Hành động tối cao ôm choàng tháo vát lớn mà không gắn bó.
Hành động xảy ra nhưng không có gắn bó; bạn không cảm thấy, “Tôi đã làm điều này.” Tôi không cảm thấy tôi đã nói điều này. Tôi đơn giản cảm thấy nó đã được nói ra, nó đã xảy ra. Cái toàn thể đã làm nó, và cái toàn thể không là tôi không là bạn – cái toàn thể là cả hai và không cả hai. Và cái toàn thể phảng phất quanh đây và cái toàn thể quyết định: bạn không là người làm. Nhiều thứ xảy ra qua bạn, nhưng bạn không là người làm. Nhiều thứ được tạo ra qua bạn, nhưng bạn không là người tạo ra. Cái toàn thể vẫn còn là người sáng tạo – bạn đơn giản trở thành phương tiện, trung gian cho cái toàn thể. Trúc hổng… và cái toàn thể đặt ngón tay và môi lên trúc hổng và nó trở thành chiếc sáo, bài ca được sinh ra.
Bài ca này tới từ đâu? Từ trúc hổng đó mà bạn gọi là “sáo” sao? Không. Từ môi của cái toàn thể sao? Không. Từ đâu mà nó tới? Mọi thứ đều được tham gia: trúc hổng cũng được tham gia, môi của cái toàn thể cũng được tham gia, ca sĩ được tham gia, người nghe được tham gia – mọi thứ được tham gia. Ngay cả một thứ nhỏ có thể tạo ra khác biệt.
Chỉ đoá hoa hồng bên cạnh phòng và phòng này sẽ không là như cũ, vì hoa hồng có hào quang riêng của nó, hiện hữu riêng của nó. Nó sẽ ảnh hưởng: nó sẽ ảnh hưởng tới hiểu biết của bạn, nó sẽ ảnh hưởng tới bất kì cái gì được tôi nói ra – và cái toàn bộ chuyển động, không phải bộ phận. Nhiều thứ xảy ra nhưng không ai là người làm.
…tháo vát lớn mà không gắn bó
Và khi bạn không là người làm, làm sao gắn bó có thể xảy ra? Bạn làm một việc nhỏ và bạn trở nên bị gắn bó. Bạn nói, “Tôi đã làm điều này.” Bạn muốn mọi người biết rằng bạn đã làm điều này và bạn đã làm điều kia. Bản ngã này là rào chắn cho hiểu biết tối cao. Bỏ người làm và để mọi sự xảy ra. Đó là điều Tilopa ngụ ý bởi việc là chùng lỏng và tự nhiên.
Việc hoàn thành tối cao là nhận ra tính nội tại mà không hi vọng.
Đây là điều rất sâu, rất tinh tế và tinh vi. Tilopa nói, “Việc hoàn thành tối cao là gì? Đó là việc nhận ra vô thường mà không hi vọng; nhận ra rằng bên trong, không gian bên trong là hoàn hảo, tuyệt đối – không hi vọng. Tại sao ông ấy mang từ “hi vọng” này vào? – vì với hi vọng tương lai tới, với hi vọng ham muốn tới, với hi vọng nỗ lực cải tiến tới, với hi vọng tham về nhiều hơn tới, với hi vọng bất mãn tới, và thế thì, tất nhiên, thất vọng theo sau.
Ông ấy không nói là vô vọng, vì điều đó nữa tới cùng hi vọng. Ông ấy đơn giản nói “không hi vọng”; không hi vọng, không vô hi vọng – vì chúnh cả hai tới cùng hi vọng. Và điều này đã trở thành vấn đề lớn cho phương Tây, vì Phật nói cùng điều này, và thế rồi các nhà tư tưởng phương Tây nghĩ rằng những người này là người bi quan. Họ không phải vậy. Họ không là người bi quan, họ không là người lạc quan. Và đây là nghĩa của “không hi vọng.”
