Chỉ có một dũng cảm và đó là dũng cảm liên tục làm chết đi quá khứ, không thu thập nó, không tích luỹ nó, không bám víu nó. Tất cả chúng ta đều bám lấy quá khứ, và bởi vì chúng ta bám lấy quá khứ chúng ta trở nên không sẵn có cho hiện tại. Và tâm trí có lí do, lí do hợp lí, để bám lấy quá khứ.
Thứ nhất: bản thân tâm trí là quá khứ. Nhìn vào tâm trí bạn mà xem – điều nó là vậy. Nó không là gì ngoài quá khứ: mọi điều bạn đã đọc, đã nghe, đã trải nghiệm, đã quan sát, mọi thứ đã từng hiện hữu. Tâm trí không bao giờ hiện hữu; nó chỉ bao gồm thời quá khứ. Cho nên một cách tự nhiên tâm trí được nuôi dưỡng theo quá khứ, nó bám lấy quá khứ, vì cái đó cho nó sức mạnh, quyền lực, năng lượng, sự sống. Nhưng quá khứ càng tích luỹ quanh bạn, bạn càng trở thành như chiếc gương bị phủ bởi các tầng bụi. Và, tất nhiên, quá khứ là dễ chịu, nó cho cảm giác ấm cúng, vì bạn quen thuộc với nó. Bạn biết nó hoàn toàn rõ, cho nên bạn biết cách xử trí cùng nó. Bạn khéo léo cùng nó, bạn mưu mẹo cùng nó; toàn thể thông minh của bạn tuỳ thuộc vào nó. Bỏ nó sẽ có nghĩa là bạn sẽ phải học đi học lại, và điều đó là bất tiện, không thoải mái.
Bỏ quá khứ sẽ có nghĩa là bạn sẽ phải trở thành đứa trẻ mọi ngày, và bản ngã của bạn muốn là người lớn chứ không là đứa trẻ. Bản ngã của bạn muốn chồng chất quá khứ và ngồi lên quá khứ để cho nó có vẻ cao hơn những người khác. Không có quá khứ bạn bao giờ cũng vẫn còn là đứa trẻ không tri thức, nhưng đầy ngạc nhiên, kính nể.
Đó là dũng cảm duy nhất: bỏ cái đã biết và đi vào cái không biết. Và điều đó phải được làm không chỉ một lần, điều đó phải được làm mọi khoảnh khắc. Vấn đề không phải là một khi đã làm nó, nó được làm mãi mãi, bạn phải làm nó mọi khoảnh khắc, mọi ngày, cho tới chính khoảnh khắc cuối cùng của cuộc đời bạn khi bạn sắp chết trên giường. Thế nữa bạn cũng phải liên tục quá trình làm chết đi quá khứ để cho bạn có thể sống từng khoảnh khắc với sự sáng tỏ tinh khôi, không bụi nào bám trên tấm gương của bạn. Khi bạn có thể phản xạ hiện tại như nó vậy, bạn biết Thượng đế là gì, tính Thượng đế là gì. Thượng đế là cái tên khác cho cái đang đấy, cho cái đang hiện hữu.
Nhưng bạn đang thu thập thông tin về Thượng đế, và đó là một trong những rào chắn lớn nhất. Do đó tôi đã nghe nói về những tội nhân đạt tới Thượng đế, nhưng tôi chưa bao giờ nghe về các học giả đã bao giờ đạt tới Thượng đế. Các bác học là những người không thể đạt tới được nhất. Họ càng biết nhiều họ càng xa xôi khỏi Thượng đế. Nhiều kinh sách thế đang ngăn cản họ. Họ không thể đạt tới Thượng đế và Thượng đế không thể đạt tới được họ. Họ tuyệt đối bị đóng trong tri thức của họ.
Dũng cảm ngụ ý dũng cảm bỏ tri thức, dũng cảm lại là hồn nhiên, dũng cảm vận hành từ trạng thái không biết. Tôi không biết bất kì dũng cảm nào khác.
Khi tôi dùng từ “dũng cảm” tôi không ngụ ý dũng cảm của người lính. Điều đó chỉ là ngu xuẩn, điều đó không phải là dũng cảm. Điều đó chỉ là ương ngạnh, điều đó không phải là dũng cảm. Điều đó chỉ là bị cưỡng bách, bạn phải huấn luyện người lính để cho anh ta trở nên mụ mị. Điều đó là phi thông minh, không thông minh. Do đó người lính trở thành người không thông minh. Họ càng có nhiều huân chương, bạn có thể chắc chắn, họ càng không thông minh hơn. Cứ đếm các huân chương trên ngực họ và bạn biết họ ngu thế nào.
