Về những người nhận tính sannyas ở Poona, chỉ để bỏ nó trong môi trường gia đình của họ thì sao?
Anand Lionel, họ là những người tồi tệ. Và họ là tồi tệ không phải vì họ bỏ tính sannyas mà vì họ nhận nó. Ý tưởng của họ là ở chỗ bằng việc nhận tính sannyas ở đây họ sẽ thu được cái gì đó, và thế rồi trở về nhà họ có thể bỏ nó.
Nhưng nếu ý tưởng này có đó từ chính lúc bắt đầu, rằng “Mình sẽ vứt nó khi mình về nhà,” tính sannyas sẽ không là phúc lành cho bạn. Nó không thể là phúc lành cho tâm trí tinh ranh như vậy. Bạn sẽ trở thành sannyasin và vậy mà bạn sẽ không trở thành sannyasin.
Tôi biết có những người, ít nhất mười phần trăm mọi người…. Tôi biết ngay lập tức khi họ tới nhận tính sannyas – mắt họ nói điều đó, rung động của họ nói điều đó, toàn thể con người của họ bốc mùi tinh ranh. Nhưng tôi kính trọng mọi người, tôi không thể nói không. Và thế rồi tôi nghĩ hại gì nào? Để họ chơi trò chơi là sannyasin đi. Và ai biết? Đôi khi vài người bị mắc nữa. Lúc ban đầu khi họ nhận tính sannyas họ chỉ nhận nó để xem nó tất cả là gì. Nhưng vô nhận biết họ có thể bị mắc vào trong nó, họ có thể bị sập bẫy.
Ở đây trong ba hay bốn tháng như một sannyasin, họ có thể thấy gần như không thể nào bỏ được nó khi về nhà. Nhưng cho dù họ bỏ nó, đó là việc của họ. Họ chỉ là ngu. Họ đang cố có sự thân thiết với tôi, vì thân thiết đó có thể biến đổi bạn, có thể cho bạn việc sinh mới. Nhưng thân thiết này là có thể chỉ nếu không có bức tường của tinh ranh giữa bạn và tôi. Và bức tường này đang có đó.
Tôi cho họ tính sannyas, khi vẫn thấy bức tường này, bức Trường thành Trung Quốc, giữa tôi và họ. Tôi biết họ không thực sự đi vào trong nó; họ chỉ là láu lỉnh. Họ không láu lỉnh, chỉ là láu lỉnh, vì người láu lỉnh thực sẽ không lừa bản thân mình. Và có những điều bạn có thể được lợi vô cùng bởi chúng, nhưng chỉ khi bạn không chơi trò chơi.
Chẳng hạn, yêu có thể là lực biến đổi trong cuộc đời của bạn. Nhưng nếu bạn chỉ đóng vai, diễn, nó sẽ không làm giầu cho bạn. Thực ra, ngược lại, nó có thể làm cho bạn kiệt sức hơn. Nếu bạn yêu người đàn bà hay người đàn ông, mà không có yêu thực sự, chỉ giả vờ, thế thì bạn đang học cái gì đó, rằng yêu là vô tích sự. Toàn thể cuộc đời của bạn có thể trở nên bị đầu độc. Mỗi lần bạn yêu, tinh ranh đó sẽ có đó; nó sẽ luân chuyển trong máu bạn, trong con người của bạn. Và bạn sẽ biết từ chính lúc bắt đầu rằng nó toàn là trò chơi. Bạn sẽ không bao giờ trở nên thân thiết với bất kì người nào – và thân thiết là khải lộ. Tính sannyas là thân thiết tối thượng. Bạn không thể tinh ranh được. Và nếu bạn tinh ranh, bạn đang lừa chỉ bản thân bạn.
Nhưng tại sao, Anand Lionel, câu hỏi này đã nảy sinh trong bạn? Bạn đã nhận tính sannyas chỉ vài ngày trước đây. Điều này phải lẩn khuất đâu đó trong vô thức của bạn. Đây là câu hỏi của bạn, điều này có thể là ý tưởng của bạn; có thể bạn không rất ý thức về nó. Bạn có thể nghĩ rằng bạn đang hỏi câu hỏi này cho người khác, nhưng người khác có thể hỏi các câu hỏi cho bản thân họ; bạn không cần lo về họ. Bạn là ai mà lo về họ? Bạn không có lo nghĩ của riêng bạn sao? Nhưng câu hỏi này phải có đó, ở đâu đó sâu trong vô thức của bạn; điều này phải là chiến lược của bạn. Và dầu vậy, tôi nhắc lại, bạn có thể không ý thức về nó, nhưng vô thức đã bùng phát trong câu hỏi này.
