Sống là nghịch lí. Nó tồn tại qua nghịch lí; đó là chính cách thức tồn tại của nó. Bánh xe chuyển động liên tục và trục bất động, và tại chính trung tâm của cơn xoáy lốc có im lặng. Tại chính cốt lõi của sống có chết. Đây là cách mọi sự là vậy, sự tồn tại là qua mâu thuẫn.
Sự tồn tại liên tục mâu thuẫn với bản thân nó, và từ mâu thuẫn này năng lượng cho sống được sinh ra. Từ căng thẳng giữa các mâu thuẫn là toàn thể trò chơi này, trò chơi đùa này. Đây là biện chứng — chính đề và phản đề. Và xung đột thường xuyên giữa chính đề và phản đề tạo ra năng lượng, sinh ra năng lượng. Từ ma sát năng lượng được tạo ra.
Bạn có thể nhìn quanh, và ở mọi nơi bạn sẽ thấy mâu thuẫn vận hành — giữa đàn ông và đàn bà, giữa ngày và đêm, giữa mùa hè và mùa đông, giữa thành công và thất bại, giữa sinh sôi và suy tàn. Một cách liên tục, ở mọi nơi, trò chơi này dựa trên chính nền tảng của nghịch lí. Nếu bạn không hiểu điều này, bạn sẽ sống cuộc sống của khổ. Nếu bạn không hiểu điều này, nếu nó không đi sâu vào trong tim bạn và trở thành hiểu biết chói sáng cho bạn, bạn sẽ sống cuộc sống của phiền não. Vì bạn sẽ không bao giờ có khả năng chấp nhận mâu thuẫn này — bạn sẽ không bao giờ có khả năng thấy rằng mâu thuẫn này không thực sự là mâu thuẫn; cái đối lập vận hành như phần bù.
Một khi được thấy trong ánh sáng đó, sống trở nên được chiếu sáng. Thế thì bạn đầy nhận biết. Thế thì bạn biết rằng không có sai trong chết — không chỉ điều đó, bạn biết rằng không có chết, sống sẽ là không thể được chút nào.
Cho nên sống mang nợ tất cả với chết. Thế thì chết không chống lại sống; nó không phải là thù, nó là bạn. Thấy điều này, sợ chết biến mất. Thấy điều này, phiền não biến mất, lo âu biến mất. Thấy điều này, hân hoan lớn nảy sinh trong con người bạn. Không thấy điều này, có xung đột. Hiểu sai là điều khổ của bạn là gì. Hiểu biết là phúc lạc, hiểu sai là nguyên nhân của khổ.
Bây giờ cố xuyên thấu vào trong cốt lõi bên trong nhất của bạn và xem cách mọi sự có đó, và điều bạn đang làm với chúng. Nếu con người nhìn vào bên trong, con người thấy ở đó, tại chính cốt lõi, chỉ hư không thuần khiết. Đó là lí do tại sao mọi người không nhìn vào bên trong.
Socrates liên tục nói, ‘Biết bản thân ông.’ Upanishads liên tục hô lên, ‘Đi vào bên trong! Hướng vào trong là cuộc hành trình.’ Chư phật liên tục thuyết phục bạn đi vào trong, và bạn liên tục đi ra ngoài. Bạn không bận tâm điều Phật nói. Cho dù bạn lắng nghe, bạn lắng nghe chỉ với nửa tai bạn — bạn lắng nghe khoảnh khắc này, bạn quên khoảnh khắc tiếp. Vì sâu bên dưới bạn biết rằng nhìn vào bên trong là nhìn vào hư không. Chẳng có gì cả. Và điều đó là kinh sợ, điều đó là kinh hoàng.
Tại chính cốt lõi có hư không. Bánh xe của mọi thứ chuyển động trên cái trục hư không đó. Cho nên, sợ hư không bên trong, chúng ta liên tục xô vào trong thế giới. Sợ vô hiện hữu riêng của người ta đưa bạn tới cả nghìn lẻ một cuộc hành trình. Đó là điều Thiền nhân gọi là ‘thế giới của nghìn lẻ một thứ’. Bạn liên tục chạy xô theo hướng này, hướng nọ. Bạn phải chạy xô vào, vì nếu bạn không xô vào bạn sẽ tình cờ gặp hư không của bạn… và có sợ. Bạn kinh hoàng về nó — bạn không muốn thấy rằng bạn không hiện hữu.
