Osho ơi, tôi thấy mọi câu hỏi đều là giả vì chúng ngụ ý câu trả lời. Theo kinh nghiệm của tôi không có câu trả lời, chỉ có khám phá. Nếu điều này là vậy, tại sao thầy nhấn mạnh vào các câu hỏi và trả lời? Thầy không dẫn lầm mọi người vào việc tin các câu hỏi của họ có câu trả lời sao?
Prem Dharmo,
Bây giờ tôi phải làm gì với câu hỏi của bạn? Nếu tôi trả lời bạn tôi sẽ dẫn bạn sai đường; nếu tôi không trả lời bạn, tôi sẽ không biểu lộ kính trọng với bạn. Và nếu bạn nghĩ rằng mọi câu hỏi đều là giả, sao bạn bận tâm hỏi? Nếu bạn nghĩ bất kì câu hỏi nào đều ngụ ý câu trả lời là giả, thế thì bạn nghĩ câu hỏi của bạn không ngụ ý câu trả lời nào sao? Hoặc nó là giả nếu nó ngụ ý câu trả lời, hoặc nó là thực, nhưng thế thì nó không thể được trả lời.
Bạn nói: Theo kinh nghiệm của tôi không có câu trả lời, chỉ có khám phá.
Và câu trả lời là gì? Chúng là khám phá của ai đó khác. Tôi đã khám phá ra cái gì đó; nó là khám phá cho tôi. Khi bạn hỏi một câu hỏi và tôi trả lời bạn, nó là câu trả lời cho bạn, không là khám phá. Câu trả lời có thể dẫn sai đường nếu bạn bắt đầu tin vào nó dường như nó đã là khám phá của bạn, nhưng nếu bạn không tin vào câu trả lời như khám phá của bạn mà bạn giữ việc nhớ rằng nó là khám phá của ai đó khác, “Mình phải khám phá nó nữa,” thế thì câu trả lời không dẫn sai đường cho bạn, thế thì câu trả lời là việc khuyến khích lớn lao. Nó là việc khuyến khích để đi vào cuộc hành trình lớn, cuộc hành hương lớn của khám phá. Khám phá cũng cần khuyến khích.
Bạn có thấy cách chim được sinh ra không, khi chim non ra khỏi trứng, mẹ chúng, bố chúng dạy chúng bay? Quan sát điều đó đi – nó là một trong những quá trình hay nhất để quan sát vì nó là cùng quá trình truyền trao giữa Thầy và đệ tử. Chim lớn hơn bay quanh tổ. Chim non trở nên bị mê say bởi ý tưởng bay; chúng bắt đầu vẫy cánh. Chúng có đôi cánh nhỏ, nhưng chúng bắt đầu vẫy cánh; chúng trở nên nhận biết về cánh của chúng. Chỉ bằng việc nhìn mẹ chúng, bố chúng và các con chim khác bay quanh tổ, tò mò lớn nảy sinh trong chúng. Chúng cũng muốn bay; chúng bị mê say bởi chính ý tưởng này, chúng bắt đầu tự hỏi liệu chúng có thể xoay xở làm được điều đó không. Sợ bắt lấy chúng. Chúng đi tới chính mép tổ – quan sát – chúng nhìn quanh. Điều đó dường như là khó, điều đó dường như là không thể được – chúng nhỏ thế và chúng chưa bao giờ làm điều như vậy trước đây. Ai biết? – chúng có thể không có khả năng xoay xở, chúng có thể ngã, chúng có thể chết; điều này có thể chứng tỏ là tự tử. Thế rồi con mẹ bay đi và đậu trên cây cạnh đó và bắt đầu gọi chúng, thuyết phục chúng, khuyên nhủ chúng: “Lại đây!”
Đó là chức năng của câu trả lời của Thầy: nó chỉ để thuyết phục bạn, vẫy gọi bạn: “Lại đây! Đừng lo nghĩ, đừng sợ hãi.”
Và chúng thử, chúng vẫy cánh, nhưng sợ có đó – sợ cái không biết. Chúng làm cả hai điều: chúng thử theo cách nhỏ bé của chúng để lấy cú nhảy, nhưng chúng cũng bám lấy tổ. Tổ an toàn thế và ấm áp thế và thuận tiện thế, an ninh thế, và bất an ninh của bầu trời và gió… và ai biết cái gì khác có thể có đó trong cái không biết?