Nhưng đây không phải là ngoại lệ. Thế giới đầy những kẻ tồi tệ – cho nên nếu vài kẻ tồi tệ xoay xở tới đây, điều đó không có gì ngạc nhiên. Điều đó là tự nhiên. Tôi để lề mười phần trăm cho họ; mười phần trăm mọi người nhất định là lừa dối. Thực ra chính phép màu là nó chỉ là mười phần trăm.
Mọi người đã quên mất ngôn ngữ của cam kết, tham dự. Mọi người không biết cái đẹp của cam kết, họ không biết niềm vui của cống hiến. Họ không biết hoàn toàn được cống hiến cho cái gì đó ngụ ý cái gì. Hoàn toàn được cống hiến cho cái gì đó ngụ ý cho việc sinh ra hồn trong bạn. Nó tích hợp bạn, nó cho bạn xương sống. Bằng không những người không có bất kì kinh nghiệm nào về cam kết – trong yêu, trong tin cậy – họ sống cuộc sống không có cột sống; là là vô cột sống, họ chỉ là mớ hỗn hợp, tồi tệ. Họ không thực là người; họ còn chưa đạt tới chân giá trị của việc là người.
Là người ngụ ý được cam kết, được tham dự, sẵn sàng đi tới chính cực điểm của kinh nghiệm nào đó. Nếu nó hấp dẫn bạn, nếu nó thuyết phục bạn, nếu nó chuyển đổi bạn, thế thì người ta phải sẵn sàng đi tới bất kì chỗ nào nó dẫn bạn tới – tới cái không biết, tới chỗ chưa thăm dò. Vâng, có nhiều sợ, và có nhiều vấn đề để được đối diện và nhiều thách thức để được chấp nhận, nhưng đây là cách người ta trưởng thành, đây là cách người ta chín chắn.
Hàng triệu người trên thế giới vẫn còn chưa chín chắn, còn trẻ con, bởi lí do đơn giản rằng họ không biết cách cam kết cho bản thân họ. Họ chỉ vẫn còn không rễ. Và bất kì khi nào cây không có rễ, bạn có thể suy ra cái gì sẽ xảy ra cho cây. Dần dần, dần dần, mọi nước quả sẽ biến mất khỏi cây, vì nó không còn được nối với bất kì nguồn nhựa nào. Nhựa cây sẽ không chảy trong nó, nó sẽ mất mầu xanh, nó sẽ không trẻ và sống thêm nữa. Nó sẽ mất lộng lẫy, vĩ đại, rực rỡ; nó sẽ mất mọi chói sáng, nó sẽ không nở hoa. Xuân sẽ tới rồi đi, nhưng nó sẽ chỉ vẫn còn đó, chết, khô.
Đó là điều đã xảy ra cho hàng triệu người. Họ đã đánh mất mảnh đất của họ. Qua tính sannyas tôi đang cố cho bạn mảnh đất mà có thể nuôi dưỡng bạn, để cho nhựa cây có thể bắt đầu chảy lại trong hệ thống của bạn, để cho lần nữa nước quả chảy trong bạn, để cho bạn trở thành mọng nước lần nữa, để cho bạn lại là trẻ, thanh xuân, tươi mát.
Con người đã đánh mất một phẩm chất, phẩm chất về say mê. Và không có say mê, sự sống là gì? Chỉ đợi chết sao? Nó không thể là bất kì cái gì khác. Chỉ với say mê bạn sống; ngoài ra bạn sống thực vật.
Tính sannyas không phải là từ bỏ, nó là cách sống cuộc sống trong tính toàn bộ và mãnh liệt của nó. Nó là nghệ thuật sống cuộc sống trong mọi chiều của nó, nó là cách sống cuộc sống trong mọi sự phong phú của nó. Nó không phải là ý tưởng cũ của tính sannyas. Tôi không tạo ra sư và ni – không, không chút nào. Tôi đang tạo ra người sống động, rung động, đập rộn ràng, người say mê, trẻ trung và tươi tắn, sẵn sàng đi bất kì cuộc phiêu lưu nào trong việc tìm chân lí, trong việc tìm yêu, trong việc tìm Thượng đế.
