Thứ nhất, bản tính của hoạt động và dòng chảy ngầm trong nó phải được hiểu, bằng không thì không việc thảnh thơi nào là có thể. Cho dù bạn muốn thảnh thơi, điều đó sẽ là không thể được nếu bạn đã không quan sát, theo dõi, nhận ra, bản tính của hoạt động của bạn, vì hoạt động không phải là hiện tượng đơn giản.
Nhiều người muốn thảnh thơi, nhưng họ không thể thảnh thơi được. Thảnh thơi giống như việc nở hoa: bạn không thể ép buộc nó. Bạn phải hiểu toàn thể hiện tượng này – tại sao bạn hoạt động thế, tại sao nhiều bận rộn thế với hoạt động, tại sao bạn bị ám ảnh với nó.
Nhớ hai từ: một từ là “hành động,” từ kia là “hoạt động.” Hành động không phải là hoạt động; hoạt động không phải là hành động. Bản tính của chúng là đối lập đối xứng. Hành động là khi tình huống yêu cầu nó, bạn hành động, bạn đáp ứng. Hoạt động là khi tình huống không thành vấn đề, nó không phải là đáp ứng; bạn bồn chồn bên trong tới mức tình huống chỉ là cái cớ để hoạt động.
Hành động bắt nguồn từ tâm trí im lặng – nó là thứ đẹp nhất trên thế giới. Hoạt động bắt nguồn từ tâm trí bồn chồn – nó là cái xấu nhất. Hành động là khi nó có liên quan; hoạt động là không liên quan. Hành động là từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, tự phát; hoạt động bị tải nặng với quá khứ. Nó không phải là đáp ứng cho khoảnh khắc hiện tại, thay vì thế, nó đang đổ ra bồn chồn của bạn, cái bạn đã từng mang từ quá khứ, vào hiện tại. Hành động có tính sáng tạo. Hoạt động là rất rất có tính phá hủy – nó phá hủy bạn, nó phá hủy người khác.
Cố thấy sự phân biệt tinh tế này. Chẳng hạn, bạn đói thế thì bạn ăn – đây là hành động. Nhưng bạn không đói, bạn không cảm thấy bất kì đói nào chút nào, và dầu vậy bạn vẫn liên tục ăn – đây là hoạt động. Việc ăn này giống như bạo hành: bạn phá hủy thức ăn, bạn nhai nghiền và phá hủy thức ăn; nó cho bạn chút ít xả ra cái bồn chồn bên trong của bạn. Bạn đang ăn không vì đói, bạn đơn giản ăn vì nhu cầu bên trong, thôi thúc là bạo hành.
Trong thế giới con vật bạo hành được liên kết với mồm và tay, móng vuốt và răng; hai thứ này là thứ bạo lực trong vương quốc con vật. Trong thức ăn, trong khi bạn đang ăn, cả hai được nối với nhau; với tay bạn lấy thức ăn, và với mồm bạn nhai nó – bạo hành được xả ra. Nhưng không có đói; nó không phải là hành động, nó là bệnh. Hoạt động này là sự ám ảnh. Tất nhiên, bạn không thể liên tục ăn như thế này vì thế thì bạn sẽ ních đầy bụng. Cho nên mọi người đã phát minh ra thủ đoạn: họ sẽ nhai trầu hay kẹo cao su, họ sẽ hút thuốc lá – đây là thức ăn giả, không có bất kì giá trị dinh dưỡng gì trong chúng, nhưng chúng có tác dụng tốt khi có liên quan tới bạo hành.
Một người ngồi nhai trầu, người đó đang làm gì? Người đó đang giết ai đó. Trong tâm trí, nếu người đó trở nên nhận biết, người đó có thể có hoang tưởng về giết người, sát hại – và người đó đang nhai trầu: một hoạt động rất hồn nhiên trong bản thân nó. Bạn không làm hại bất kì ai – nhưng rất nguy hiểm cho bạn, vì bạn dường như hoàn toàn vô ý thức về điều bạn đang làm. Một người hút thuốc, người đó đang làm gì? Rất hồn nhiên theo cách nào đó: chỉ ngậm điếu thuốc lá và phả khói ra, hít vào và thở ra; một loại pranayama ốm yếu, một loại thiền siêu việt thế tục. Người đó đang tạo ra mandala: hút khói vào, phả nó ra, hút nó vào, phả nó ra – mandala được tạo ra, vòng tròn. Qua hút thuốc người đó đang là một loại tụng nào đó, việc tụng có nhịp điệu. Nó làm dịu đi; bồn chồn bên trong của người đó được làm nhẹ đi một chút.