Cuối cùng chim mẹ phải đẩy chúng. Nhưng một khi bị đẩy chúng phải làm mọi nỗ lực mà chúng có thể – và đột nhiên chúng khám phá ra rằng chúng có thể bay. Chúng lập tức quay về tổ; nhưng chúng đã được thay đổi triệt để – bạn có thể thấy niềm vui của chúng. Bây giờ chúng biết chúng có cánh và cánh của chúng có thể vận hành; chúng không cần sợ thế. Bây giờ khi chim mẹ bay sang cây khác, chúng bay theo. Chúng sẽ sớm không bay theo chim mẹ vì điều đó có vẻ trẻ con thế. Chúng sẽ muốn chim mẹ đậu ở tổ và quan sát và thấy rằng bản thân chúng có thể làm phép màu. Và chúng bay quanh tổ và chúng bay sang cây khác và chúng bắt đầu gọi chim mẹ, “Lại đây đi! Xem này, chúng con đã xoay xở được điều đó. Chúng con đã làm được nó!”
Đó là cách thức của khám phá.
Điều đó tất cả tuỳ thuộc vào bạn, Prem Dharmo. Nếu bạn tin vào câu trả lời của tôi như câu trả lời của bạn, bạn đang dẫn bản thân bạn đi sai đường. Tôi không dẫn sai đường cho bạn, tôi thường xuyên làm bạn nhận biết rằng câu trả lời của tôi là câu trả lời của tôi, không phải của bạn. Cho nên tôi không bảo bạn tin vào câu trả lời của tôi, tôi đơn giản bảo bạn rằng câu trả lời là có thể. Nếu chúng là có thể cho tôi, chúng là có thể cho bạn. Điều tôi có thể làm bạn cũng có thể làm vì tôi là người bình thường như bạn.
Đó là lí do tại sao tôi chống lại toàn thể ý tưởng truyền thống về đầu thai hay hoá thân – avataras của Thượng đế. Tôi chống lại ý tưởng rằng Jesus là con của Thượng đế; tôi thà rằng coi ông ấy là con của ông thợ mộc Joseph, chứ không là con của Thượng đế, vì nếu ông ấy là đứa con duy nhất của Thượng đế, thế thì tất nhiên ông ấy là một loại người khác toàn bộ; điều ông ấy có thể làm bạn không thể làm được. Ông ấy có thể bước đi trên nước; bạn không thể bước đi trên nước. Ông ấy có thể mang người chết từ nấm mồ của họ về và làm họ sống lại; bạn không thể làm được điều đó. Mọi câu chuyện này đã được bịa ra để nhấn mạnh sự kiện rằng ông ấy là đặc biệt và bạn là bình thường. Mọi câu chuyện đó đều là giả, phi tôn giáo, nguy hiểm. Chúng đã không giúp cho nhân loại, chúng đã làm giảm cấp nhân loại. Chúng đã xúc phạm bạn, chúng đã làm mất mặt bạn.
Người Hindu nói rằng Krishna và Rama và Phật, họ là những hoá thân của Thượng đế. Đích thân Thượng đế tới từ bên trên, từ cõi bên kia. Họ là những người đặc biệt; điều họ có thể làm bạn không thể làm. Krishna có thể cầm cả trái núi trong tay ông ấy; bạn không thể làm được điều đó. Ông ấy có thể làm phép màu; điều đó là không thể được với bạn.
Những câu chuyện này là những bịa đặt tinh ranh của các tu sĩ để tạo ra khoảng cách giữa bạn và Krishna, giữa bạn và Phật, giữa bạn và Mahavira, để làm ra một phân loại đặc biệt để cho bạn biết các giới hạn của bạn một cách thật rõ ràng.
Tôi nhấn mạnh sự kiện rằng Krishna là con người như bạn vậy; không có gì đặc biệt về ông ấy. Ông ấy cần thức ăn theo cách bạn cần nó, ông ấy cần nước theo cách bạn cần nó, ông ấy ngủ theo cách bạn ngủ, ông ấy chết theo cách bạn chết. Khác biệt duy nhất là ở chỗ ông ấy đã trở nên nhận biết về tiềm năng vô hạn của ông ấy còn bạn không nhận biết về tiềm năng vô hạn của bạn. Không có khác biệt về tiềm năng, nhưng bạn vô nhận biết còn ông ấy nhận biết; đó là khác biệt duy nhất. Tất nhiên đó là khác biệt tạo ra khác biệt, nhưng nó là không khác biệt mà có thể làm cho ông ấy thành một phân loại tách rời. Không ai thuộc vào phân loại tách rời. Không ai tới từ bên trên, mọi người trưởng thành từ bên dưới. Sống là trưởng thành: bạn đang trưởng thành từ tính người của bạn hướng tới điều thiêng liêng của bạn. Nếu tôi có thể khám phá ra tôi là ai, bạn có thể khám phá ra điều đó.