Làm sao bạn có thể bỏ tính sannyas được? Đó là lí do tại sao tôi nói họ là những kẻ tồi tệ, không phải vì họ bỏ tính chất. Họ là tồi tệ vì họ nhận nó. Họ không hiểu điều họ đang làm. Họ không nhận biết về họ đang đi đâu. Họ không có ý thức; họ chỉ là người mộng du, robot, thây ma. Khi họ thấy rằng nhiều người thế đã trở thành sannyasins, tâm lí quần chúng của họ, tâm trí số đông của họ, lập tức cho họ ý tưởng, “Vậy mình cũng phải trở thành sannyasin.”
Tại sao? Chừng nào đó chưa là quyết định nảy sinh từ chính thâm tâm bên trong nhất của bạn, tại sao bận tâm tới nó? Chừng nào bạn chưa bắt đầu có mối quan hệ yêu với tôi, tại sao bận tâm với nó? Chừng nào tôi chưa chạm tới dây đàn trong tim bạn, chừng nào âm nhạc nào đó còn chưa xảy ra trong bạn qua tôi, tại sao bận tâm về nó?
Nhưng họ không nhận tính sannyas từ tôi; họ đang nhận tính sannyas từ bạn, từ các sannyasin khác. Khi thấy nhiều người thế trong bộ mầu cam, và thấy nhiều người thế hạnh phúc và vui vẻ, họ trở nên ghen tị. Họ trở nên ganh đua, họ bắt đầu cảm thấy họ thiếu cái gì đó. Mơ nảy sinh trong họ: “Mình cũng phải biết tính sannyas này là gì.” Chắc chắn họ biết rằng họ sẽ không có khả năng đi theo nó toàn thể con đường, nhưng họ nói, họ tranh luận, bên trong bản thân họ, “Ít nhất trong khi mình ở đây, sao không là sannyasin và có hương vị của nó? Và thế rồi khi mình trở về nhà quên mọi thứ về nó, để cho không ai sẽ biết về nó và mình có thể là một phần của thường lệ cũ của mình lần nữa.”
Đây là cách tâm trí quần chúng vận hành. Và tính sannyas không dành cho tâm trí quần chúng, nó không dành cho tâm trí cừu. Nó dành cho sư tử.
Và tôi thực sự bị ngạc nhiên, Anand Lionel…. Dường như tôi đã cho bạn cái tên sai. Sư tử, mà hỏi câu hỏi như vậy sao? Câu hỏi này nảy sinh từ tâm trí rất hèn. Câu hỏi này nảy sinh từ tâm trí rất tinh ranh. Và dầu vậy, tôi nhắc lại, bạn có thể không nhận biết về điều đó – nhưng điều đó là nguy hiểm hơn. Nếu bạn nhận biết, cái gì đó có thể được làm.
Đó là lí do tại sao tôi đang trả lời nó, để làm cho bạn nhận biết về nó. Đây là một trong những quá trình biến đổi của cuộc sống: nếu bạn trở nên nhận biết về cái gì đó, bạn có thể gạt bỏ nó rất dễ dàng. Nếu bạn không nhận biết về nó, không có chuyện gạt bỏ nó.
Cho nên đôi khi tôi thậm chí phải nghiêm khắc với bạn, đôi khi tôi phải thực sự tàn nhẫn với bạn – vì làm sai chân lí từ vô thức không phải là chuyện dễ dàng. Nó có tính giải phẫu, nó gây đau. Và việc giải phẫu mà tôi làm, tôi làm mà không có bất kì thuốc mê nào, vì vô thức phải được làm thành ý thức. Cho nên khi tôi đang nói với bạn và mang chân lí vô thức nào đó tới tâm thức của bạn, bạn không thể bị đặt vào giấc ngủ. Nếu bạn ngủ, vô thức sẽ không bao giờ trở thành ý thức.
Cho nên cuộc giải phẫu tâm lí này phải không có bất kì thuốc mê nào. Cái đau phải được chấp nhận. Và những người hiểu, họ sẽ đón chào nó. Không chỉ họ sẽ đón chào nó, họ sẽ cảm thấy cám ơn, biết ơn, rằng tôi đã mang cái gì đó đang ẩn nấp sâu bên dưới trong bóng tối vào trong phần có ý thức của tâm trí của họ. Bây giờ nó có thể được bỏ đi.
Đây là phép màu của ý thức. Bất kì cái gì trở thành có ý thức đều có thể được bỏ đi rất dễ dàng. Đây là toàn thể bí mật của phân tâm học và mọi liệu pháp tâm lí khác mà đã tiến hoá ra từ phân tâm học: mang mọi thứ từ vô thức tới ý thức. Đó là toàn thể chức năng của phân tâm học. Một khi chúng là có ý thức, bản thân bạn có năng lực bỏ chúng – vì ai muốn mang những thứ xấu khi người ta biết chúng có đó? Nhưng những thứ xấu có thể được mang trong nhiều kiếp nếu bạn không nhận biết.
