Osho kính yêu, hồn nhiên là gì, đẹp là gì?
Ram Fakeer, sống trong khoảnh khắc là hồn nhiên, sống không có quá khứ là hồn nhiên, sống không có kết luận là hồn nhiên, vận hành từ trạng thái không biết là hồn nhiên. Và khoảnh khắc bạn vận hành từ im lặng vô cùng thế, không bị nặng gánh bởi bất kì quá khứ nào, từ tĩnh lặng vô cùng thế, cái không biết gì, kinh nghiệm xảy ra đó là cái đẹp.
Bất kì khi nào bạn cảm thấy cái đẹp – trong mặt trời mọc, trong các ngôi sao, trong hoa, hay trong mặt người đàn bà hay đàn ông – bất kì chỗ nào và bất kì khi nào bạn cảm thấy cái đẹp, quan sát đi. Và một điều bao giờ cũng sẽ được tìm thấy: bạn đã vận hành không có tâm trí, bạn đã vận hành không có bất kì kết luận nào, bạn đã đơn giản vận hành một cách tự phát. Khoảnh khắc này nắm giữ bạn, và khoảnh khắc này nắm giữ bạn sâu tới mức bạn đã bị cắt rời khỏi quá khứ.
Và khi bạn bị cắt rời khỏi quá khứ bạn bị cắt rời khỏi tương lai một cách tự động, vì quá khứ và tương lai là hai mặt của cùng một đồng tiền; chúng không tách rời, và chúng cũng là không thể tách rời. Bạn có thể tung đồng tiền: lúc thì đó là mặt sấp, lúc thì đó là mặt ngửa, nhưng phần kia bao giờ cũng có đó, ẩn bên dưới.
Quá khứ và tương lai là hai mặt của cùng một đồng tiền. Tên của đồng tiền này là tâm trí. Khi toàn thể đồng tiền này bị bỏ đi, việc bỏ đi đó là hồn nhiên. Thế thì bạn không biết bạn là ai, thế thì bạn không biết cái gì có đó; không có tri thức.
Nhưng bạn hiện hữu, sự tồn tại hiện hữu, và việc gặp gỡ của hai hiện hữu này – hiện hữu nhỏ của bạn, gặp với hiện hữu vô hạn của sự tồn tại – việc gặp gỡ đó, việc hội nhập đó, là kinh nghiệm về cái đẹp.
Hồn nhiên là cánh cửa; qua hồn nhiên bạn đi vào trong cái đẹp. Bạn càng trở nên hồn nhiên, sự tồn tại càng trở nên đẹp hơn. Bạn càng uyên thâm, sự tồn tại càng xấu hơn, vì bạn bắt đầu vận hành từ kết luận, bạn bắt đầu vận hành từ tri thức.
Khoảnh khắc bạn biết, bạn phá huỷ mọi thơ ca. Khoảnh khắc bạn biết, và nghĩ rằng bạn biết, bạn đã tạo ra rào chắn giữa bản thân bạn và cái đang đó. Thế thì mọi thứ bị bóp méo. Thế thì bạn không nghe bằng tai của bạn, bạn dịch. Thế thì bạn không nhìn bằng mắt của bạn, bạn diễn giải. Thế thì bạn không trải nghiệm bằng tim của bạn, bạn nghĩ rằng bạn trải nghiệm. Thế thì mọi khả năng của việc gặp gỡ với sự tồn tại trong tức khắc, trong thân thiết, bị mất. Bạn đã sụp đổ.
Đây là tội nguyên thuỷ. Và đây là toàn thể câu chuyện, câu chuyện Kinh Thánh về Adam và Eve ăn quả của cây tri thức. Một khi họ đã ăn quả tri thức, họ bị đuổi ra khỏi thiên đường. Không phải là ai đó đã đuổi họ ra, không phải Thượng đế đã ra lệnh cho họ đi ra khỏi thiên đường, bản thân họ đã rơi ra. Với việc biết họ không còn hồn nhiên nữa, với việc biết họ đã tách rời khỏi sự tồn tại, với việc biết họ đã là các bản ngã… việc biết đã tạo ra rào chắn thế, rào chắn sắt.
Bạn hỏi tôi, Ram Fakeer, “Hồn nhiên là gì?”
Nôn tri thức ra đi! Quả của cây tri thức phải bị nôn ra. Đó là điều thiền tất cả là gì. Tống nó ra khỏi hệ thống của bạn: nó là chất độc, chấc độc thuần khiết. Sống mà không có tri thức, biết rằng “Tôi không biết.” Vận hành từ trạng thái không biết này và bạn sẽ biết cái đẹp là gì.
Socrates biết cái đẹp là gì, vì ông ấy vận hành từ trạng thái không biết này. Có tri thức mà không biết, và có dốt nát mà biết. Trở thành dốt nát như Socrates và thế thì phẩm chất khác toàn bộ đi vào trong con người của bạn: bạn lại trở thành đứa trẻ lần nữa, đó là việc tái sinh. Mắt bạn lại đầy ngạc nhiên, từng và mọi thứ bao quanh những ngạc nhiên. Con chim tung cánh, và bạn xúc động! Niềm vui vô cùng khi thấy con chim tung cánh – và dường như bạn đang trên đôi cánh.