Hiện hữu của bạn là vô hiện hữu: bạn không sẵn sàng nhìn vào trong nó, chấp nhận nó. Bạn là chết đang sống. Chết có đó, và tại chính cốt lõi của con người bạn chỉ có trống rỗng — điều Phật gọi là anatta. Không có cái ngã, không có người, không có ‘tôi’. Và bằng cách nào đó mọi người đều biết điều đó — do đó không ai đi vào bên trong, mọi người đi ra ngoài. Ra ngoài bạn có thể tự phỉnh bản thân bạn, bạn có thể tự lừa bản thân bạn. Bạn có thể tạo ra cả nghìn lẻ một trò chơi, bạn có thể chơi với những trò chơi đó — chúng sẽ không giúp đỡ, nhưng dầu vậy bạn có thể để thời gian trôi qua với những trò chơi đó. Bạn có thể trở nên bị mê mải trong chúng tới mức với những khoảnh khắc mê mải đó bạn có thể quên hư không bên trong của bạn.
Nhưng hư không bên trong này không giống như sự tình cờ. Nó không phải là tình cờ, nó là chính hiện hữu của bạn. Cho nên bạn không thể thoát khỏi nó được, dù bạn muốn làm bất kì cái gì. Không ai đã từng có khả năng thoát khỏi nó. Bạn có thể liên tục trì hoãn, bạn có thể liên tục để trễ kinh nghiệm đó, nhưng ngày này hay ngày khác, kinh nghiệm đó phải được trải qua.
Và ngày đó là ngày của phúc lành lớn, khi bạn đi tới biết vô hiện hữu bên trong của bạn. Vì với kinh nghiệm đó mọi sợ biến mất. Khi bạn biết bạn không hiện hữu, làm sao bạn có thể sợ — về cái gì? để làm gì? Và ai có thể sợ? Khi bạn biết bạn không hiện hữu, ham muốn có thể tồn tại ở đâu? với ai? cho ai? từ ai? Tanha (ham muốn) biến mất, trở nên biến mất.
Khi bạn không hiện hữu, làm sao bạn có thể trở thành ai đó? Khi biết cái vô hiện hữu của người ta, có nghỉ ngơi lớn. Người tìm kiếm đã biến mất, ham muốn không còn nữa, người trở thành đã không được tìm thấy. Cho nên nền tảng đã biến mất — và toàn thể cung điện được làm bằng bìa đơn giản tan tành trên đấy.
Chừng nào bạn chưa đi tới biết cái vô hiện hữu bên trong này — anatta, vô tồn tại, hay chết…. Thiền nhân gọi nó là ‘cái chết lớn’. Nó không phải là chết thường. Chết thường không tạo ra mấy khác biệt — ở đây bạn chết, ở kia bạn lập tức được sinh ra. Bạn bỏ thân thể này — bạn thậm chí còn chưa rời khỏi nó, và bạn đã đi vào trong bụng mẹ khác. Điều đó không tạo ra khác biệt gì mấy.
Chết thực là khi bạn đi tới đối diện với vô hiện hữu bên trong của bạn, vực thẳm. Người ta bị kinh hoàng, người ta muốn chạy khỏi nó. Người ta muốn để nó ở sau lưng, người ta muốn lấp đầy nó. Đó là điều mọi người liên tục làm.
Sansara, thế giới, không là gì ngoài nỗ lực rót đầy chân không bên trong này. Rót đầy nó bằng tiền, rót đầy nó bằng đàn bà, rót đầy nó bằng đàn ông, rót đầy nó bằng quyền lực, rót đầy nó bằng bất kì cái gì — nhà lớn, rót đầy nó bằng danh vọng — nhưng rót đầy nó. Liên tục ném mọi thứ vào trong nó — để cho một ngày nào đó bạn có thể cảm thấy bạn không chỉ là hư không, bạn là ai đó, bạn là cái gì đó. Nhưng cái đó không bao giờ xảy ra, nó không thể xảy ra được. Vì vực thẳm là không đáy — bạn có thể liên tục ném mọi thứ vào trong nó, chúng liên tục biến mất.
