Thầy có thể nói cho tôi cái gì đó về luật nghiệp không?
Điều đó tồn tại chỉ dành cho người vô ý thức. Luật nghiệp tồn tại chỉ cho người vô ý thức; với người có ý thức không tồn tại luật nghiệp. Thực sự chính vô ý thức làm cho bạn khổ. Nếu bạn làm cái gì đó vô ý thức thế thì bạn sẽ khổ, thế thì nghiệp sẽ được tạo ra. ‘Nghiệp’ ngụ ý hành động vô ý thức. Nếu bạn làm cái gì đó một cách có ý thức, đầy tỉnh táo, không nghiệp nào được tạo ra. Nếu hành động của bạn là toàn bộ, tự phát, nó được kết thúc trong khoảnh khắc đó. Nó là nguyên tử, nó không là sự liên tục. Nó không để lại dấu vết đằng sau.
Đó là lí do tại sao người chứng ngộ là không thể dự đoán được. Chỉ người không chứng ngộ là dự đoán được vì người đó di chuyển một cách vô ý thức, theo cách thường lệ, máy móc. Không có ngạc nhiên trong cuộc sống của người đó. Ai đó yêu bạn, và bạn yêu người đó. Ai đó ghét bạn, và bạn ghét người đó. Ai đó tới và ca ngợi bạn và bạn cảm thấy nở phồng như quả bóng. Đó là lí do tại sao mọi người dùng lời nịnh hót nhiều thế – việc tâng bốc người khác giúp đỡ.
Triết gia Pháp, Cioran, nói rằng ham muốn sâu nhất trong con người là ham muốn được ca ngợi – người ta có thể nói ra, người ta có thể không nói ra. Ai đó ca ngợi bạn và bạn mê tít người đó. Và ai đó xúc phạm bạn và bạn trở thành kẻ thù mãi mãi. Đây không phải là hành động, đây là phản ứng. Người khác đang dùng bạn như cái máy, người đó nhấn nút của bạn. Bạn không hành động, bạn phản ứng. Người khác đang thao túng bạn, người đó biết phải làm gì.
Người có ý thức không thể bị bất kì người nào thao túng. Hành động của người đó không phải là phản ứng, hành động của người đó là hành động.
Phật đã bị xúc phạm, mọi người đã lăng mạ ông ấy trong một làng. Ông ấy đứng đó, và khi họ đã kết thúc ông ấy nói, ‘Nếu các ông được kết thúc ta có thể đi bây giờ chứ? Ta phải sang làng khác, mọi người đang đợi ta ở đó. Nếu các ông còn chưa kết thúc, sớm thôi sau hai tuần ta sẽ quay lại – thế thì các ông có thể làm việc còn lại.’ Những người đó hơi chút hoang mang. Phật có vẻ hoàn toàn xa cách, dường như điều họ làm đã không đạt tới ông ấy. Ông ấy vẫn còn không bị trầy da. Họ nói, ‘Nhưng chúng tôi đã lăng mạ ông, thưa ông, chúng tôi đã xúc phạm ông. Ông không định trả lời sao?’
Phật cười. Ông ấy nói, ‘Nếu các ông muốn câu trả lời các ông phải tới ít nhất là mười năm trước. Thế thì ta đã vô ý thức, thế thì các ông có thể đã nhấn nút của ta và ta chắc sẽ phản ứng. Nhưng giờ ta đã trở nên có ý thức, ta đã trở thành Phật. Giờ ta có thể thấy điều các ông muốn làm với ta, và ta không định bị bất kì ai thao túng. Giờ ta sống theo cách riêng của ta, giờ ta làm điều ta cảm thấy cần làm. Và ta không cảm thấy bất kì giận nào, ta đơn giản cảm thấy từ bi với các ông. Ta cảm thấy tiếc cho các ông – còn tiếc hơn thế vì ở làng khác trước khi ta tới làng của các ông, nhiều người đã tụ tập và họ đã mang quả và đồ ngọt để tặng ta. Và ta nói, “Tiếc thật, ta không thể nhận được chúng vì ta đã ăn sáng và nó sẽ là gánh nặng không cần thiết cho ta để mang những thứ này. Xin các ông bà mang chúng về nhà.” Ta hỏi các ông, họ sẽ phải đã làm cái gì với đồ ngọt và quả đó?’
Ai đó từ đám đông nói, ‘Họ phải chia chúng trong làng, bản thân họ phải đã ăn chúng.’ Phật nói, ‘Đó là lí do tại sao ta cảm thấy tiếc nhiều hơn cho các ông. Giờ các ông đã mang những xúc phạm này và những lăng mạ này và ta sẽ không nhận chúng, các ông sẽ làm gì? Giờ ta thực sự cảm thấy tiếc cho các ông. Các ông có thể xúc phạm, đó là tự do của các ông – nhưng chấp nhận nó hay không là tự do của ta.’
Khi ý thức đã bừng lên, lần đầu tiên bạn hành động, bạn không phản ứng. Hành động ở bên ngoài luật nghiệp. Luật nghiệp chỉ áp dụng cho người vô ý thức. Con người của nhận biết có tự do tuyệt đối. Không luật nào trói buộc người đó, không luật nào xác định người đó. Người đó là bao la như bầu trời, người đó là vô hạn như bầu trời. Tự do của người đó là tuyệt đối.
Bạn hỏi, Câu hỏi thứ nhất của tôi là: Thầy có thể nói cho tôi cái gì đó về luật nghiệp được không? – Nó ngụ ý gì trong quan hệ với nhận tính chất sannyas.
Tính chất sannyas là bắt đầu của việc thoát ra khỏi luật nghiệp. Vì tính chất sannyas là bắt đầu của thức tỉnh. Tính chất sannyas là nỗ lực của bạn để thoát ra khỏi lối mòn trong đó bạn đã sống trong nhiều kiếp. Tính chất sannyas là cái nhìn sâu rằng ‘Thế là đủ rồi, và mình phải thoát ra khỏi sự sống lệ thường, mình phải thoát ra khỏi tính máy móc của nó. Mình phải thoát ra để vào chỗ sáng tỏ, vào chỗ sáng sủa. Mình đã lang thang đủ trong rừng rậm vô ý thức, trong bóng tối của hồn. Mình phải tìm tới bình minh, tới buổi sáng.’
Nó là việc tìm mặt trời, nó là ánh sáng hướng tới mặt trời. Đó là lí do tại sao ở phương Đông chúng ta đã chọn mầu nâu vàng nhạt cho tính chất sannyas – nó là mầu của mặt trời, tia sáng mặt trời, buổi sáng. Việc tìm ánh sáng, việc tìm nhận biết, việc tìm chứng ngộ. Một khi bạn bắt đầu trở nên ngày càng nhận biết hơn, bạn sẽ càng ít là một phần của luật nghiệp. Và một khi bạn đã tận hưởng và nếm trải chút ít tự do thế thì không ai có thể ép buộc bạn trở lại trong nhà tù. Bạn sẽ giang đôi cánh và bạn sẽ bay hướng tới mặt trời.
Từ “Chính thân thể này là Phật”, Ch.5