Toàn thể quá trình của quân đội là để phá huỷ thông minh vì người thông minh sẽ không có khả năng giết hại. Và người thông minh sẽ hỏi cả nghìn lẻ một câu hỏi trước khi giết ai đó chẳng vì lí do nào chút nào.
Người Ấn Độ giết người Pakistan mà anh ta chưa bao giờ gặp trước đây, người anh ta chưa bao giờ thấy trước đây, người mà không có sự thù nghịch nào, và người Pakistan giết người Ấn Độ chẳng bởi lí do nào chút nào, người đã không làm bất kì hại nào cho anh ta….
Nếu như họ có chút ít thông minh liệu họ sẽ có khả năng làm điều đó không? Liệu người Ấn Độ hay người Pakistan có khả năng làm điều đó mà không nghĩ về vợ của người đó đang chờ đợi ở nhà cũng như vợ anh ta đang đợi anh ta ở nhà, và con nhỏ của người đó đang đợi cũng như con nhỏ của anh ta đang đợi anh ta, và mẹ già của người đó và bố già của người đó, những người phụ thuộc vào người đó cũng như mẹ anh ta và bố anh ta phụ thuộc vào anh ta? Liệu anh ta có khả năng làm việc ngu xuẩn giết người này hay bị giết không?
Nếu những người lính được phép là thông minh, chiến tranh sẽ biến mất khỏi trái đất. Chiến tranh có thể tồn tại chỉ nếu những người lính bị làm theo cách, bị ước định theo cách mà họ mất đi mọi thông minh. Đó là lí do tại sao huấn luyện không thông minh phải bị áp đặt lên họ trong nhiều năm. Bây giờ người lính liên tục làm những điều vô nghĩa trong nhiều năm.
Sáng sớm anh ta ngủ dậy, anh ta phải sắp hàng và diễu binh bắt đầu. Rồi “bên trái quay,” và “bên phải quay,” và “đằng sau quay,” và “tiến lên,” và “lùi lại.” Để làm gì? Và trong nhiều giờ.
Trong Thế chiến thứ hai một triết gia được tuyển mộ. Khi sĩ quan chỉ huy nói, “Bên phải quay!” mọi người quay bên phải ngoại trừ triết gia này. Sĩ quan chỉ huy hỏi, “Tại sao? Tại sao ông không quay phải?”
Người đó nói, “Sao tôi phải quay phải? Tôi chẳng có việc gì ở đó; tôi không thấy nhu cầu. Và tôi nghĩ tất cả những người này đều ngu. Ông chỉ nói ‘Bên phải quay’ và họ đã quay. Ông sẽ phải chứng minh cho tôi chủ định của việc đó là gì. Tại sao tôi phải quay bên phải?”
Viên sĩ quan chỉ huy biết rằng ông ta là một triết gia nổi tiếng. Ông ấy nói, “Người này không hợp cho quân sự. Kiểu người này không được cần tới.” Ngay cả những người lính khác cũng bắt đầu nghĩ, “Điều đó là đúng! Tại sao? Chúng ta chắc chắn ngu. Người này chỉ nói, ‘Bên phải quay!’ và người này không có câu trả lời cho điều đó và chúng ta đã quay bên phải!”
Viên sĩ quan chỉ huy nghĩ, “Người này sẽ tạo ra phiền phức đây. Ông ta sẽ không chỉ là mối phiền phức cho mình, ngay cả những người khác sẽ bắt đầu nhận các ý tưởng từ ông ta.” Viên sĩ quan lôi người này ra và nói, “Điều này không dành cho ông. Ông vào bếp đi. Tôi sẽ cho ông việc khác nào đó, việc đơn giản nào đó mà sẽ là tốt.” Thế là ông ấy cho ông này một đống cà chua và bảo ông này, “Ông phân loại chúng ra đi – quả lớn hơn sang một bên, quả nhỏ hơn sang bên kia.”
Khi viên sĩ quay quay lại sau một giờ, triết gia này vẫn ngồi im lặng, chỉ trong ngồi thiền – ngồi im lặng, không làm gì. Ông ta thậm chí đã không chạm vào một quả cà chua. Viên sĩ quan chỉ huy nói, “Ông thậm chí không thể làm được điều đó sao?”