Có một câu chuyện Sufi rất nổi tiếng. Một người ăn xin tới một hoàng đế. Chỉ bởi tình cờ, hoàng đế đi ra khỏi cung điện để đi dạo buổi sáng. Và người ăn xin đã đứng đó, cho nên hoàng đế hỏi, ‘Ông muốn gì?’ Người ăn xin cười. Ông ấy nói, ‘Ông đang hỏi dường như ông có thể hoàn thành ham muốn của tôi! “Ông muốn gì?” ông nói đi!’
Nhà vua bị xúc phạm, thách thức. Ông ta nói, ‘Có chứ, ta có thể hoàn thành ham muốn của ông. Ham muốn của ông là gì? ông cứ nói cho ta xem sao.’ Và người này nói, ‘Nghĩ hai lần trước khi ông hứa bất kì cái gì.’
Người ăn xin này không phải là người ăn xin thường, người ăn xin này đã là thầy trong kiếp quá khứ của hoàng đế. Và thầy đã hứa, ‘Ta sẽ tới và cố đánh thức ông lần nữa trong kiếp sau của ông. Kiếp này, ông đã bỏ lỡ — nhưng ta sẽ tới lần nữa.’
Nhưng nhà vua đã quên hoàn toàn — ai nhớ về các kiếp quá khứ? Cho nên ông ta khăng khăng, ‘Ông cứ nói cho ta đi, và ta sẽ hoàn thành nó. Ông cứ nói cho ta. Ta là hoàng đế lớn thế — ông có thể ham muốn cái gì mà ta không thể cho ông được?’
Và người ăn xin nói, ‘Nó là ham muốn rất đơn giản. Ông thấy bình bát ăn xin này không? Ông có thể rót đầy nó bằng cái gì đó không? Bất kì cái gì cũng được. Ta không đòi hỏi kim cương, và ta không đòi hỏi vàng — bất kì cái gì! Ông có thể rót đầy nó được không?’
Và hoàng đế nói, ‘Có chứ! Ông dường như điên! Tại sao nó không thể được rót đầy?’ Ông ta triệu một trong các tể tướng của mình và bảo tể tướng, ‘Ngươi rót đầy bình bát ăn xin của người này bằng tiền.’ Và tể tướng đi làm. Nó là bình bát nhỏ, nhưng nhà vua sớm bị hoảng sợ. Tiền được rót vào, và khoảnh khắc bạn rót vào nó, tiền biến mất. Và bình bát vẫn còn trống rỗng, và vẫn còn trống rỗng, và vẫn còn trống rỗng.
Toàn thể cung điện tụ tập lại. Dần dần, tin đồn lan đi khắp kinh thành; mọi người bắt đầu kéo tới từ khắp mọi ngả. Đã có đám đông khổng lồ, và danh giá của hoàng đế bị lâm nguy. Và ông ta là con người giữ lời. Ông ta nói với tể tướng của mình, ‘Nếu toàn thể vương quốc có bị mất ta vẫn sẵn sàng để mất nó, nhưng ta không thế bị thất bại bởi người ăn xin này. Bình bát này là cái gì đó ma thuật — nhưng ta sẽ phải chứng minh cho ông ta rằng ta cũng có cái gì đó để làm đầy nó.’
Kho báu của ông ta bắt đầu trở nên trống rỗng. Và mọi người chạy và xô ra khỏi cung điện, cố rót vào trong cái bình bát ăn xin đó — và cái bình bát ăn xin đó dường như là không đáy, mọi thứ lập tức biến mất trong nó. Bạn không thể nhìn thấy vật đó lần nữa; một khi nó đã mất ở trong, nó đã mất khỏi sự tồn tại. Nó đơn giản mất tính vật chất — hay cái gì?
Thế rồi kim cương và ngọc trai và ngọc lục bảo… và chúng bắt đầu biến mất. Chẳng mấy chốc tể tướng báo cho nhà vua, ‘Điều này dường như là không thể được. Bệ hạ phải chấp nhận thất bại. Và người này dường như không phải là người ăn xin thường, ông ấy không thể vậy. Có thông điệp trong nó. Bệ hạ buông xuôi theo người này đi!’
