Bỏ thức ăn độc.
Theo truyền thống huyền bí của phương Đông, mọi điều bạn nghĩ bạn là vậy đều không là gì ngoài thức ăn. Thân thể của bạn là thức ăn, tâm trí của bạn là thức ăn, hồn của bạn là thức ăn. Bên ngoài hồn chắc chắn có cái gì đó không là thức ăn. Cái gì đó đó được biết là anatta, vô ngã. Nó là trống rỗng hoàn toàn. Phật gọi nó là shunya, chân không. Nó là không gian thuần khiết. Nó không chứa cái gì ngoài bản thân nó; nó là tâm thức vô nội dung.
Khi nội dung còn lại, thức ăn còn lại. Với “thức ăn” được ngụ ý là cái được lấy vào từ bên ngoài. Thân thể cần thức ăn vật lí; không có nó, thân thể sẽ bắt đầu héo hon đi. Đây là cách nó sống sót; nó không chứa gì ngoài thức ăn vật lí.
Tâm trí bạn chứa kí ức, ý nghĩ, ham muốn, ghen tị, trò quyền lực, và cả nghìn lẻ một thứ. Mọi cái đó cũng là thức ăn; trên bình diện tinh tế hơn một chút nó là thức ăn. Ý nghĩ là thức ăn. Do đó khi bạn có các ý nghĩ nuôi dưỡng, ngực bạn ưỡn ra. Khi bạn có ý nghĩ mà cho bạn năng lượng, bạn cảm thấy phấn khởi. Ai đó nói cái gì đó tốt về bạn, lời khen ngợi, và nhìn điều xảy ra cho bạn – bạn được nuôi dưỡng. Và ai đó nói cái gì đó sai về bạn, và quan sát – dường như cái gì đó đã bị giằng khỏi bạn, bạn yếu hơn bạn đã vậy trước đây.
Tâm trí là thức ăn trong hình thể tinh tế. Tâm trí không là gì ngoài phía bên trong của thân thể; do đó điều bạn ăn ảnh hưởng tới tâm trí của bạn. Nếu bạn ăn thức ăn mặn, bạn sẽ có một loại tâm trí đặc biệt; nếu bạn ăn thức ăn chay bạn chắc chắn sẽ có một loại tâm trí khác.
Bạn có biết sự kiện quan trọng mênh mông này về lịch sử Ấn Độ không? Ấn Độ không bao giờ tấn công bất kì nước nào trong toàn thể lịch sử mười nghìn năm của nó – không bao giờ, không một hành động xâm lược nào. Tại sao điều đó là có thể? Tại sao? Cùng nhân loại này tồn tại ở đây như tồn tại ở mọi nơi khác, nhưng đó chỉ là một loại thân thể khác đã tạo ra tâm trí khác.
Bản thân bạn có thể quan sát điều đó. Ăn cái gì đó và quan sát, ăn cái gì đó khác và quan sát. Giữ ghi chép, và bạn sẽ trở nên nhận biết và ngạc nhiên thấy rằng từng thứ bạn tiêu hoá không chỉ là về vật lí, nó có phần tâm lí của nó nữa. Nó làm cho tâm trí của bạn thành mong manh với những ý tưởng nào đó, với những ham muốn nào đó.
Do đó, suốt nhiều thời đại, đã từng có việc tìm kiếm loại thức ăn sẽ không làm mạnh cho tâm trí nhưng sẽ giúp nó chung cuộc tan biến đi; loại thức ăn mà thay vì làm mạnh tâm trí, sẽ làm mạnh thiền, vô trí. Qui tắc cố định và chắc chắn không thể được nêu ra, vì mọi người là khác nhau và từng người phải quyết định cho bản thân mình.
Và quan sát điều bạn cho phép trong tâm trí của bạn. Mọi người hoàn toàn vô nhận biết; họ liên tục đọc mọi thứ và bất kì thứ gì, họ liên tục xem tivi, bất kì thứ ngu xuẩn nào. Họ liên tục nghe radio, họ liên tục buôn chuyện, huyên thuyên với mọi người, và tất cả họ đều đang đổ rác vào đầu của nhau. Rác là mọi thứ họ có.