Nếu bạn đang nói với một người, bao giờ cũng nhớ – nó gần như chính xác một trăm phần trăm – nếu người này bắt đầu lấy thuốc lá ra, điều đó có nghĩa anh ta chán, bạn nên rời khỏi anh ta bây giờ. Anh ta chắc đã muốn tống bạn ra; điều đó không thể được làm, điều đó sẽ là quá bất lịch sự. Anh ta đang tìm thuốc lá; anh ta đang nói, “Giờ, được kết thúc đi! Tôi chán rồi.” Trong thế giới loài vật anh ta chắc đã nhảy lên bạn, nhưng anh ta không thể thế – anh ta là con người, văn minh. Anh ta nhảy lên điếu thuốc lá, anh ta bắt đầu hút thuốc lá. Giờ anh ta không lo nghĩ về bạn, giờ anh ta được khép trong việc tụng hút thuốc riêng của anh ta. Việc đó làm dịu đi.
Nhưng hoạt động này chỉ ra rằng bạn bị ám ảnh. Bạn không thể vẫn còn im lặng, bạn không thể vẫn còn bất hoạt. Qua hoạt động bạn liên tục ném ra cái điên, không lành mạnh của bạn. Hành động là hay, hành động tới như đáp ứng tự phát; cuộc sống cần đáp ứng. Mọi khoảnh khắc bạn phải hành động, nhưng hoạt động tới qua khoảnh khắc hiện tại. Bạn đói và bạn tìm thức ăn. Bạn khát và bạn đi ra giếng. Bạn cảm thấy buồn ngủ và bạn đi ngủ. Đó là từ tình huống toàn bộ mà bạn hành động. Hành động là tự phát và toàn bộ.
Hoạt động không bao giờ là tự phát, nó tới từ quá khứ. Bạn có thể đã từng tích lũy nó trong nhiều năm, và thế rồi nó bùng nổ trong hiện tại – nó là không liên quan. Nhưng tâm trí tinh ranh; tâm trí bao giờ cũng tìm ra cách hợp lí hóa cho hoạt động. Tâm trí bao giờ cũng sẽ cố chứng minh rằng đây không phải là hoạt động, đây là hành động; nó là được cần. Đột nhiên bạn bùng lên trong giận. Mọi người khác trở nên nhận biết rằng điều đó không được cần, tình huống không bao giờ đòi hỏi điều đó, nó đơn giản không liên quan – chỉ bạn không thể thấy. Mọi người cảm thấy: “Bạn đang làm gì vậy? Không cần điều đó. Sao bạn giận thế?” Nhưng bạn sẽ tìm những cách hợp lí hóa; bạn sẽ hợp lí hóa rằng nó được cần.
Những việc hợp lí hóa này giúp bạn vẫn còn vô ý thức về tính điên của bạn. Đây là những điều mà Gurdjieff thường gọi là “bộ đệm.” Bạn tạo ra bộ đệm về hợp lí hóa quanh bạn để cho bạn không đi tới nhận ra tình huống đang là gì. Bộ đệm được dùng trong tầu hỏa; giữa hai toa, hai khoang, bộ đệm được dùng để cho nếu có việc dừng lại bất thần sẽ không có quá sốc cho hành khách – bộ đệm sẽ hấp thu cú sốc. Hoạt động của bạn liên tục không liên quan, nhưng bộ đệm về việc hợp lí hóa không cho phép bạn thấy tình huống này. Bộ đệm làm mù bạn – và kiểu hoạt động này cứ liên tục.
Nếu hoạt động này có đó, bạn không thể thảnh thơi được. Làm sao bạn có thể thảnh thơi? – vì nó là nhu cầu ám ảnh, bạn muốn làm cái gì đó, dù nó là bất kì cái gì.