Nếu ai đó hi vọng chúng ta gọi người đó là người lạc quan. Chúng ta nói về người đó rằng người đó có thể thấy riềm bạc trong mây đen nhất, chúng ta nói rằng người đó có thể thấy buổi sáng theo sau đêm tối nhất: người đó là người lạc quan. Và thế rồi có người bi quan, chính cái đối lập của nó. Ngay cả trong riềm mây bạc sáng nhất người đó bao giờ cũng thấy mây đen nhất ở đó. Nếu bạn nói về buổi sáng người đó sẽ nói, “Mọi buổi sáng đều kết thúc vào buổi tối.” Nhưng nhớ: họ có thể là đối lập nhưng họ không thực sự tách rời; hội tụ của họ là khác nhau nhưng tâm trí của họ là như nhau. Dù bạn thấy riềm sáng, riềm bạc trong mây tối, hay bạn thấy mây đen trong riềm bạc, bạn bao giờ cũng thấy một phần này. Phân chia của bạn có đó; bạn chọn, bạn không bao giờ thấy cái toàn bộ.
Phật, Tilopa, bản thân tôi, chúng tôi không là người lạc quan không là người bi quan – chúng tôi đơn giản bỏ hi vọng. Với hi vọng họ bước vào – cả người lạc quan và người bi quan. Chúng tôi đơn giản bỏ đồng tiền hi vọng, và cả hai mặt bị bỏ đi cùng nó. Đây là chiều mới toàn bộ, khó hiểu.
Tilopa thấy tính như vậy của mọi thứ; ông ấy không có chọn lựa. Ông ấy thấy cả sáng và tối cùng nhau, ông ấy thấy cả gai và hoa cùng nhau, ông ấy thấy cả đau và vui thú cùng nhau, ông ấy thấy cả sinh và chết cùng nhau. Ông ấy không có chọn lựa của riêng ông ấy. Ông ấy không là người bi quan không là người lạc quan – ông ấy sống mà không có hi vọng. Và đó là chiều kì diệu thực để sống trong: sống mà không hi vọng. Chính từ “không hi vọng” được dùng… đơn giản bên trong bạn có cảm giác nó là cái gì đó bi quan thế, nhưng điều đó là vì ngôn ngữ – và điều Tilopa đang nói ở bên ngoài ngôn ngữ. Ông ấy nói, Việc hoàn thành tối cao là nhận ra tính nội tại mà không hi vọng. Bạn đơn giản nhận ra bản thân bạn như bạn ở trong tính như vậy toàn bộ của bạn, và đơn giản bạn là cái đó. Không cần bất kì cải tiến, thay đổi, phát triển, trưởng thành nào, không cần. Không cái gì có thể được làm về nó. Nó đơn giản là hoàn cảnh.
Một khi bạn đi sâu vào điều này – rằng nó đơn giản là hoàn cảnh rồi – đột nhiên mọi hoa và mọi gai biến mất, ngày và đêm biến mất, sống và chết biến mất, mùa hè và mùa đông biến mất. Không cái gì còn lại – vì việc bám víu biến mất. Và với việc chấp nhận bất kì cái gì bạn đang là, bất kì cái gì là hoàn cảnh, thế thì không có vấn đề, không câu hỏi, không cái gì để được giải – bạn đơn giản là cái đó. Việc mở hội tới; và việc mở hội này không phải là của hi vọng, việc mở hội này chỉ là việc tràn ngập của năng lượng. Bạn bắt đầu nở hoa. Bạn đơn giản nở hoa, không vì cái gì đó trong tương lai; bạn không thể làm khác được.
Khi người ta nhận ra tính như vậy của hiện hữu, việc nở hoa xảy ra; người ta liên tục nở hoa và nở hoa và mở hội không vì lí do thấy được chút nào. Tại sao tôi hạnh phúc? Tôi có cái gì mà bạn đã không có? Tại sao tôi chân thành và yên tĩnh? Tôi đã đạt tới cái gì đó mà bạn phải đạt tới không? Tôi có đạt tới cái gì đó mà bạn phải đạt tới không? Không. Tôi đã đơn giản thảnh thơi trong tính như vậy. Dù tôi là bất kì cái gì – tốt, xấu, đạo đức, vô đạo đức – dù tôi là bất kì cái gì, tôi đã đơn giản thảnh thơi trong tính như vậy của nó. Và tôi đã bỏ mọi nỗ lực để cải tiến, và tôi đã bỏ mọi tương lai. Tôi đã bỏ hi vọng, và cùng với việc bỏ hi vọng mọi thứ đã biến mất. Tôi một mình và đơn giản hạnh phúc chẳng vì lí do nào chút nào; đơn giản im lặng vì bây giờ, không hi vọng, tôi không biết làm sao tạo ra rối loạn. Không hi vọng làm sao bạn có thể tạo ra rối loạn trong con người của bạn?