Tránh những tình huống như vậy trong đó bạn bị nặng gánh không cần thiết với rác. Bạn đã có quá nhiều như nó vậy, bạn cần được làm nhẹ gánh nó. Và bạn liên tục thu thập nó dường như nó là cái gì đó quí giá.
Nói ít đi, chỉ nghe điều bản chất, là như điện tín trong nói và nghe. Nếu bạn nói ít, nếu bạn nghe ít, dần dần, dần dần bạn sẽ thấy rằng tình trạng sạch sẽ, cảm giác thuần khiết, dường như bạn vừa mới tắm xong, sẽ bắt đầu nảy sinh bên trong bạn. Điều đó trở thành mảnh đất cần thiết cho thiền nảy sinh. Đừng liên tục đọc mọi loại vô nghĩa.
Có lần tôi đã sống trong một nhà nơi nhà hàng xóm là một người điên, người rất quan tâm tới báo chí. Ông ta tới mọi ngày để xin mọi báo chí từ tôi. Nếu đôi khi ông ta ốm hay tôi không có nhà, thế thì ông ta sẽ tới về sau.
Một lần chuyện xảy ra, trong mười ngày tôi không có nhà, và khi tôi quay về ông ta lại tới để xin mọi báo chí. Tôi nói với ông ta, “Nhưng bây giờ đây là báo cũ rồi – cũ mười ngày rồi.”
Ông ta nói, “Thành vấn đề gì? Nó là cùng rác thôi! Chỉ ngày tháng thay đổi.”
Đó phải đã là khoảnh khắc rất lành mạnh trong đời người điên này. Vâng, có những khoảnh khắc điên trong cuộc sống của cái gọi là người lành mạnh, và ngược lại. Ông ta đã nói ra chân lí, khi nói, “Nó là cùng điều vô nghĩa cũ. Thành vấn đề gì? Tôi có thời gian, và tôi phải vẫn còn bị bận rộn.”
Tôi hỏi ông ta, “Ông đã làm gì trong mười ngày đó?”
Ông ta nói, “Tôi đọc các báo cũ – đọc đi đọc lại chúng.”
Để vài kẽ hở trong tâm trí mà bạn không bị bận bịu đi. Những khoảnh khắc đó của tâm thức không bận bịu là những thoáng nhìn đầu tiên về thiền, việc xuyên thấu đầu tiên của cõi bên kia, chớp loé đầu tiên của vô trí. Và thế rồi nếu bạn có thể kiểm soát việc làm điều này, điều khác là chọn thức ăn vật lí mà không giúp cho hung hăng và bạo hành, cái không độc.
Bây giờ ngay cả các nhà khoa học cũng đồng ý với điều này, rằng khi bạn giết con vật, từ sợ nó tiết ra mọi loại chất độc. Chết là không dễ dàng. Khi bạn giết con vật, từ sợ run rẩy lớn nảy sinh bên trong. Con vật muốn sống còn; mọi loại chất độc được tiết ra.
Khi bạn ở trong sợ bạn cũng tiết ra chất độc trong thân thể. Những chất độc đó là có ích; chúng giúp bạn hoặc tranh đấu hoặc chạy trốn. Đôi khi chuyện xảy ra là trong giận bạn có thể làm những điều mà bạn không bao giờ có thể tưởng tượng bản thân bạn làm được. Bạn có thể chuyển tảng đá mà bình thường bạn thậm chí không thể lung lay nó, nhưng giận có đó và chất độc được tiết ra.
Trong sợ, mọi người có thể chạy nhanh tới mức ngay cả vận động viên chạy Olympic sẽ bị bỏ lại đằng sau. Nghĩ tới bản thân bạn đang chạy nếu ai đó đuổi đằng sau với dao găm để giết bạn. Bạn sẽ làm hết sức có thể được, toàn thân bạn sẽ hướng tới vận hành ở mức tối đa của nó.