Có những kẻ ngu trên khắp thế giới liên tục nói, “Làm cái gì đó hơn là không làm gì cả.” Và có những người ngu hoàn hảo, người đã tạo ra câu ngạn ngữ trên khắp thế giới rằng “Tâm trí trống rỗng là xưởng thợ của quỉ.” Nó không phải vậy. Tâm trí trống rỗng là xưởng thợ của Thượng đế. Tâm trí trống rỗng là thứ đẹp nhất trên thế giới, thứ thuần khiết nhất – vì làm sao tâm trí trống rỗng có thể là xưởng thợ cho quỉ được? Quỉ không thể đi vào trong tâm trí trống rỗng, không thể được! Quỉ chỉ có thể đi vào trong tâm trí bị ám ảnh bởi hoạt động – thế thì quỉ có thể nhận trách nhiệm của bạn, nó có thể chỉ cho bạn cách thức và phương tiện và phương pháp làm sao là hoạt động hơn. Quỉ không bao giờ nói, “Thảnh thơi đi!” Nó nói, “Sao bạn phí hoài thời gian của bạn? Làm cái gì đó đi, con người! Di chuyển đi! Cuộc sống đang trôi qua – làm cái gì đó đi!” Và mọi thầy giáo lớn, những thầy giáo đã thức tỉnh tới chân lí sự sống, đã đi tới nhận ra rằng tâm trí trống rỗng dành không gian cho điều thiêng liêng đi vào trong bạn.
Hoạt động có thể được dùng bởi quỉ, không bởi tâm trí trống rỗng. Làm sao quỉ có thể dùng được tâm trí trống rỗng? Nó sẽ không dám tới gần vì trống rỗng sẽ đơn giản giết nó. Nhưng nếu bạn bị rót đầy với thôi thúc sâu, thôi thúc điên cuồng để hoạt động, thế thì quỉ sẽ nhận trách nhiệm, thế thì nó sẽ hướng dẫn bạn – thế thì nó là người hướng dẫn duy nhất.
Tôi muốn nói với bạn rằng câu ngạn ngữ này là tuyệt đối sai. Bản thân quỉ phải đã gợi ý điều đó.
Ám ảnh này để là hoạt động phải được quan sát. Và bạn phải quan sát nó trong cuộc sống riêng của bạn, vì bất kì cái gì tôi nói, hay Tilopa nói, sẽ không có nghĩa gì mấy chừng nào bạn chưa quan sát nó trong bản thân bạn: rằng hoạt động của bạn là không liên quan, nó là không được cần tới. Tại sao bạn làm nó?
Khi du hành, tôi đã thấy mọi người liên tục làm cùng một thứ lặp đi lặp lại. Trong hai mươi bốn giờ tôi ở cùng với một hành khách trên tầu hỏa. Anh ta sẽ đọc cùng tờ báo lặp đi lặp lại, không tìm ra cái gì khác để làm. Bị quây trong khoang tầu hỏa không có mấy khả năng để hoạt động, cho nên anh ta sẽ đọc cùng tờ báo lặp đi lặp lại, và tôi quan sát. Người này đang làm gì?
Báo không phải là Gita hay Kinh Thánh. Bạn có thể đọc Gita nhiều lần vì mỗi lần bạn đi tới nó một ý nghĩa mới được lộ ra. Nhưng báo không phải là Gita; nó được kết thúc một khi bạn đã đọc nó! Nó thậm chí không đáng đọc một lần, và mọi người liên tục đọc nó. Lặp đi lặp lại, họ sẽ bắt đầu đọc lại. Vấn đề là gì? Điều đó có được cần không? Không – họ bị ám ảnh; họ không thể vẫn còn im lặng, không hoạt động. Điều đó là không thể được cho họ – điều đó có vẻ như chết. Họ phải hoạt động.
Du hành trong nhiều năm đã cho tôi nhiều cơ hội để quan sát mọi người mà họ không biết, vì đôi khi chỉ một người ở cùng tôi trong khoang, và anh ta sẽ làm đủ mọi loại nỗ lực để đem tôi ra nói chuyện với anh ta còn tôi chỉ nói có hay không; thế rồi anh ta bỏ ý tưởng này. Thế rồi tôi sẽ đơn giản quan sát – một thực nghiệm hay và không tốn phí gì.