Ông này nói, “Tôi có thể làm được việc đó nhưng có vấn đề lớn. Vâng, có vài quả cà chua là lớn và vài quả là nhỏ, nhưng vài quả ở giữa. Đầu tiên việc cần được giải quyết là những quả ở giữa đó xếp vào đâu. Chừng nào mọi thứ còn chưa rõ ràng tôi không bao giờ lấy bất kì bước nào. Về những quả cà chua lớp giữa đó thì sao?”
Ông ấy phải được cho tự do. Người này không dành cho quân đội. Thực ra không người thông minh nào là dành cho quân đội. Diễu binh sáu giờ mỗi ngày, quay phải, quay trái, được ra lệnh để làm những điều ngu xuẩn và tuân theo nhưng mệnh lệnh đó… thế rồi một ngày nào đó viên sĩ quan chỉ huy nói, “Bắn!” và họ chỉ vận hành như cái máy. Cũng như họ đã quay trái và phải, họ bắn, không một ý nghĩ về họ đang làm gì – đang phá huỷ sự sống.
Sannyasin cần một loại dũng cảm khác toàn bộ. Đây không phải là dũng cảm, đây đơn giản là đờ đẫn, ngu si – đầu đặc và không gì khác. Thông minh của họ đã bị phá huỷ hoàn toàn, họ đã bị ước định là robots. Đó là lí do tại sao mọi cuộc đua quân đội đều chứng là rất không thông minh.
Ở Ấn Độ người Punjab, đặc biệt người Sikhs, người Sardars, họ là những người thích chiến tranh nhất, và cũng là những người không thông minh nhất nữa. Rất dũng cảm, vì nơi người thông minh sẽ nghĩ hai lần, họ sẽ chạy xô vào; họ sẽ không bận tâm. Bạn chỉ ra lệnh và họ sẽ đi vào trong lửa. Kiểu dũng cảm này đã được dạy cho nhân loại trong nhiều thế kỉ. Đây là kiểu dũng cảm sai. Khi tôi dùng từ “dũng cảm” tôi đang dùng nó với hàm ý khác toàn bộ, nghĩa khác.
Leela, dũng cảm với tôi ngụ ý dũng cảm là thông minh chống lại đám đông không thông minh này đang bao quanh bạn. Dũng cảm ngụ ý không sợ hãi. Xã hội sẽ cố theo đủ mọi cách để ép buộc bạn theo các ý tưởng của nó. Thà khổ còn hơn thoả hiệp, vì qua khổ hồn bạn sẽ được sinh ra. Qua thoả hiệp bạn có thể cứu được làn da của bạn nhưng hồn bạn sẽ bị mất.
Dũng cảm ngụ ý là cá nhân; không là cừu mà là sư tử. Dũng cảm ngụ ý năng lực khẳng định: “Tôi là bản thân tôi, và cuộc sống của tôi là cuộc sống của tôi, và tôi sẽ sống nó theo cách của tôi. Tôi không ở đây để sống theo người khác, và tôi sẽ không cho phép bất kì người nào ra lệnh cho tôi về cách tôi phải sống, điều tôi phải làm. Tôi sẽ sống tương ứng theo ánh sáng của tôi dù với bất kì giá nào, cho dù tôi đi lạc lối.” Thà đi xuống địa ngục theo quyết định riêng của bạn còn tốt hơn là đi lên cõi trời theo mệnh lệnh của ai đó khác, vì thế thì cõi trời sẽ chỉ là sự phụ thuộc.
Dũng cảm ngụ ý dũng cảm để là tự do. Dũng cảm ngụ ý tự do. Và nếu bạn thu nó thành điều cốt lõi bản chất, nó thực ra là việc làm chết đi quá khứ. Nếu bạn làm chết đi quá khứ, bạn làm chết đi truyền thống, bạn được sinh ra, bạn làm chết đi tôn giáo, bạn được sinh ra, bạn làm chết đi xã hội, bạn được sinh ra, bạn làm chết đi lịch sử và thời gian, và bạn được sinh ra mới mẻ – một người mới, người không thuộc vào giống nòi nào, không thuộc vào quốc gia nào, không thuộc vào tôn giáo nào, nhưng là người thuộc vào Thượng đế; người tôn giáo nhưng không là người Ki tô giáo, không là người Hindu, không là người Mô ha mét giáo.
Từ “Bước trong Thiền, ngồi trong Thiền”, Ch.10 Vườn của Như Lai
