biết và bạn sẽ thấy các vấn đề đang biến mất.
Tôi không ở đây để giải quyết các vấn đề của bạn nhưng để làm tan biến vấn đề của bạn – và sự khác biệt là lớn. Giải quyết vấn đề của bạn có nghĩa cho bạn câu trả lời mà về mặt trí tuệ thì thoả mãn cho bạn; còn làm tan biến vấn đề của bạn là cho bạn phương pháp mà làm cho bản thân bạn nhận biết rằng không có vấn đề chút nào: các vấn đề toàn là bịa đặt riêng của chúng ta và không cần bất kì câu trả lời nào.
Tâm thức chứng ngộ không có câu trả lời.
Cái đẹp của nó là ở chỗ nó không có câu hỏi.
Mọi câu hỏi của nó đã bị tan biến đi, đã biến mất. Mọi người nghĩ khác: họ nghĩ rằng người chứng ngộ phải có câu trả lời cho mọi thứ. Thực tại là ông ấy không có câu trả lời chút nào. Ông ấy không có câu hỏi. Không có câu hỏi làm sao ông ấy có thể có bất kì câu trả lời nào?
Gertrude Stein, một nhà thơ lớn, sắp chết, được bao quanh bởi bạn của bà ấy thì đột nhiên bà ấy mở mắt ra và hỏi, “Câu trả lời là gì?”
Và ai đó nói, “Nhưng chúng tôi không biết câu hỏi, cho nên làm sao chúng tôi có thể biết câu trả lời?”
Bà ấy mở mắt lần cuối cùng và bà ấy nói, “Thôi được, vậy câu hỏi là gì?” và bà ấy chết. Phát biểu cuối cùng kì lạ.
Điều rất hay là tìm ra những phát biểu cuối cùng của các nhà thơ, hoạ sĩ, vũ công, ca sĩ. Họ có cái gì đó cực kì có nghĩa trong họ.
Đầu tiên bà ấy đã hỏi, “Câu trả lời là gì?”… dường như câu hỏi này không thể là khác với những người khác nhau. Câu hỏi này phải là một; không cần nói nó ra. Và bà ấy đang vội, cho nên thay vì đi qua kênh đúng – hỏi câu hỏi và thế rồi nghe câu trả lời – bà ấy đơn giản hỏi, “Câu trả lời là gì?”
Nhưng mọi người không hiểu rằng mọi con người đều ở cùng chỗ: cùng câu hỏi là câu hỏi của mọi người. Cho nên người ngu nào đó đã hỏi, “Nhưng làm sao chúng tôi có thể trả lời nếu chúng tôi không biết câu hỏi?”
Điều đó có vẻ logic, nó không phải vậy: nó đơn giản là ngu – và với người sắp chết… Nhưng người đàn bà đáng thương mở mắt ra thêm một lần nữa. Bà ấy nói, “Thôi được, câu hỏi là gì?” Và thế rồi có im lặng.
Không ai biết câu hỏi.
Không ai biết câu trả lời.
Thực ra không có câu hỏi và không có câu trả lời; chỉ có cách sống trong lẫn lộn, trong tâm trí. Thế thì có hàng triệu câu hỏi và hàng triệu câu trả lời, và từng câu trả lời mang tới hàng trăm câu hỏi thêm nữa, và không có tận cùng cho điều đó.
Nhưng có cách sống khác: sống trong tâm thức – và không có câu trả lời và không có câu hỏi.
Nếu như tôi hiện diện khi Gertrude Stein sắp chết tôi chắc đã nói với bà ấy, “Đây không phải là khoảnh khắc để bận tâm về câu hỏi và câu trả lời. Nhớ rằng không có câu hỏi và không có câu trả lời: sự tồn tại là tuyệt đối im lặng về câu hỏi và câu trả lời. Nó không phải là lớp triết học. Chết mà không có bất kì câu hỏi và không có bất kì câu trả lời nào đi; đơn giản chết một cách im lặng, có ý thức, an bình.”
Từ “Con đường của nhà huyền bí”, T.2, Ch.43 Sủa không cần thiết vào nhau