Nhớ điều này: mọi nỗ lực sẽ dẫn bạn tới một điểm nơi bạn bỏ mọi nỗ lực và sẽ trở thành vô nỗ lực. Và toàn thể việc tìm kiếm sẽ dẫn bạn tới điểm mà bạn đơn giản nhún vai và ngồi dưới cây và lắng đọng.
Mọi cuộc hành trình đều kết thúc trong tính như vậy bên trong nhất của con người – và điều đó bạn có mọi khoảnh khắc. Cho nên vấn đề chỉ là việc trở nên nhận biết thêm chút nữa. Cái gì sai với bạn? Tôi đã thấy hàng triệu người và tôi đã không thấy cho dù một người đã thực sự có cái gì đó sai, nhưng người đó tạo ra các thứ. Bạn là người sáng tạo, người sáng tạo lớn các ốm yếu, cái sai, vấn đề, và thế rồi bạn săn đuổi chúng – làm sao giải chúng? Đầu tiên bạn tạo ra và thế rồi bạn đi săn. Tại sao ngay chỗ đầu tiên tạo ra chúng?
Chỉ bỏ hi vọng, ham muốn, và đơn giản nhìn vào hoàn cảnh mà bạn đã là vậy; chỉ đơn giản nhắm mắt lại và nhìn xem bạn là ai, và được kết thúc! Ngay cả trong nháy mắt điều này là có thể, nó không cần thời gian. Nếu bạn nghĩ, điều đó cần thời gian, tăng trưởng dần. Thế thì điều đó là vì tâm trí của bạn sẽ cần thời gian, bằng không thời gian là không được cần tới.
Việc hoàn thành tối cao là nhận ra tính nội tại…
… rằng mọi thứ cần được đạt tới là ở bên trong. Đó là nghĩa của tính nội tại: mọi thứ cần được đạt tới đã có đó bên trong bạn. Bạn được sinh ra hoàn hảo; bằng không thì không thể được vì bạn được sinh ra từ hoàn hảo. Đó là nghĩa khi Jesus nói, “Ta và Cha ta là một.” Ông ấy nói gì? Ông ấy nói rằng bạn không thể là khác hơn cái toàn thể vì bạn tới từ cái toàn thể.
Bạn lấy một nhúm nước từ đại dương, bạn nếm nó: nó cho cùng vị ở mọi nơi. Trong một giọt nước biển bạn có thể thấy toàn thể hoá chất của biển. Nếu bạn có thể hiểu một giọt nước biển bạn đã hiểu mọi biển, quá khứ, tương lai, hiện tại – vì một giọt nhỏ là đại dương thu nhỏ. Và bạn là toàn thể trong hình thể thu nhỏ.
Khi bạn đi sâu hơn vào bên trong bạn và nhận ra điều này, đột nhiên tiếng cười xảy ra, bạn bắt đầu cười. Bạn đã đi tìm cái gì? Bản thân người tìm kiếm đã là cái được tìm; khách lữ hành đã là bản thân mục đích. Đây là việc hoàn thành siêu tối thượng: nhận ra bản thân người ta, sự hoàn hảo tuyệt đối của người ta, không hi vọng – vì nếu hi vọng có đó nó sẽ khuấy động; nó sẽ liên tục khuấy động trong sự rối loạn của bạn. Bạn sẽ lại bắt đầu nghĩ, “Cái gì đó nhiều hơn là có thể.” Hi vọng bao giờ cũng tạo ra mơ: “Cái gì đó nhiều hơn là có thể. Tất nhiên nó là tốt….”
Mọi người tới tôi và họ nói, “Thiền diễn ra rất tốt; tất nhiên, nó là tốt, nhưng cho chúng tôi kĩ thuật khác nào đó đi để cho chúng tôi có thể trưởng thành hơn.” Thậm chí đôi khi mọi người đã tới tôi mà nói, “Mọi thứ là hay….” Và thế rồi họ nói, “Bây giờ thì sao?” Bây giờ hi vọng khuấy động. Mọi thứ là hay, thế thì tại sao hỏi, “Bây giờ thì sao?” Mọi thứ là sai, thế thì bạn lại hỏi, “Bây giờ thì sao?” Và bây giờ mọi thứ là hay, bạn lại hỏi, “Bây giờ thì sao?” Bây giờ bỏ nó đấy, hi vọng này.