Mọi câu trả lời này đều không được làm ra trong giáo điều, không được làm ra trong niềm tin. Tôi không thuyết giảng bất kì thượng đế học nào cho bạn – tôi cực lực chống lại mọi tín điều. Thế thì tôi đang làm gì? Tôi đang đơn giản cố thuyết phục bạn rằng đây là tính người có thể có. Bạn là thiêng liêng như Krishna, như Phật, như Christ, như bất kì người nào khác. Bạn chỉ rơi vào giấc ngủ và bạn đang mơ các cơn ác mộng. Thức dậy đi! Mọi điều được cần là việc thức tỉnh.
Nhưng, Prem Dharmo, bạn dường như là kiểu triết gia. Kiểu triết gia liên tục nghiền ngẫm về ủng hộ và chống đối; ông ta liên tục suy nghĩ về mọi thứ. Và đây không phải là chỗ mà bạn được cho là nghĩ quá nhiều. Đây là chỗ để lấy cú nhảy vào trạng thái im lặng của vô suy nghĩ, vì suy nghĩ là như vẹt. Bạn có thể thấy rằng bạn đã hỏi câu hỏi này, vậy mà bạn đang hỏi câu hỏi chống lại câu hỏi không? Bạn đang hỏi để có câu trả lời, vậy mà bạn nghĩ rằng mọi câu trả lời đang dẫn sai đường, hướng dẫn sai – và vậy mà bạn đang hỏi! Bạn có thấy sự phức tạp triết lí của tâm trí không? Bạn có thấy trò chơi này không?
Một người Do Thái lang thang tới thăm Paris đi qua một hiệu thú nuôi. Anh ta để ý thấy một dấu hiệu trên cửa sổ công bố rằng bên trong cửa hiệu có một con vẹt nói được nhiều thứ tiếng. Người “yeedil,” tự coi mình là nhà ngôn ngữ, bước vào. Anh ta từ từ tiến tới con chim kì diệu, đứng bên cạnh chiếc lồng và cho con chim xem xét.
Đằng hắng giọng, anh ta bắt đầu kiểm tra con vẹt:
“Parlez-vous francais?” (Mày nói tiếng Pháp được không?)
“Parlez-vous francais?” câu trả lời đưa tới.
“Speak English?” (Nói tiếng Anh?)
“Speak English?” là câu trả lời.
“Govarish po rusku?” (Nói tiếng Nga?) – rồi anh ta hỏi.
“Govarish po rusku?” con vẹt đáp.
Thế rồi người Do Thái lại gần hơn con chim, đằng hắng giọng, nhìn nó lần nữa và hỏi một cách tự tin, “Ahem…! Nói cho tao, con chim bé nhỏ, nếu mày thông minh thế, mày có biết nói tiếng Yiddish không, hử?”
Con chim ngước mắt nhìn người Do Thái, đằng hắng giọng, trỏ mỏ nó cùng cánh nó và nói, “Hổng… với cái mũi như thế, ông nghĩ tôi không nên nói tiếng Yiddish sao?”
Ngay cả vẹt còn giỏi hơn triết gia nhiều! Chúng có hiểu biết hơn, chúng có sáng suốt hơn. Con người trở nên bị nặng gánh với những ý tưởng tới mức anh ta quên hoàn toàn anh ta đang làm gì.
Nhận biết thêm chút đi, Prem Dharmo. Xem cái gì đang xảy ra ở đây. Tôi chắc chắn nhấn mạnh vào những câu hỏi từ bạn vì tôi biết có các câu hỏi. Bạn đầy những câu hỏi – điều đó là tự nhiên – và tốt hơn cả là mang chúng ra. Câu trả lời của tôi sẽ không là câu trả lời của bạn, nhưng câu trả lời của tôi sẽ giúp bạn thấy ra vấn đề rằng các câu trả lời là có thể, rằng người ta không cần sống trong câu hỏi. Người ta có thể đi tới điểm mà mọi câu hỏi biến mất và sự sống không còn là vấn đề. Khi mọi vấn đề biến mất, sự sống không còn là vấn đề mà là điều huyền bí để được sống, để được yêu, để được hát, để được múa.
Từ “Bước trong thiền, ngồi trong thiền”, Ch.16