Giọt sương trượt từ lá sen và mặt trời buổi sáng chiếu sáng nó lên và tạo ra cầu vồng nhỏ quanh nó, và khoảnh khắc này là tràn ngập thế… điều đó dường như giọt sương trượt khỏi lá, ngay trên bờ của việc gặp gỡ với cái vô hạn, đang biến mất trong hồ – và điều đó dường như bạn bắt đầu trượt đi, dường như giọt nước của bạn đang trượt vào trong đại dương của Thượng đế.
Trong khoảnh khắc của hồn nhiên, không biết, sự khác biệt giữa người quan sát và cái được quan sát bay hơi. Bạn không còn tách rời khỏi cái bạn đang nhìn, bạn không còn tách rời khỏi cái bạn đang nghe.
Nghe tôi, ngay bây giờ, bạn có thể vận hành theo hai cách. Một cách là của tri thức: huyên thuyên bên trong bản thân bạn, phán xét, đánh giá, thường xuyên suy nghĩ liệu điều tôi đang nói là đúng hay sai, liệu nó có khớp với các lí thuyết của bạn hay không, liệu nó là logic hay phi logic, khoa học hay phi khoa học, Ki tô giáo hay Hindu giáo, liệu bạn có thể đi cùng nó hay không, liệu bạn có thể nuốt nó hay không, cả nghìn lẻ một ý nghĩ la hét bên trong tâm trí bạn, việc nói chuyện bên trong, lưu thông bên trong – đây là một cách nghe. Nhưng thế thì bạn đang nghe từ chỗ xa xăm tới mức tôi sẽ không thể nào đạt tới bạn được.
Tôi liên tục cố gắng nhưng tôi sẽ không có khả năng đạt tới bạn. Bạn thực sự đang ở hành tinh khác nào đó: bạn không ở đây, bạn không bây giờ. Bạn là người Hindu, bạn là người Ki tô giáo, bạn là người Mô ha mét giáo, bạn là người cộng sản, nhưng bạn không ở đây bây giờ. Kinh Thánh có đó ở giữa bạn và tôi, hay Koran hay Gita. Và tôi dò dẫm vì bạn nhưng tôi gặp rào chắn của Koran, tôi dò dẫm vì bạn nhưng có hàng các tu sĩ giữa tôi và bạn. Đây là cách thức của tri thức, đây là cách để vẫn còn điếc, vẫn còn mù, vẫn còn không chú ý.
Có cách nghe khác nữa: chỉ nghe, không có cái gì giữa tôi và bạn. Thế thì có sự tức khắc, tiếp xúc, gặp gỡ, giao cảm. Thế thì bạn không diễn giải, vì bạn không lo nghĩ liệu nó là đúng hay sai. Không cái gì là đúng, không cái gì là sai. Trong khoảnh khắc đó của hồn nhiên người ta không đánh giá. Không có gì để đánh giá, không tiêu chí, không tri thức tiên thiên, không kết luận đã tới, không cái gì để so sánh. Bạn chỉ có thể nghe, hệt như người ta nghe tiếng nước chảy trong núi, hay tiếng sáo độc tấu trong rừng, hay ai đó chơi đàn ghi ta. Bạn nghe.
Nhưng người đã tới để nghe như người phê bình thì sẽ không nghe. Người đã tới đơn giản để nghe, không như người phê bình nhưng để tận hưởng khoảnh khắc này, sẽ có khả năng nghe âm nhạc. Cái gì có đó để hiểu trong âm nhạc? Không có gì để hiểu. Có cái gì đó để nếm trải, chắc chắn; có cái gì đó để uống và được say, chắc chắn, nhưng cái gì có đó để hiểu?
Nhưng người phê bình, người đó không ở đó để nếm trải, người đó không ở đó để uống – người đó ở đó để hiểu. Người đó không nghe âm nhạc vì người đó đầy toán học thế. Người đó liên tục phê bình, suy nghĩ. Người đó không hồn nhiên; người đó biết quá nhiều, do đó người đó sẽ bỏ lỡ cái đẹp của nó. Người đó có thể đạt tới những kết luận ngu xuẩn nào đó, nhưng người đó sẽ bỏ lỡ toàn thể khoảnh khắc này. Và khoảnh khắc này là quan trọng!
Nếu bạn có thể nghe, chỉ nghe, nếu bạn có thể nhìn, chỉ nhìn, thế thì chính khoảnh khắc này bạn sẽ biết hồn nhiên là gì.
Và tôi không ở đây chỉ để giải thích cho bạn hồn nhiên là gì, tôi ở đây để cho việc nếm trải nó. Uống chén trà đi! Tôi biếu nó cho bạn, từng khoảnh khắc nó đang được biếu đấy. Nhấm nháp nó đi – cảm thấy hơi ấm của khoảnh khắc này và âm nhạc của nó và im lặng và yêu tràn ngập. Được bao quanh bởi nó. Biến mất trong một khoảnh khắc cùng tâm trí của bạn – những theo dõi, phán xét, phê bình, tin tưởng, không tin tưởng, ủng hộ, chống đối. Trong một khoảnh khắc chỉ là tính mở, và bạn sẽ biết hồn nhiên là gì. Và trong đó bạn sẽ biết cái đẹp là gì.
Cái đẹp là kinh nghiệm xảy ra trong hồn nhiên, là hoa nở trong hồn nhiên. Jesus nói, “Chừng nào các ông còn chưa giống như trẻ nhỏ các ông sẽ không vào vương quốc Thượng đế của ta.”
Từ “Sách về Trí huệ”. T.2, Ch.22