Khi bạn giết con vật có giận, có lo, có sợ. Chết đang đối diện nó; mọi tuyến của con vật tiết ra nhiều loại chất độc. Do đó ý tưởng hiện đại là ở chỗ trước khi giết con vật, làm cho nó vô ý thức, cho nó thuốc mê. Trong các lò mổ hiện đại, thuốc mê được dùng. Nhưng điều đó không tạo ra mấy khác biệt, chỉ khác biệt rất bề mặt, vì ở cốt lõi sâu nhất nơi không thuốc mê nào đã bao giờ có thể đạt tới, chết phải được đương đầu. Điều đó có thể là vô ý thức, con vật có thể không nhận biết về điều đang xảy ra, nhưng điều đó đang xảy ra dường như trong mơ. Nó trải qua ác mộng.
Và ăn thịt là ăn thức ăn bị đầu độc.
Tránh bất kì cái gì bị đầu độc trên bình diện vật lí, tránh bất kì cái gì bị đầu độc trên bình diện tâm trí. Và trên bình diện tâm trí mọi thứ là phức tạp hơn. Nếu bạn nghĩ bạn là người Hindu, bạn bị đầu độc; nếu bạn nghĩ bạn là người Mô ha mét giáo, bạn bị đầu độc. Nếu bạn nghĩ bạn là người Ki tô giáo, người Jaina, Phật tử, bạn bị đầu độc. Và bạn đã bị đầu độc chậm, chậm tới mức bạn đã trở nên được hoà hợp với nó. Bạn bị nghiện nó.
Bạn đã bị đầu độc từ chính ngày đầu tiên; từ vú mẹ bạn, bạn đã bị đầu độc. Mọi loại ước định đều là chất độc. Nghĩ bản thân người ta là người Hindu là nghĩ về bản thân người ta bị đối lập với nhân loại. Nghĩ về bản thân người ta là người Đức, là người Trung Quốc, là nghĩ về bản thân bạn bị đối lập với nhân loại, là nghĩ dưới dạng thù địch, không thân thiện.
Nghĩ về bản thân bạn chỉ là con người thôi. Nếu bạn có bất kì thông minh nào, nghĩ về bản thân bạn chỉ đơn giản là người. Và khi thông minh của bạn tăng trưởng thêm chút ít nữa bạn sẽ bỏ mọi tính từ “người”; bạn sẽ nghĩ về bản thân bạn chỉ như sinh linh. Và sinh linh bao gồm tất cả – cây và núi và sông và sao và chim và con vật.
Trở nên lớn hơn, trở nên khổng lồ đi. Tại sao bạn sống trong đường hầm? Tại sao bạn bò vào trong các lỗ đen tối nhỏ bé? Nhưng bạn nghĩ bạn đang sống trong các hệ thống ý thức hệ lớn. Bạn không sống trong các hệ thống ý thức hệ lớn đâu, vì không có các hệ thống ý thức hệ lớn. Không ý tưởng nào là đủ lớn để chứa người; tính người không thể được chứa bởi bất kì quan niệm nào. Mọi quan niệm đều què và liệt.
Đừng là người Cơ đốc giáo và đừng là người cộng sản, chỉ là người thôi. Đây toàn là chất độc, đây toàn là định kiến. Và suốt các thời đại bạn đã từng bị thôi miên trong những định kiến này. Chúng đã trở thành một phần của máu của bạn, xương của bạn, chính tuỷ của bạn. Bạn sẽ phải rất tỉnh táo để gạt bỏ mọi việc đầu độc này.
Thân thể của bạn không bị đầu độc nhiều như tâm trí của bạn bị đầu độc. Thân thể là hiện tượng đơn giản, nó có thể dễ dàng được dọn sạch. Nếu bạn đã từng ăn thức ăn mặn, điều đó có thể được dừng lại, điều đó không phải là cái gì ghê gớm thế. Và nếu bạn dừng ăn thịt, trong vòng ba tháng thân thể bạn sẽ hoàn toàn tự do khỏi mọi chất độc được tạo ra bởi thức ăn không chay. Điều đó là đơn giản. Sinh lí không rất phức tạp.