Lúc đó là buổi tối, và toàn thể kinh thành đã tụ tập ở đó, và mọi người đang đứng đó trong im lặng hoàn toàn. Đã có kích động lớn thế: ‘Cái gì đang xảy ra?’ Chung cuộc, nhà vua phục xuống dưới chân người ăn xin và nói, ‘Thưa thầy, tôi xin lỗi. Cái sai của tôi là giả vờ rằng tôi có bất kì cái gì. Tôi chẳng có gì để rót đầy bình bát ăn xin của thầy. Chỉ một điều — bí mật của bình bát ăn xin này là gì? Xin nói cho tôi một điều. Tôi thua, thầy thắng — trước khi thầy rời khỏi tôi, chỉ xin hoàn thành tò mò này của tôi. Bình bát ăn xin này đã được làm thế nào, hay cái gì?’
Và người ăn xin cười. Và người ăn xin nói, ‘Ông không nhớ ta chút nào sao? Ông đã quên ta hoàn toàn rồi sao? Nhìn vào mắt ta đây! Ta là thầy cũ của ông. Và đây là điều ta đã dạy cho ông trong kiếp quá khứ nữa, nhưng ông đã không nghe. Bình bát ăn xin này chẳng có ma thuật nào! Nó đơn giản được làm từ tâm của người. Không có bí mật nào trong nó; đây là cách tâm con người là vậy.’
Bình bát ăn xin huyền bí. Liên tục ném mọi thứ vào trong nó — bạn liên tục ném thế giới vào trong nó, và chúng bị phân giải vật chất và chúng biến mất. Và người ta không bao giờ được thoả mãn, không bao giờ, không bao giờ.
Bạn đã bao giờ thấy một người được thoả mãn chưa? Nếu bạn đã thấy một người được thoả mãn, thế thì người đó sẽ là người đã chấp nhận hư không của mình. Đó là điều chúng ta ngụ ý bởi phật. Đó là điều chúng ta ngụ ý bởi chứng ngộ — người có trống rỗng đã trở thành chói sáng, đầy ánh sáng. Người đó biết, ‘Nó là mình, nó là hiện hữu của mình. Vô hiện hữu này là hiện hữu của mình.’ Và người đó đã chấp nhận nó. Và bây giờ không có nỗ lực để phá huỷ nó, không nỗ lực nào để làm đầy nó. Nó là đẹp như nó vậy.
Việc hiểu này biến đổi cuộc sống. Bằng không chúng ta liên tục xô đẩy. Đi vào trong một ham muốn mà xem: cơ chế của ham muốn là gì? Khi bạn đi vào trong một ham muốn, háo hức lớn tới trong con người bạn, xúc động lớn, phiêu lưu. Bạn cảm thấy thích thú lớn. Cái gì đó sắp xảy ra, bạn ở trên bờ của nó. Bạn sẽ có ngôi nhà lớn này, khu vườn lớn này, người đàn bà đẹp này, du thuyền này, xe hơi này — Bạn sẽ có cái này, và có háo hức lớn. Và thế rồi bạn có chiếc xe, và bạn có du thuyền, và bạn có nhà, và bạn có người đàn bà… thế rồi đột nhiên mọi thứ lại trở thành vô nghĩa.
Cái gì xảy ra? Tim bạn đã hoá giải tính vật chất của nó. Chiếc xe đứng trong hành lang, và đột nhiên không có háo hức nào thêm nữa. Háo hức chỉ hiện hữu trong việc kiếm được nó, vì trong việc kiếm được nó bạn trở nên bị cuốn hút. Bạn trở nên bị cuốn hút, bạn quên hư không của bạn. Bạn trở nên bị cuốn hút nhiều tới mức tâm trí bạn trở thành bị mê mẩn bởi ham muốn này. Bạn trở nên ngất ngây với ham muốn này tới mức bạn quên mất hư không bên trong của bạn. Bây giờ, ham muốn này được đáp ứng, chiếc xe ở hành lang, người đàn bà ở trong giường của bạn, tiền trong số dư ngân hàng của bạn — lần nữa, háo hức biến mất. Lần nữa trống rỗng có đó, ngáp bên trong bạn, sẵn sàng ăn sạch bạn.