Và tôi sẽ quan sát anh ta: anh ta sẽ mở va li ra – và tôi thấy rằng anh ta đã không làm bất kì cái gì – thế rồi anh ta sẽ nhìn vào trong nó, đóng nó lại. Thế rồi anh ta sẽ mở cửa sổ, và thế rồi sẽ đóng nó lại; thế rồi lại đi đọc báo, thế rồi anh ta hút thuốc, thế rồi lại mở va li, sắp xếp lại nó, đi và mở cửa sổ, nhìn ra ngoài. Anh ta đang làm gì? Và tại sao? Thôi thúc bên trong, cái gì đó đang run rẩy bên trong anh ta, trạng thái sốt của tâm trí. Anh ta phải làm cái gì đó, bằng không anh ta sẽ đâm lúng túng. Anh ta phải đã là người hoạt động trong cuộc sống, giờ có khoảnh khắc để thảnh thơi – anh ta không thể thảnh thơi được, thói quen cũ còn dai dẳng.
Tương truyền rằng Aurangzeb, hoàng đế xứ Moghul, đã cầm tù bố ông ta trong tuổi già. Bố của Aurangzeb đã xây dựng Taj Mahal – Shah Jehan. Ông ta đã cầm tù bố mình, đã truất ngôi của bố mình. Tương truyền, và được viết trong tự tiểu sử của Aurangzeb, rằng sau vài ngày, Shah Jehan đã không bị lo nghĩ gì về việc cầm tù vì mọi thứ xa hoa đã được cung cấp. Nó đã là cung điện và Shah Jehan đã sống như ông ấy đã sống trước đây; nó không giống nhà tù; một cách tuyệt đối mọi thứ ông ấy cần đều có đó. Duy nhất một thứ bị thiếu và đó là hoạt động – ông ấy không thể làm bất kì cái gì. Cho nên ông ấy hỏi con trai mình Aurangzeb, “Thế là được, con đã cung cấp mọi thứ cho ta, và mọi thứ là đẹp. Chỉ một điều bố sẽ biết ơn mãi mãi nếu con có thể làm, và đó là gửi ba mươi đứa trẻ tới. Ta muốn dạy chúng.”
Aurangzeb không thể tin được vào điều đó: “Sao bố mình lại thích dạy ba mươi đứa trẻ?” Ông ấy chưa bao giờ biểu lộ bất kì thiên hướng nào về là thầy giáo, chưa bao giờ quan tâm tới bất kì kiểu giáo dục nào. Cái gì đã xảy ra cho ông ấy? Nhưng ông ta đã hoàn thành ham muốn này. Ba mươi cậu bé được gửi tới cho ông ấy và mọi sự là ổn thỏa. Ông ấy lại trở thành hoàng đế – ba mươi đứa nhỏ. Bạn đi vào trường tiểu học mà xem, thầy giáo gần như là hoàng đế; bạn có thể ra lệnh cho chúng ngồi và chúng sẽ phải ngồi; bạn có thể ra lệnh cho chúng đứng và chúng sẽ phải đứng. Và ông ấy đã tạo ra trong phòng đó với ba mươi đứa trẻ toàn thể tình huống của triều đình của ông ấy – chỉ thói quen cũ và thói nghiện ma túy cũ về ra lệnh cho mọi người.
Các nhà tâm lí nghi ngờ rằng các thầy giáo thực ra là các chính khách. Tất nhiên, không đủ tự tin để đi vào chính trị, họ đi vào trường học và ở đó họ trở thành tổng thống, thủ tướng, hoàng đế. Trẻ nhỏ – và thầy giáo ra lệnh cho chúng và họ ép buộc chúng.
Và các nhà tâm lí cũng ngờ rằng thầy giáo có xu hướng nghiêng về là bạo tàn, họ muốn hành hạ. Và bạn không thể tìm thấy chỗ nào tốt hơn là trường tiểu học. Bạn có thể hành hạ lũ trẻ hồn nhiên – và bạn có thể hành hạ chúng vì ích lợi riêng của chúng, vì điều tốt riêng của chúng. Đi và nhìn xem! Tôi đã từng ở các trường tiểu học, tìm hiểu, và tôi đã từng quan sát các thầy giáo. Và các nhà tâm lí nghi ngờ – tôi chắc chắn, họ là những người hành hạ. Và bạn không thể tìm những nạn nhân nào hồn nhiên hơn: hoàn toàn không được vũ trang, họ thậm chí không thể nào chống lại; họ yếu đuối và bất lực thế – và thầy giáo đứng như hoàng đế.