Và nhớ, bản thân ý thức muốn gạt bỏ nhiều thứ, nhưng bạn không cho phép nó có lời của nó với bạn. Do đó nó phải tìm ra cách gián tiếp. Chẳng hạn, trong mơ nó truyền đạt cái gì đó cho bạn, nhưng đến sáng bạn có xu hướng quên điều đó.
Có rất ít người nhớ được mơ của họ. Tại sao? Nó là kinh nghiệm mầu sắc thế, và cả đêm bạn đã từng mơ. Trong tám giờ, ít nhất sáu giờ bạn đã từng mơ. Và tôi đang nói về người bình thường, người không tồn tại. Nói gì về người bất thường? Họ có thể xoay xở mơ mười sáu giờ trong tám giờ! Họ có thể mơ nhiều giấc mơ cùng nhau, mơ nọ chèn lấp lên mơ kia, mơ trong mơ trong mơ. Họ có thể có những mơ như vậy… chẳng hạn bạn có thể mơ rằng bạn đang đi vào rạp chiếu phim, và trong phim bạn thấy bản thân bạn trên màn ảnh như một người sắp đi ngủ, rơi vào giấc ngủ và bắt đầu mơ rằng mình đi tới rạp chiếu phim! Điều này có thể tiếp diễn mãi, mơ bên trong mơ bên trong mơ.
Tôi không nói về người bất thường; ngay cả người bình thường, người rất bình thường, mơ sáu giờ một đêm. Thực ra đó là hoạt động lớn nhất mà bạn làm. Bạn không làm bất kì cái gì khác trong sáu giờ mọi ngày. Sáu giờ liên tục mơ! Và đến sáng mọi mơ bị quên đi; hay chỉ trong vài giây sớm, quãng bốn hay năm năm giây bạn nhớ vài điều, vài mảnh. Và thế rồi chẳng mấy chốc, đến lúc bạn uống trà trên giường, chúng đã biến mất.
Vô thức cố gắng vất vả, trong sáu giờ mọi đêm, để liên hệ với bạn điều bạn đang làm với cuộc sống của bạn. Nhưng bạn không nghe. Nó cố gắng theo những cách khác nhau nữa.
Chẳng hạn, câu hỏi này là một nỗ lực của vô thức để liên hệ bạn với cái gì đó mà có đó như hạt mầm. Vô thức bao giờ cũng muốn liên lạc với ý thức. Tại sao? Vì vô thức bị nặng gánh thế, nặng nề thế, nó muốn làm nhẹ gánh bản thân nó. Và làm sao nó có thể làm nhẹ gánh được? Chỉ có một cách: liên hệ với ý thức.
Do đó Freud đã phát triển kĩ thuật liên kết tự do. Ông ấy đã phát minh ra tràng kỉ, vì nếu bệnh nhân ngồi thì khó kết nối với vô thức. Cách kết nối quen thuộc của chúng ta với vô thức là bằng việc nằm ra trên giường; điều đã trở thành thói quen thường hằng, bạn phải ở chiều ngang. Tràng kỉ của Freud là có ý nghĩa; nó giúp vô thức của bạn liên hệ với ý thức.
Và Freud thường biến mất đằng sau tràng kỉ, đằng sau tấm rèm – vì nếu ai đó hiện diện, vô thức có thể vẫn còn xấu hổ, bối rối, và ý thức có thể bóp méo, có thể kiểm duyệt. Cho nên ông ấy thường ẩn đằng sau màn chắn. Bệnh nhân sẽ nằm ra trên tràng kỉ thảnh thơi, và Freud sẽ nói, “Bắt đầu nói bất kì cái gì tới với tâm trí của ông. Không sửa nó, không chữa nó, không cố làm cho nó có vẻ đẹp, phức tạp, logic, có ý nghĩa. Cứ để nó như nó vậy, thô sơ. Đơn giản để nó tới như nó vậy.”
Vài phiên đầu tiên là không có ý nghĩa. Nhưng dần dần bệnh nhân thảnh thơi, bắt đầu liên kết tự do, và vô thức làm nhẹ bản thân nó.