Lần nữa bạn phải tạo ra ham muốn khác, để trốn thoát khỏi vực thẳm đang ngáp này, khỏi cái chết này đang đợi bạn ở đó. Nó có thể nuốt bạn trong một khoảnh khắc — nếu bạn không bám vào cái gì đó, nó sẽ nuốt bạn. Cho nên bạn lại bắt đầu. Bạn bắt đầu nghĩ về nhà khác, về đàn bà khác, về chỗ khác, về thị trấn khác…. Đó là cách thức, từ ham muốn này tới ham muốn khác, người ta liên tục di chuyển. Đó là cách người ta vẫn còn là người ăn xin. Từ ham muốn này sang ham muốn khác, người ta liên tục gõ cả nghìn lẻ một cửa. Và không cái gì đã bao giờ được hoàn thành.
Bạn đã không thấy sao, người giầu là người bị chán nhất trên thế giới? Tại sao? Ham muốn của họ được hoàn thành — và không cái gì được hoàn thành. Họ có nhà đẹp nhất mà họ muốn — bây giờ thì sao? Bây giờ họ không thể nghĩ được bất kì cái gì đẹp hơn. Tôi biết vài người giầu, người có mọi thứ mà họ có thể có. Giờ thì sao? Giờ đột nhiên họ đi tới ngõ cụt.
Có lần một nhà chiêm tinh đã nói với Alexander Đại Đế: ‘Thưa ngài, ngài sẽ chiếm được toàn thế giới. Điều đó là ở trong số mệnh của ngài, ngài sẽ chiếm được. Nhưng để tôi nhắc ngài một điều: khi ngài đã chiếm toàn thế giới, ngài sẽ làm gì? Vì không có thế giới khác.’
Và tương truyền, Alexander trở nên buồn trong đời ông ấy lần đầu tiên. Đột nhiên, ý tưởng này, chính ý tưởng này gây kinh hoàng — ‘Ngài sẽ chiếm được toàn thế giới, thế rồi sao?’ Bạn có thể hiểu, trong khoảnh khắc đó đột nhiên ông ấy bị ném trở lại trống rỗng của ông ấy.
Vâng, bạn có thể chiếm toàn thế giới, nhưng tim bạn là như vậy; toàn thế giới sẽ trở thành vô nghĩa. Khoảnh khắc bạn có nó, nó trở thành vô nghĩa. Thấy logic này: khoảnh khắc bạn có cái gì đó, nó lập tức trở thành vô nghĩa. Nếu bạn có đủ thông minh bạn sẽ thấy điều đó ngay lập tức. Xe ở hàng lang, và vô nghĩa. Người đàn bà ở trong giường của bạn, và nghĩa đã biến mất.
Tôi đã nghe nói về công tước Byron, một trong những nhà thơ lớn nhất trong tiếng Anh, rằng ông ấy rơi vào yêu với nhiều đàn bà — quãng sáu mươi người trong cả đời ông ấy. Ông ấy sẽ rơi vào yêu ngày này, và ngày hôm sau ông ấy được kết thúc — ông ấy sẽ làm tình với người đàn bà một lần, và được kết thúc. Phải đã là người đàn ông có thông minh lớn. Làm tình với cùng người đàn bà lần nữa, cần một loại ngu xuẩn nào đó. Ông ấy phải đã là một người đàn ông của thông minh lớn — nếu như ông ấy mà ở Ấn Độ, ông ấy chắc đã đạt tới Phật tính.
Một người đàn bà chung cuộc đã thuyết phục ông ấy vào hôn nhân, vì cô ấy sẽ không cho phép ông ấy làm tình với cô ấy chừng nào ông ấy chưa lấy cô ấy. Cô ấy biết rằng nhiều đàn bà đã tới trong đời ông ấy: một khi ông ấy làm tình với người đàn bà đó, người đàn bà đó trở thành vô nghĩa. Ông ấy quay đi, dường như ông ấy đã không biết người đàn bà này chút nào. Mọi năng lượng của ông ấy và mọi yêu của ông ấy và mọi lãng mạn của ông ấy đơn giản biến mất, dường như nó chưa bao giờ có đó.