Aurangzeb viết trong tự tiểu sử của ông ấy: “Bố tôi, chỉ vì thói quen cũ, vẫn muốn giả vờ rằng ông ấy là hoàng đế. Cho nên để ông ấy giả vờ và để ông ấy lừa bản thân ông ấy, chẳng có gì sai cả. Gửi cho ông ấy ba mươi cậu bé hay ba trăm đứa, bất kì cái gì ông ấy muốn. Để ông ấy cai quản madersa, một trường nhỏ, và sung sướng.”
Hoạt động là khi hành động không có liên quan. Quan sát bản thân bạn và xem: chín mươi phần trăm năng lượng của bạn bị phí hoài trong hoạt động. Và vì điều này, khi khoảnh khắc cho hành động tới, bạn không có bất kì năng lượng nào. Người thảnh thơi đơn giản là không bị ám ảnh, và năng lượng bắt đầu tích lũy bên trong người đó. Người đó bảo tồn năng lượng của mình, nó được bảo tồn một cách tự động, và thế rồi khi khoảnh khắc cho hành động tới toàn thể con người của người đó chảy vào trong điều đó. Đó là lí do tại sao hành động là toàn bộ. Hoạt động bao giờ cũng nửa vời, vì làm sao bạn có thể lừa được bản thân bạn một cách tuyệt đối? Cho dù bạn biết rằng nó là vô dụng. Cho dù bạn nhận biết rằng bạn đang làm nó vì những lí do phát sốt nào đó bên trong, điều thậm chí không rõ ràng cho bạn, rất mông lung.
Bạn có thể thay đổi hoạt động, nhưng chừng nào các hoạt động còn chưa được biến đổi thành hành động, điều đó sẽ không giúp gì. Mọi người tới tôi và họ nói, “Tôi muốn thôi hút thuốc.” Tôi nói, “Tại sao? Đây là thiền siêu việt hay thế, cứ tiếp tục đi. Và nếu bạn dừng nó bạn sẽ bắt đầu cái gì đó khác – vì bệnh không thay đổi bằng việc thay đổi triệu chứng. Thế thì bạn sẽ nhai trầu, thế thì bạn sẽ nhai kẹo gôm; và thậm chí cả những thứ nguy hiểm hơn. Những thứ này là hồn nhiên, vì nếu bạn nhai kẹo gôm bạn nhai kẹo gôm cho bản thân bạn. Bạn có thể là kẻ ngu, nhưng bạn không là người bạo hành; bạn không có tính phá hủy bất kì người nào khác. Nếu bạn dừng nhai kẹo gôm, hút thuốc, thế thì bạn sẽ làm gì? Mồm bạn cần hoạt động, nó là bạo hành. Thế thì bạn sẽ nói, thế thì bạn sẽ nói liên tục; yakety-yakety-yak – và điều đó là nguy hiểm hơn!”
Vợ của Mulla Nasruddin đã tới hôm nọ. Cô ấy hiếm khi tới gặp tôi, nhưng khi cô ấy tới tôi lập tức hiểu phải có khủng hoảng nào đó. Cho nên tôi hỏi, “Có chuyện gì vậy?” Cô ấy nói suốt ba mươi phút, và nói cả nghìn lời, để bảo tôi: “Mulla Nasruddin nói trong giấc ngủ của anh ấy, cho nên thầy gợi ý cái gì đó đi – cái gì phải được làm? Anh ấy nói quá nhiều và thật là khó ngủ trong cùng phòng. Và anh ấy la hét và nói những điều tục tĩu.”
Thế là tôi nói, “Không cái gì được làm cả. Bạn đơn giản cho anh ấy một cơ hội để nói trong khi cả hai bạn đang thức.”