Nhưng vấn đề nảy sinh với tâm lí. Sư Jaina không bao giờ ăn bất kì thức ăn độc nào, không bao giờ ăn bất kì cái gì không chay. Nhưng tâm trí ông ấy bị ô nhiễm và bị đầu độc bởi Jaina giáo mà không người nào khác bị.
Tự do thực là tự do khỏi bất kì ý thức hệ nào. Bạn không thể đơn giản sống mà không có bất kì ý thức hệ nào sao? Ý thức hệ là được cần sao? Tại sao ý thức hệ được cần nhiều thế? Nó được cần vì nó giúp bạn vẫn còn ngu, nó được cần vì nó giúp bạn vẫn còn không thông minh. Nó được cần vì nó cung cấp cho bạn những câu trả lời làm sẵn và bạn không cần tìm chúng theo cách riêng của bạn.
Con người thực của thông minh sẽ không bám vào bất kì ý thức hệ nào – để làm gì? Người đó sẽ không mang tải trọng của những câu trả lời làm sẵn. Người đó biết rằng người đó có đủ thông minh để dù cho bất kì tình huống nào nảy sinh, người đó sẽ có khả năng đáp ứng lại nó. Tại sao mang tải trọng không cần thiết từ quá khứ? Phỏng có ích gì mà mang nó?
Và thực ra bạn càng mang nhiều thứ từ quá khứ, bạn sẽ càng ít khả năng đáp ứng với hiện tại, vì hiện tại không phải là lặp lại của quá khứ, nó bao giờ cũng là mới, bao giờ và bao giờ cũng mới. Nó không bao giờ là cái cũ; đôi khi nó có thể có vẻ giống như cái cũ, nhưng nó không cũ, có khác biệt cơ bản.
Sự sống không bao giờ lặp lại bản thân nó. Nó bao giờ cũng tươi, bao giờ cũng mới, bao giờ cũng tăng trưởng, bao giờ cũng thám hiểm, bao giờ cũng chuyển vào trong những cuộc phiêu lưu mới. Câu trả lời làm sẵn cũ của bạn sẽ không giúp cho bạn. Thực ra chúng sẽ cản trở bạn; chúng sẽ không cho phép bạn thấy tình huống mới. Tình huống sẽ là mới, và câu trả lời sẽ là cũ.
Đó là lí do tại sao bạn có vẻ ngu trong cuộc sống. Nhưng vẫn còn ngu dường như là rẻ hơn. Là thông minh cần nỗ lực, là thông minh có nghĩa bạn phải trưởng thành. Và trưởng thành là đau đớn. Là người thông minh ngụ ý bạn phải liên tục tỉnh táo và nhận biết; bạn không thể rơi vào giấc ngủ, bạn không thể sống như người mộng du.
Và là thông minh có vài nguy hiểm thêm nữa. Là thông minh là rất khó vì bạn phải sống với đám đông ngu. Sống với người mù và bạn có mắt là tình huống nguy hiểm; họ nhất định phá huỷ mắt của bạn. Họ không thể dung thứ cho bạn được, bạn là sự xúc phạm.
Do đó Jesus bị đóng đinh, Socrates bị đầu độc, Al-Hillaj bị giết, Sarmad bị chặt đầu. Đây đã là những người thông minh nhất đã từng bước đi trên trái đất. Và chúng ta đã cư xử với họ thế nào? Tại sao người của thông minh như Socrates phải bị giết? Ông ấy đã trở thành không thể dung thứ được. Sự hiện diện của ông ấy đã trở thành sự xúc phạm thế. Nhìn vào mắt ông ấy ngụ ý nhìn vào gương. Và chúng ta xấu tới mức thay vì chấp nhận sự kiện rằng chúng ta xấu, tiến trình dễ hơn là phá huỷ tấm gương và quên mọi điều về cái xấu của bạn, và bắt đầu lại sống trong mơ cũ rằng bạn là người đẹp nhất trên thế giới.