Nghe mọi câu chuyện này, một người đàn bà khăng khăng rằng cô ấy sẽ không cho phép ông ấy chạm tới thân thể cô ấy chừng nào ông ấy chưa lấy cô ấy. Và ông ấy trở nên ngày càng bị háo hức hơn — ông ấy càng bị từ chối, một cách tự nhiên, ông ấy càng ham muốn hơn. Ông ấy trở nên gần điên dại về người đàn bà đó. Chung cuộc ông ấy đã đồng ý lấy cô ấy.
Người ta phải rất điên dại để có hôn nhân — điên thực, dại thực. Và đàn bà có hiểu biết trực giác nào đó về điều này. Họ không cho phép bất kì người nào tới quá gần chừng nào họ chưa cảm thấy họ chưa được lắng đọng trong hôn nhân, chừng nào luật pháp chưa bảo vệ họ. Bằng không yêu biến mất như giọt sương trong ánh mặt trời buổi sáng, chừng nào luật pháp vững chắc chưa có đó. Hôn nhân là luật vững chắc, bạn có thể phụ thuộc vào nó. Nó có toà án và cảnh sát và quan toà — mọi thứ đằng sau nó.
Chỉ yêu là giọt sương rất mong manh — trong ánh mặt trời buổi sáng nó có thể biến mất bất kì khoảnh khắc nào. Khoảnh khắc này nó có đó, khoảnh khắc khác nó mất rồi; bạn không thể phụ thuộc vào nó. Đàn bà là rất trần tục, họ có cảm giác trực giác rằng yêu sẽ không kéo dài lâu. Trước khi nó biến mất, để luật pháp vững chắc giúp bạn.
Người đàn bà này thực sự thông minh, cô ấy ép buộc hôn nhân. Byron lấy vợ. Khi họ đang đi ra khỏi nhà thờ — chuông nhà thờ vẫn đang ngân vang, khách khứa đang chào mừng, chúc mừng…. Tay trong tay, Byron bước ra khỏi nhà thờ, bước xuống bậc thềm — và đột nhiên người đàn bà cảm thấy ông ấy không có đó. Ông ấy nhìn thấy một người đàn bà đẹp đi ngang qua đường. Ông ấy đã di chuyển, năng lượng của ông ấy không còn đó. Tay ông ấy có đó, nhưng chết — cái đập rộn ràng của yêu không còn đó nữa, tim ông ấy không còn đó trong tay. Và người đàn bà này nói, ‘Anh đang nghĩ gì vậy? Anh đã đi đâu?’
Byron là người rất chân thực theo cách đó. Ông ấy nói, ‘Xin lỗi em, nhưng dường như hôn nhân được kết thúc rồi. Người đàn bà kia đã lấy đi mọi trái tim anh. Và anh biết rằng chỉ vài giờ trước, anh đã khao khát về em, anh đã sẵn sàng làm bất kì cái gì. Anh đã sẵn sàng chết, nếu điều đó sẽ giải quyết sự việc. Nhưng đột nhiên, biết rằng em là của anh, điều đó không cho cảm giác về phiêu lưu gì mấy. Bây giờ tay em đang trong tay anh; đột nhiên anh sở hữu em. Và bất kì ham muốn nào để sở hữu em đã biến mất.’
Đây là thông minh lớn. Tôi thích con người Byron này. Ông ấy đã bị kết án bởi đất nước riêng của ông ấy rất nhiều — ông ấy đã bị trục xuất khỏi nước ông ấy, vì mọi người trở nên rất sợ ông ấy. Người ta nói rằng khi Byron đi vào khách sạn, vào nhà hàng, mọi người sẽ trốn đi cùng vợ họ khỏi đó. Ông ấy thực sự là đàn ông đáng yêu! Thế thì mọi ông chồng tụ tập cùng nhau chống lại ông ấy, và mọi người bố tụ tập với nhau chống lại ông ấy, và chung cuộc ông ấy bị buộc phải rời khỏi England. Và người ta nói, khi ông ấy ra đi và nói lời chia tay đất nước của ông ấy, hàng nghìn người tụ tập để nhìn ông ấy. Và trong hàng nghìn người đó có hàng trăm đàn bà giả vờ là đàn ông, trong bộ quần áo đàn ông — ngay cả từ gia đình hoàng gia, từ những gia đình giầu có — để nhìn Byron lần cuối cùng.