Mọi người liên tục nói. Họ không dành bất kì cơ hội nào cho bất kì người nào khác. Việc nói cũng hệt như hút thuốc. Nếu bạn nói hai mươi bốn giờ… và bạn nói: khi bạn thức, bạn nói; thân thể của bạn mệt mỏi, bạn rơi vào giấc ngủ, nhưng việc nói tiếp tục. Hai mươi bốn giờ, một vòng đồng hồ, bạn liên tục nói và nói và nói. Điều này giống như hút thuốc, vì hiện tượng này là như nhau: mồm cần cử động. Và mồm là hoạt động cơ bản, vì đó là hoạt động đầu tiên bạn bắt đầu trong cuộc đời của bạn.
Đứa trẻ được sinh ra: nó bắt đầu bú vú mẹ; đó là hoạt động đầu tiên – và là hoạt động cơ bản. Và hút thuốc giống như bú vú: sữa ấm chảy vào; trong hút thuốc, khói ấm chảy vào; và thuốc lá trong môi bạn cũng giống như vú của người mẹ, đầu vú. Nếu bạn không được phép hút thuốc, nhai kẹo gôm, và thế này thế nọ, thế thì bạn sẽ nói, và điều đó là nguy hiểm hơn, vì bạn đang ném rác của bạn vào tâm trí của những người khác.
Bạn có thể im lặng trong thời gian lâu được không? Các nhà tâm lí nói rằng nếu bạn vẫn còn im lặng trong ba tuần, bạn sẽ bắt đầu nói với bản thân bạn nữa. Và nếu bạn vẫn còn im lặng trong ba tháng, bạn sẽ hoàn toàn sẵn sàng cho nhà thương điên, vì thế thì bạn sẽ không bận tâm liệu ai đó có đó hay không. Bạn sẽ nói, và không chỉ nói, bạn sẽ trả lời nữa – bây giờ bạn là đầy đủ, bây giờ bạn không phụ thuộc vào bất kì người nào. Đây là điều người mất trí là gì.
Người mất trí là người có toàn thể thế giới bị chứa trong bản thân người đó. Người đó là người nói và người đó là diễn viên và người đó là khán giả – người đó là tất cả, toàn thể thế giới của người đó bị chứa trong bản thân người đó. Người đó đã chia bản thân mình thành nhiều phần và mọi thứ đã trở thành mảnh mẩu. Đó là lí do tại sao mọi người sợ im lặng – họ biết họ có thể huênh hoang. Và nếu bạn sợ im lặng điều đó ngụ ý bạn có tâm trí ám ảnh, phát sốt, bệnh hoạn, cái liên tục đòi hỏi phải hoạt động.
Hoạt động là việc trốn chạy của bạn khỏi bản thân bạn. Bạn hiện hữu trong hành động; bạn đã trốn chạy khỏi bản thân bạn trong hoạt động – nó là ma túy. Trong hoạt động bạn quên bản thân bạn, và khi bạn quên bản thân bạn, không có lo nghĩ, không có phiền não, không có lo âu. Đó là lí do tại sao bạn cần liên tục hoạt động, làm cái gì đó này khác, nhưng không bao giờ trong trạng thái mà việc không làm nở hoa trong bạn và bừng nở.
Hành động là khoẻ. Hoạt động là ốm. Thấy phân biệt này bên trong bản thân bạn: cái gì là hoạt động và cái gì là hành động; đó là bước đầu tiên. Bước thứ hai là được tham gia nhiều hơn vào trong hành động để cho năng lượng chuyển vào trong hành động; và bất kì chỗ nào có hoạt động phải nhiều tính quan sát hơn về nó, tỉnh táo hơn. Nếu bạn nhận biết, hoạt động dừng lại, năng lượng được bảo tồn, và cùng năng lượng đó trở thành hành động.
Hành động là tức khắc. Nó không là cái gì được làm sẵn, nó không được chế tạo sẵn. Nó không cho bạn bất kì cơ hội nào để làm việc chuẩn bị, để trải qua diễn tập. Hành động bao giờ cũng mới và tươi như giọt sương buổi sáng. Và người, mà là con người của hành động, bao giờ cũng tươi tắn và trẻ trung. Thân thể có thể trở nên già, nhưng tính tươi tắn của người đó vẫn tiếp tục. Thân thể có thể biến mất, nhưng người đó còn lại – vì Thượng đế yêu tươi tắn. Thượng đế bao giờ cũng ủng hộ cái mới và cái tươi tắn.