Phân tâm học không làm gì khác, nó đơn giản giúp bạn làm nhẹ gánh vô thức. Nó làm mọi thứ thành có ý thức mà đã vẫn còn vô thức lâu rồi. Và ngay trong chính quá trình đó mọi sự bắt đầu thay đổi. Một hay hai năm làm phân tâm, và người này đã thay đổi lớn lắm; người đó là người khác toàn bộ, thoải mái hơn, ở nhà nhiều hơn. Cái gì đã xảy ra? Vì nhà phân tâm đã không làm gì cả; không thuốc nào được cho, không điều trị tâm thần nào đã được cho.
Thực ra nhà phân tâm thực thậm chí không bình luận, vì việc bình luận có thể trở thành việc gây rối. Ông ấy đơn giản nghe; ông ấy chỉ là tai và không là cái gì khác. Ông ấy là người nghe im lặng thụ động, cho nên bạn có thể làm nhẹ gánh bản thân bạn một cách toàn bộ, không có bất kì can nhiễu nào.
Vô thức có ngôn ngữ riêng của nó. Nó nói theo biểu dụ, nó nói trong hình ảnh. Ngôn ngữ của nó không có tính khái niệm, ngôn ngữ của nó có tính hình ảnh. Nhưng ngôn ngữ của nó là khác toàn bộ với ngôn ngữ bạn biết.
Bây giờ, đây là cách thức của vô thức. Lionel đang hỏi dường như đó là câu hỏi của ai đó khác – nó không phải vậy.
Tôi đã nghe: Một người bạn tới gặp một đôi da đen. Người bố rất tự hào về đứa con duy nhất của mình, một bé gái mười tám tháng. Anh ta ba hoa về đứa bé nhiều tới mức người bạn trở nên quan tâm và muốn xem đứa bé. Thế là đứa bé được gọi ra và người bố bắt đầu nói về thông minh của cô bé, thiên tài, và thế này và thế nọ. Và thế rồi đứa bé nói, “Mẹ….” Người bố rạng rỡ và nói với người bạn, “Thấy chưa, nó đã nói được nửa từ!”
Hiểu không?…
… Bây giờ bạn đã hiểu nó – phải mất chút thời gian! Bây giờ, đứa bé đơn giản nói “Mẹ” nhưng người bố có ý tưởng riêng của anh ta, anh ta diễn giải theo cách riêng của anh ta.
Bỏ diễn giải đi. Ít nhất với tôi, là hoàn toàn trần trụi. Tại sao bạn không thể hỏi câu hỏi: “Osho ơi, nếu tôi quay lại và bỏ tính sannyas, thì sao…?” Điều đó chắc đã là hay thế, chân thành thế. Nhưng bạn đã thay đổi nó.
Bạn nói: “Về những người nhận tính sannyas ở Poona, chỉ để bỏ nó khi trở về môi trường gia đình họ thì sao?”
Họ chưa bao giờ nhận tính sannyas. Một khi bạn nhận tính sannyas, nó không thể bị bỏ đi. Nó không phải là cái gì đó mà có thể bị bỏ. Nó là môi trường, kinh nghiệm đi sâu vào trong bạn tới mức nó trở thành chính tim của bạn. Nó thấm vào bạn.
Tính sannyas không phải chỉ là quần áo mầu cam và vòng đeo mala; cái đó chỉ là biểu tượng. Tính sannyas là cái gì đó khác toàn bộ, đi sâu hơn nhiều. Nó không ở trong quần áo. Một khi bạn đã nhận tính sannyas không thể nào bỏ được nó – nhưng cái nút thực là liệu bạn đã nhận nó chưa. Nếu bạn có thể bỏ nó, điều đó đơn giản chỉ ra rằng bạn chưa bao giờ nhận nó ngay chỗ đầu tiên. Và nếu bạn đã không nhận nó, bạn sẽ không được lợi bởi nó. Thế thì một cách tự nhiên tâm trí sẽ nói, “Phỏng có ích gì? Trong ba tháng mình đã là sannyasin, và chẳng cái gì đã xảy ra. Sao không bỏ nó?”
Và không cái gì đã xảy ra vì từ chính lúc bắt đầu bạn đã không ở trong nó. Bạn đã không là người tham gia; bạn đã rất thủ đoạn, bạn đã mang tính ngoại giao.
Xin đừng mang tính ngoại giao ở đây. Đây là mối quan hệ thân thiết; xin đừng mang bất kì láu lỉnh nào vào giữa tôi và bạn. Với tôi, là đơn giản, hồn nhiên, và thế thì phép màu là có thể. Bạn được quyền làm phép màu. Nhưng chừng nào bạn chưa cho phép chúng, chúng không thể xảy ra được. Chúng có thể xảy ra chỉ với sự hợp tác của bạn.
Từ “Sách về Trí huệ – tập 1”, Ch.6