Chúng ta đã tiêu diệt Socrates vì ông ấy đã là gương. Do đó mọi người đã quyết định tốt hơn cả là vẫn còn tầm thường, tốt hơn cả là vẫn còn không thông minh.
Mới hôm nọ, tôi đã đọc một bài tường thuật. Vài nhà tâm lí học ở Anh đã phát hiện ra rằng vào lúc các chính khách lớn đạt tới chức vụ cao nhất, thông minh của họ đã khô héo đi. Nghĩ về một người tám mươi tư tuổi trở thành thủ tướng mà xem! Những nhà tâm lí học đó đã cảnh báo toàn thế giới rằng điều này là nguy hiểm. Những người đã vượt qua độ tuổi sáu mươi, bẩy mươi, tám mươi, họ trở thành thủ tướng và tổng thống. Điều này là nguy hiểm cho thế giới, vì họ có nhiều quyền lực thế và ít thông minh thế còn lại.
Nhưng những nhà tâm lí học đó đã không nhận biết một điều khác mà tôi muốn nói cho bạn. Thực ra mọi người chọn họ làm thủ tướng và tổng thống vì họ không còn thông minh. Mọi người không thích người thông minh. Mọi người thích những người có vẻ giống họ, người giống với họ; họ cảm thấy những người đó không là người lạ. Người thông minh sẽ là người lạ.
Tôi không thể nghĩ được về bất kì nước nào mà có thể chọn Socrates làm thủ tướng – không thể được. Ông ấy là khác thế, cách tiếp cận của ông ấy tới sự sống là khác thế, sáng suốt của ông ấy trong mọi sự là sâu sắc thế. Không nước nào có thể đảm đương được, hay không nước nào có thể dũng cảm thế, khi cho ông ấy làm thủ tướng, vì ông ấy sẽ mang tới hỗn độn. Ông ấy sẽ bắt đầu thay đổi từng và mọi thứ, vì từng và mọi thứ cần được thay đổi.
Xã hội mục nát này phải bị phá huỷ hoàn toàn; chỉ thế thì xã hội mới có thể được tạo ra. Đổi mới sẽ không giúp gì. Chúng ta đã từng đổi mới cùng cái suy tàn cũ trong nhiều thế kỉ. Không thêm cột chống, không thêm đổi mới, không thêm vôi quét! Mọi thứ được cần là lật đổ nó, và chúng ta tạo ra một xã hội mới. Chúng ta mang tới con người mới, homo novus. Chúng ta cho sinh ra cái gì đó mới, tâm trí mới, tâm thức mới.
Mọi người chọn những người chết đờ đẫn vào quyền lực vì bạn có thể an toàn với họ. Bây giờ, Ấn Độ rất an toàn với Morarji Desai; ông ấy sẽ không làm một thứ gì. Ông ấy sẽ giữ cho mọi thứ nguyên si, ông ấy sẽ giữ cho chế độ quan liêu xấu xí của nước này như nó vẫn vậy. Ông ấy sẽ không thay đổi bất kì cái gì; toàn thể nỗ lực của ông ấy sẽ là dừng thay đổi. Jaiprakash Narayan đã nghĩ về việc mang tới cuộc cách mạng toàn bộ, và cái đã xảy ra là thất bại toàn bộ.
Các nước chọn những người tầm thường vào quyền lực, vì họ sẽ cứu truyền thống của họ, tục lệ của họ, định kiến của họ. Họ sẽ bảo vệ các chất độc của họ. Thay vì phá huỷ chúng, họ sẽ tôn cao chúng và làm mạnh chúng.