Bỏ ngày càng nhiều hoạt động đi. Nhưng làm sao bạn có thể bỏ nó? Bạn có thể bỏ bản thân việc ám ảnh. Đây là điều đã xảy ra cho các sư trong các tu viện: bỏ hoạt động đã trở thành ám ảnh của họ. Họ liên tục làm cái gì đó để bỏ nó: lời cầu nguyện, thiền, yoga, thế này thế nọ – vì cái đó cũng là hoạt động. Bạn không thể bỏ được nó theo cách đó; nó sẽ tới từ cửa sau.
Có ý thức đi. Cảm thấy khác biệt giữa hành động và hoạt động đi. Và khi hoạt động nắm giữ bạn – thực ra điều đó nên được gọi là ám ảnh: khi hoạt động ám ảnh bạn, như ma; và hoạt động là ma, nó tới từ quá khứ, nó là chết – khi hoạt động ám ảnh bạn và bạn trở nên phát sốt, thế thì trở nên nhận biết nữa đi; đó là mọi điều bạn có thể làm. Quan sát điều đó. Cho dù bạn phải làm nó, làm nó với nhận biết đầy đủ. Hút thuốc, nhưng hút rất chậm, với nhận biết đầy đủ để cho bạn có thể thấy bạn đang làm gì.
Nếu bạn có thể quan sát việc hút thuốc, đột nhiên một ngày nào đó, điếu thuốc sẽ rơi khỏi ngón tay của bạn, vì toàn thể ngớ ngẩn của nó sẽ bị lộ ra cho bạn. Nó là ngu xuẩn; nó đơn giản là ngu, ngốc! Khi bạn nhận ra điều đó, nó đơn giản rơi đi. Bạn không thể ném nó đi được vì việc ném là hoạt động. Đó là lí do tại sao tôi nói nó đơn giản rơi đi, hệt như lá khô rời khỏi cây… rơi xuống, hệt như nó rơi xuống. Nếu như bạn đã ném nó đi, bạn sẽ nhặt lại nó theo cách khác nào đó, dưới dạng khác nào đó.
Để mọi thứ rơi đi, không thả chúng. Để hoạt động biến mất, không ép buộc nó biến mất – vì chính nỗ lực ép nó biến mất lại là hoạt động ở dạng khác. Quan sát, tỉnh táo, ý thức, và bạn sẽ đi tới chính hiện tượng rất rất huyền bí: khi cái gì đó tự nó rơi đi, theo cách riêng của nó, nó không để lại dấu vết lên bạn. Nếu bạn ép buộc nó, thế thì dấu vết bị bỏ lại, thế thì sẹo bị bỏ lại. Thế thì bạn bao giờ cũng khoe khoang rằng bạn đã hút thuốc ba mươi năm, và thế rồi bạn đã bỏ nó. Bây giờ việc khoe khoang này là cùng điều; việc nói về nó bạn đang làm cùng điều – không hút thuốc, nhưng nói quá nhiều rằng bạn đã bỏ việc hút thuốc. Môi của bạn lại trong hoạt động, mồm của bạn đang vận hành, bạo hành của bạn có đó.
Nếu một người thực sự hiểu, mọi sự rơi rụng đi – và thế thì bạn không thể nhận công lao rằng “Tôi đã bỏ nó.” Nó tự bỏ bản thân nó chứ! Bạn đã không bỏ nó. Bản ngã không được làm mạnh thêm qua điều đó. Và thế thì ngày càng nhiều hành động sẽ trở thành có thể. Và bất kì khi nào bạn có cơ hội để hành động một cách toàn bộ, đừng bỏ lỡ nó, đừng do dự – hành động đi.
Hành động nhiều hơn, và để hoạt động rơi rụng theo cách riêng của nó. Biến đổi sẽ tới với bạn dần dần. Điều đó cần thời gian, nó cần vào mùa vụ, nhưng cũng không có vội vàng.
Từ “Tantra hiểu biết tối cao”, Ch.4 Là giống trúc hổng