Mới hôm nọ ai đó tới, và nói, “Mọi thứ diễn ra rất hay bây giờ, nhưng ai biết về ngày mai?” Tại sao mang ngày mai vào khi mọi thứ đang diễn ra tuyệt đối đúng? Bạn không thể vẫn còn đấy mà không có vấn đề sao? Giờ mọi thứ là tốt, nhưng bạn lo nghĩ liệu nó có thể là tốt ngày mai hay không. Nếu nó là tốt hôm nay từ đâu mà ngày mai sẽ tới? Nó sẽ được sinh ra từ hôm nay, cho nên tại sao lo nghĩ? Nếu hôm nay là im lặng, ngày mai sẽ là im lặng hơn; nó sẽ được sinh ra từ hôm nay. Nhưng vì lo nghĩ này bạn có thể phá huỷ hôm nay; thế thì ngày mai sẽ có đó và bạn sẽ được đáp ứng trong thất vọng và bạn sẽ nói, “Đây là điều mình đã nghĩ tới và đã lo nghĩ về – nó đã xảy ra.” Và nó đã xảy ra vì bạn. Nó đáng ra đã không xảy ra! Giá mà bạn vẫn còn không có tương lai, nó chắc đã không xảy ra.
Và đây là xu hướng tự phá huỷ của tâm trí, tự tử; và theo cách nào đó nó là chuyên hoàn thành ước nguyện, cho nên tâm trí bao giờ cũng có thể nói, “Mình đã cảnh báo cậu trước rồi. Mình đã cảnh báo cậu từ trước, cậu không chịu nghe mình.” Bây giờ bạn sẽ nghĩ, “Đúng, điều đó là đúng; tâm trí đã cảnh báo và mình đã không nghe nó.” Nhưng nó đã tới chỉ vì việc cảnh báo của tâm trí.
Nhiều điều xảy ra…. Nếu bạn đi tới nhà chiêm tinh, nhà chiêm tinh Ấn Độ, người xem tướng tay, và họ nói cái gì đó với bạn, khi điều đó xảy ra bạn sẽ nghĩ họ đã dự đoán tương lai của bạn. Chính điều đối lập là hoàn cảnh: vì họ đã dự đoán, tâm trí bạn đi vào trong điều đó và nó đã xảy ra. Nếu ai đó nói rằng tháng tới vào ngày mười ba tháng ba bạn sẽ chết, khả năng này có đó – không phải vì ông ấy đã biết về tương lai của bạn, nhưng vì ông ấy đã dự đoán tương lai. Bây giờ ngày mười ba tháng ba sẽ liên tục đi vào trong tâm trí của bạn: bạn sẽ không có khả năng ngủ mà không có nó, bạn sẽ không có khả năng mơ mà không có nó, bạn sẽ không có khả năng yêu mà không có nó. Hai mươi bốn giờ: “Ngày mười ba tháng ba và mình sẽ chết.” Nó sẽ trở thành việc tự thôi miên, việc tụng. Nó sẽ đi vòng quanh và vòng quanh; ngày mười ba tháng ba càng tới gần, nó sẽ di chuyển càng nhanh hơn. Và nó sẽ tự hoành thanh nó: ngày mười ba tháng ba….
Có lần chuyện đã xảy ra là một người xem tướng tay đã dự đoán cái chết riêng của ông ấy. Người đó đã từng dự đoán cái chết của nhiều người và nó đã xảy ra, cho nên ông ấy trở nên chắc chắn rằng dự đoán của ông ấy là cái gì đó; bằng không, làm sao nó đã xảy ra? Và ông ấy đã già cho nên vài người bạn gợi ý, “Sao ông không dự đoán chết của riêng ông?” Thế là ông ấy khảo cứu tay và các sơ đồ và mọi thứ – toàn thứ ngu xuẩn – và thế rồi ông ấy quyết định về cái chết riêng của ông ấy: rằng nó sẽ xảy ra vào ngày như thế như thế, sáu giờ sáng sớm. Và thế rồi ông ấy đợi nó. Sáu giờ tới gần; từ năm giờ ông ấy đã sẵn sàng, ngồi với đồng hồ. Từng khoảnh khắc, và chết đang tới mỗi lúc một gần hơn gần hơn. Và thế rồi chính khoảnh khắc cuối cùng tới – một khoảnh khắc nữa và đồng hồ sẽ nói đó là sáu giờ, và ông ấy vẫn còn sống, làm sao điều đó là có thể được? Các giây bắt đầu trôi qua, và đích xác khi đồng hồ điểm sáu giờ ông ấy nhảy ra khỏi cửa sổ… vì làm sao điều đó là có thể…. Và tất nhiên, ông ấy đã chết đích xác như dự đoán.