Điều chắc chắn nguy hiểm là để người không thông minh vào các chức vụ quyền lực. Và điều đó ngày càng trở nên nguy hiểm hơn, vì họ có ngày càng nhiều quyền lực và ngày càng ít thông minh. Nhưng tại sao điều đó xảy ra? Có logic tinh vi trong điều đó. Mọi người không muốn thay đổi. Thay đổi là gian truân, thay đổi là khó khăn.
Nếu bạn thay đổi thức ăn độc của bạn, bạn sẽ ngạc nhiên; thông minh mới sẽ trào ra trong bạn. Và thông minh mới này sẽ làm cho việc tiếp tục tọng vào bản thân bạn những thứ vô nghĩa là không thể được. Thông minh mới này sẽ làm cho bạn có năng lực bỏ quá khứ và kí ức của nó, bỏ những ham muốn và mơ mộng không cần thiết, bỏ ghen, giận, chấn thương và đủ mọi loại vết thương tâm lí.
Vì bạn không thể bỏ được các vết thương tâm lí, bạn trở thành nạn nhân của gian lận tâm lí. Thế giới đầy những nhà phân tâm thuộc nhiều loại, họ tới theo đủ hình dáng và kích cỡ. Thế giới đầy mọi loại liệu pháp tâm lí. Nhưng tại sao nhiều liệu pháp tâm lí thế được cần tới? Chúng được cần vì bạn không đủ thông minh để chữa lành các vết thương riêng của bạn. Thay vì chữa lành chúng, thay vì mở chúng ra cho gió và mặt trời, bạn liên tục che giấu chúng. Bạn cần các nhà trị liệu tâm lí để giúp bạn mở các vết thương của bạn ra cho mặt trời để cho chúng có thể được chữa lành, để cho chúng có thể được phép chữa lành.
Nhưng rất khó tìm ra nhà trị liệu tâm lí thực. Trong hàng trăm nhà trị liệu tâm lí, chín mươi chín người là gian lận tâm lí, không phải trị liệu tâm lí.
Bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng nhiều nhà trị liệu tâm lí và nhà phân tâm học tự tử hơn những người ở bất kì nghề nào khác. Con số này gần như là gấp đôi. Bây giờ, đây là loại người gì vậy? Và làm sao họ sẽ giúp cho người khác được? Họ đã làm gì cả đời họ để giúp mọi người?
Nhiều nhà phân tâm phát điên, mất trí, hơn những người ở bất kì nghề nào khác của thế giới. Con số này gần gấp đôi. Tại sao?… và họ đã giúp người khác hướng tới lành mạnh, khi bản thân họ là không lành mạnh. Có mọi khả năng rằng họ trở nên quan tâm tới liệu pháp tâm lí vì sự không lành mạnh của họ. Nó đã là nỗ lực để tìm ra cách chữa cho bản thân họ.
Và bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng các nhà trị liệu tâm lí thuộc loại này đi sang nhà trị liệu tâm lí thuộc loại khác. Người theo Freud đi sang người theo Jung, người theo Jung đi sang người đi theo Freud, vân vân và vân vân. Đây là tình huống rất kì lạ.
Nếu thông minh được trào ra trong bạn, bạn sẽ có khả năng làm mọi điều được cần. Bạn sẽ có khả năng chữa lành các vết thương riêng của bạn, bạn sẽ có khả năng thấy những chấn thương riêng của bạn, bạn không cần đi tới nhà trị liệu nguyên thuỷ.
Tôi cho phép mọi loại liệu pháp trong tâm xã này. Thực ra, không nơi nào khác trên thế giới có nhiều liệu pháp tâm lí thế đang sẵn có – sáu mươi loại tất cả. Tại sao tôi cho phép những liệu pháp này? Chỉ vì các bạn thôi, vì các bạn còn chưa sẵn sàng trào ra thông minh của bạn.