Ông ấy thực sự là người đàn ông đẹp — rất rất thông minh, rất rất đẹp trai. Ông ấy đã thực sự là nhà thơ; thơ ca đập rộn ràng trong chính con người ông ấy. Nhưng ông ấy đã bị trục xuất — nước này không thể dung thứ được ông ấy, ông ấy là quá nguy hiểm. Nhưng sáng suốt của ông ấy là rất rất có ý nghĩa. Nhìn vào sáng suốt này: ông ấy nói với người đàn bà này… phải đã có dũng cảm lớn để nói điều đó cho người đàn bà này — và ngay lúc họ vừa mới lấy nhau! Và chuông vẫn còn đang rung và khách thậm chí còn chưa về, và họ đang đi ra khỏi nhà thờ và ông ấy nói, ‘Xin lỗi em, nhưng anh không còn quan tâm tới em.’
Chân thực thế, chân thành thế, là phẩm chất của người tôn giáo. Byron đã không may rằng ông ấy đã được sinh ra ở England, ông ấy đáng phải chọn Ấn Độ. Ông ấy chắc đã trở thành phật — chính việc hiểu này làm cho một người là phật. Nếu một người có thông minh như vậy tìm ra con đường đúng, người đó sẽ đơn giản nhảy vào trong ngọn lửa, sẽ trở thành ngọn lửa của Phật tính.
Bất kì khi nào bạn đạt tới cái gì đó, bạn lập tức bắt đầu mất quan tâm tới nó. Tất cả các bạn đều biết điều đó, nó đã xảy ra cho mọi người theo cách này cách khác. Bạn có thể không nói điều đó, bạn thậm chí có thể không nói điều đó cho bản thân bạn, bạn có thể không chấp nhận điều đó. Vì điều đó là kinh hoàng thế, rằng bạn đã từng làm việc trong bẩy năm để làm ra đủ tiền mua nhà — giờ bạn đã mua được ngôi nhà đẹp trên núi, và đột nhiên, khoảnh khắc ngôi nhà là của bạn và bạn có giấy tờ trong tay bạn, bạn không còn quan tâm nữa.
Nhưng đây là cách mọi sự là vậy — người thông minh sẽ thấy điều đó ngay lập tức. Người ngu sẽ mất vài tháng, vài năm, nhưng điều đó không phải là vấn đề — người đó cũng sẽ thấy ra một ngày nào đó rằng chẳng có gì cả. Nó đã chứng tỏ là ảo vọng. Cả đời bạn chứng mình điều đó lặp đi lặp lại — mọi ham muốn đều gây thất vọng, mọi ham muốn đều đưa bạn vào thất vọng. Và cách duy nhất bạn biết làm sao thoát ra khỏi thất vọng đó là tạo ra ham muốn lớn hơn.
Bây giờ, điều này là ngu xuẩn. Đây là điều Phật gọi là avidya — dốt nát. Khi thấy mọi ham muốn đều thất bại, bạn không thấy rằng ham muốn như vậy là đi tới thất bại. Ngày bạn hiểu rằng ham muốn như vậy là đi tới thất bại, một điểm ngoặt tới trong đời bạn — điểm ngoặt một trăm tám mươi độ. Đó là điều người Ki tô giáo gọi là ‘chuyển biến’ — nó ngụ ý ‘quay vào bên trong’.
Phật có từ đúng cho điều đó, ông ấy gọi nó là paravritti — quay lại. Paravritti — quay một trăm tám mươi độ: thấy rằng mọi ham muốn đều sẽ đi tới thất bại, không ham muốn nào có thể thành công — nó không thể thành công được, bởi chính bản chất của nó. Ham muốn chính là việc trì hoãn; khi bạn có một thứ nó trở thành vô nghĩa. Nó tồn tại chỉ trong khi bạn đang chờ đợi, nó tồn tại chỉ trong khi bạn đang tìm kiếm, nó tồn tại chỉ trên đường. Khi mục đích được đạt tới bạn được kết thúc — bạn sẽ cần ham muốn khác.
Từ “Thiền: con đường của nghịch lí”, t.2, ch.7