Tâm trí có cái máy tự đáp ứng. Tỉnh táo về điều đó. Bạn hạnh phúc; tâm trí nói, “Tất nhiên, mình hạnh phúc, điều đó là được – nhưng ngày mai thì sao?” Bây giờ tâm trí đã bóp méo, đã phá huỷ khoảnh khắc này, nó đã mang tương lai vào. Bây giờ ngày mai sẽ đi ra từ tâm trí này, không đi ra từ khoảnh khắc phúc lạc kia mà đã có đó.
Bỏ hi vọng cách này cách nọ đi, ủng hộ hay chống đối, bỏ mọi hi vọng. Vẫn còn với khoảnh khắc này, trong khoảnh khắc này, với khoảnh khắc này, vì khoảnh khắc này. Không có khoảnh khắc khác hơn khoảnh khắc này. Và bất kì cái gì sẽ xảy ra sẽ xảy ra từ khoảnh khắc này, cho nên sao lo nghĩ? Nếu khoảnh khắc này là đẹp làm sao khoảng khắc tiếp có thể là xấu? Nó sẽ tới từ đâu? Nó tăng trưởng, nó sẽ là đẹp hơn – phải là vậy. Không cần nghĩ về nó.
Và một khi bạn hoàn thành điều này, vẫn còn với sự hoàn hảo bẩm sinh của bạn đi…. Nhớ, tôi phải dùng lời và có nguy hiểm rằng bạn có thể hiểu lầm. Khi tôi nói vẫn còn với sự hoàn hảo bên trong của bạn, bạn có thể lo nghĩ vì đôi khi bạn có thể cảm thấy rằng bạn không hoàn hảo – thế thì vẫn còn với sự không hoàn hảo của bạn đi. Không hoàn hảo cũng là hoàn hảo! Không cái gì sai trong nó, vẫn còn với nó đi. Đừng đi xa khỏi khoảnh khắc này; ở đây và bây giờ là toàn thể sự tồn tại. Mọi thứ phải được hoàn thành là được hoàn thành ở đây và bây giờ, cho nên dù hoàn cảnh là bất kì cái gì, cho dù bạn cảm thấy không hoàn hảo – hay, cứ là không hoàn hảo đi! Đó là cách bạn vậy, đó là tính như vậy của bạn. Bạn cảm thấy muốn dục – hoàn hảo, cảm thấy dục đi. Đó là cách bạn vậy, đó là cách Thượng đế ngụ ý bạn là vậy. Buồn – hay, là buồn đi, nhưng đừng đi khỏi khoảnh khắc này. Vẫn còn với khoảnh khắc này và, dần dần, bạn sẽ cảm thấy cái không hoàn hảo đã tan biến vào trong hoàn hảo, dục đã tan biến vào trong cực lạc bên trong, giận đã tan biến vào trong từ bi.
Khoảnh khắc này, nếu bạn có thể là con người toàn bộ của bạn, thế thì không có vấn đề gì. Đây là việc hoàn thành tối cao. Nó không có hi vọng, nó không cần có. Nó là hoàn hảo thế không có nhu cầu về hi vọng. Hi vọng không phải là tình huống tốt; việc hi vọng bao giờ cũng ngụ ý cái gì đó là sai với bạn – đó là lí do tại sao bạn hi vọng cái ngược lại, cái đối lập. Bạn buồn và bạn hi vọng về sướng; hi vọng của bạn nói rằng bạn buồn. Bạn cảm thấy xấu và bạn hi vọng về nhân cách đẹp; hi vọng của bạn nói bạn là xấu. Chỉ cho tôi hi vọng của bạn và tôi có thể nói cho bạn rằng bạn là ai, vì hi vọng của bạn lập tức chỉ ra bạn là ai – chính cái đối lập. Bỏ hi vọng và chỉ hiện hữu.
Từ “Tantra hiểu biết tối cao”, Ch.10 Hiểu biết tối cao