Khi tâm xã đi ngày càng sâu hơn vào trong việc nhận ra bên trong, liệu pháp có thể được bỏ đi. Khi tâm xã đã thực sự nở hoa, sẽ không có nhu cầu về bất kì liệu pháp nào. Thế thì yêu là liệu pháp, thông minh là liệu pháp. Thế thì sống hết ngày nọ tới ngày kia, khoảnh khắc nọ tới khoảnh khắc kia, tỉnh táo và tỉnh táo, là liệu pháp. Thế thì mọi thứ bạn làm trong ngày, lau dọn và nấu ăn và giặt giũ, chúng toàn là liệu pháp.
Liệu pháp là ở đây cho thời gian hiện tại. Ngày tôi trở nên được thuyết phục rằng bây giờ phần lớn các bạn đã đi ra ngoài các liệu pháp, liệu pháp sẽ biến mất, vì thế thì phần đa số sẽ có khả năng kéo phần thiểu số vào thông minh nữa.
Chúng ta đang cố tạo ra một loại thông minh của sự sống. Tôi không mấy là người tôn giáo, tôi không là thánh nhân, tôi chẳng liên quan gì với tính tâm limh. Mọi phân loại đó là không liên quan về tôi. Bạn không thể phân loại tôi, bạn không thể phân tổ tôi. Nhưng một điều có thể được nói, rằng toàn thể nỗ lực của tôi là để giúp bạn trào ra năng lượng có tên là yêu-thông minh. Nếu yêu-thông minh được xả ra, bạn được chữa lành.
Và loại thức ăn độc thứ ba là tâm linh. Đó là điều cái ngã là gì. Cái ngã cần sự chú ý liên tục. Nó được nuôi dưỡng bằng sự chú ý, chú ý là thức ăn của nó. Không chỉ chính khách khao khát sự chú ý, ngày càng nhiều chú ý từ ngày càng nhiều người. Cái gọi là thánh nhân của bạn cũng làm cùng điều này.
Không có khác biệt giữa thánh nhân và chính khách và diễn viên, không khác biệt chút nào. Nhu cầu cơ bản của họ là cùng một điều – sự chú ý: “Nhiều người phải chú ý tới tôi, nhiều người phải nhìn lên tôi.” Điều đó trở thành thức ăn cho bản ngã, và nó là loại thức ăn độc tinh vi nhất.
Ba điều này được ngụ ý trong lời kinh thứ nhất. Atisha nói:
Bỏ thức ăn độc.
Vật lí, tâm lí, tâm linh. Để thân thể vật lí của bạn là thuần khiết khỏi mọi chất độc và độc tố, và tâm trí của bạn không bị nặng gánh từ mọi rác và đồ đồng nát. Và để hồn bạn tự do khỏi ý tưởng về cái ngã. Khi hồn là tự do khỏi ý niệm về cái ‘tôi’, bạn đã đạt tới không gian bên trong có tên là vô ngã, anatta. Đó là tự do, đó là niết bàn, đó là chứng ngộ. Bạn đã về tới nhà. Bây giờ không có đâu mà đi; bây giờ bạn có thể lắng đọng, nghỉ ngơi và thảnh thơi. Bây giờ bạn có thể tận hưởng hàng triệu niềm vui đang được trút xuống bạn bởi sự tồn tại.
Khi ba thức ăn độc này bị bỏ đi, bạn trở thành trống rỗng. Nhưng trống rỗng này không phải là loại trống rỗng có tính phủ định. Bạn là trống rỗng theo nghĩa mọi chất độc, mọi nội dung đều đã mất đi. Nhưng bạn đầy, đầy cái gì đó mà không thể được gọi tên, đầy cái gì đó mà người sùng kính gọi là Thượng đế.
Atisha không thể dùng từ đó; ông ấy không phải là người sùng kính, ông ấy không phải là một bhakta. Ông ấy không thể dùng bất kì từ nào cho nó, ông ấy vẫn còn hoàn toàn im lặng về nó. Ông ấy nói: Bỏ cái này, bỏ cái này, bỏ cái này, và thế thì bất kì cái gì còn lại là bạn, bạn thực.
Từ “Sách về Trí huệ”, T.1, Ch.13
