Các triết gia trên khắp thế giới đã từng tranh cãi hàng thế kỉ về chất liệu cơ bản mà vũ trụ được tạo ra là gì, bản chất là gì. Đã từng có nhiều đề nghị, hệ thống, nói rằng vật chất là thực tại cơ bản và tâm trí chỉ là sự phát triển nhanh, rằng vật chất là cơ bản và tâm trí chỉ là sản phẩm phụ, rằng tâm trí cũng là vật chất, chỉ tinh tế. Charwak đã đề nghị điều này ở Ấn Độ này, Epicurus ở Hi Lạp, và ngay cả ngày nay, người theo Marx và các nhà duy vật khác liên tục nói dưới dạng của vật chất. Chỉ đối lập với cái này, đã từng có hệ thống tư duy thứ hai nói rằng tâm trí thay vì vật chất, là chất liệu cơ bản, rằng vật chất không là gì ngoài một dạng của tâm trí. Vedanta và các triết lí lí tưởng khác của thế giới đã thu mọi thứ về tâm trí.
Mới đầu thế kỉ này, người ta đã nghĩ rằng người duy vật đã trở nên thắng lợi vì các cuộc nghiên cứu vật lí và khoa học khác đã chứng minh, hay dường như chứng minh, rằng vật chất đã là chất liệu cơ bản. Nhưng mới hai hay ba thập kỉ qua toàn thể sự việc đã thay đổi hoàn toàn. Một trong những nhà khoa học lớn nhất của thời đại này, Eddington, đã nói, “Bây giờ chúng ta có thể nói rằng vũ trụ dường như là giống ý nghĩ hơn là vật.” Và như các nhà vật lí, Max Planck và Einstein, đã làm việc sâu hơn, họ đã đi tới nhận ra rằng người ta càng xuyên thấu vào vật chất, vật chất càng biến đi – cái gì đó dường như có đó. Bạn có thể gọi nó là tâm trí dễ dàng hơn vật chất vì nó là một dạng của năng lượng. Một điều là chắc chắn: nó không là vật chất theo nghĩa cũ chút nào.
Với Mật tông, với yoga, đã không có chọn lựa. Mật tông không nói rằng hoặc vật chất hoặc tâm trí là thực tại cơ bản. Mật tông có quan điểm thứ ba, và tôi nghĩ rằng quan điểm đó chung cuộc sẽ thắng. Mật tông nói tâm trí và vật chất cả hai đều là các dạng của cái gì đó mà chúng ta có thể gọi là ‘X’. Cả vật chất lẫn tâm trí không là chất liệu nhưng thực thể thứ ba, cái tồn tại trong cả hai nhưng không bị hạn chế trong cả hai, là cái thực – hai thứ này là các biểu lộ. Vật chất và tâm trí không phải là thực tại, nhưng là hình dạng của thực tại thứ ba, thực tại cơ bản, cái vẫn còn được ẩn kín. Bất kì khi nào nó biểu lộ bản thân nó, nó biểu lộ bản thân nó hoặc như vật chất hoặc như tâm trí.
Cho nên toàn thể xung đột giữa tâm trí và vật chất, và những người đi theo của chúng, là không có cơ sở, vì nền móng tối thượng mà vật lí bây giờ đi tới biết thực sự không như vật chất không như tâm trí. Phân chia này đã biến mất, nhị nguyên này đã biến mất. Hành vi của chất liệu cơ bản là rất mơ hồ: lúc thì nó hành xử như vật chất, và lúc thì nó như tâm trí. Bạn có thể ngạc nhiên mà biết rằng vật lí không thể nói được bất kì cái gì về riêng từng nguyên tử – chúng là không thể dự đoán được, cũng giống như bất kì người nào. Không cái gì có thể được nói về riêng nguyên tử và nó sẽ hành xử thế nào. Dường như là nó có độc lập nào đó; không luật nhân quả nào có thể dự đoán được nó sẽ hành xử thế nào. Chúng ta có thể dự đoán hành vi số đông, nhưng chúng ta không thể dự đoán được hành vi của riêng từng nguyên tử. Đôi khi nó hành xử dưới dạng nhân quả, như vật chất, và đôi khi nó hành xử như tâm trí, dường như nó có ý chí của riêng nó, dường như nó có chọn lựa.
Với Mật tông, ý tưởng này của vật lí rất khớp. Nhưng tại sao Mật tông nói rằng thực tại cơ bản là cái thứ ba, cái không biết, cái ‘X’? Không phải bởi vì Mật tông quan tâm sâu sắc tới bất kì lí thuyết nào về thực tại, không. Nó được đề nghị chỉ như sự giúp đỡ cho sadhana, chỉ như sự giúp đỡ cho trưởng thành tâm linh. Nếu nó là vậy – rằng thực tại là cái thứ ba, và tâm trí và vật chất chỉ là hai biểu hiện – thế thì bạn có thể đi vào thực tại qua hai cửa: hoặc từ vật chất hoặc từ tâm trí. Nếu bạn thử đi vào từ vật chất, thế thì có những kĩ thuật nào đó để dùng. Hatha Yoga là kĩ thuật để đi vào thực tại qua vật chất, qua thân thể. Bạn phải làm cái gì đó với thân thể, bạn phải biến đổi thân thể, bạn phải kết tinh hiện tượng hoá chất nào đó trong thân thể, và thế rồi bạn sẽ đi vào trong thực tại.
Hay, bạn có thể đi thẳng vào qua tâm trí. Raja Yoga và các phương pháp khác được dùng để đi vào qua tâm trí. Và với Mật tông, cả hai là đúng.
Bạn không thể nói với Mật tông, “Làm sao tư thế thân thể, tư thế thân thể đặc biệt, là giúp đỡ để đi vào thực tại?” Mật tông nói nó có thể giúp đỡ. Tư thế thân thể nào đó không đơn thuần là tư thế thân thể, vì thân thể là biểu hiện của thực tại. Cho nên khi bạn cho thân thể bạn tư thế nào đó, bạn đang cho thực tại một hình dạng nào đó. Và có những tư thế mà với nó bạn có thể dễ dàng đi vào bản thân bạn. Thức ăn nào đó có thể giúp đỡ. Thực hành nào đó về thở có thể giúp đỡ. Những thứ vật chất này – thức ăn, thở, thân thể. Nhưng bạn có thể đi vào qua chúng.
Và tương tự là hoàn cảnh với tâm trí: chỉ làm việc với tâm trí bạn cũng có thể đi vào. Nhiều lần câu hỏi này có thể đã nảy sinh trong tâm trí bạn về Shiva nói cho Parvati những kĩ thuật nào đó mà có vẻ chỉ là tưởng tượng. Câu hỏi này nhất định nảy sinh – làm sao tưởng tượng có thể giúp đỡ?
Ngay cả tưởng tượng cũng là một phương thức của thực tại vì tâm trí là một biểu hiện của thực tại. Và khi bạn thay đổi việc tưởng tượng trong tâm trí, bạn đang thay đổi phương thức của thực tại. Với Mật tông không cái gì là không thực. Ngay cả mơ cũng có thực tại riêng của nó – và nó ảnh hưởng tới bạn. Cho nên mơ không đơn thuần là mơ. Mơ là thực như bất kì cái gì khác vì nó ảnh hưởng tới bạn, nó thay đổi bạn. Bạn là khác vì bạn đã mơ nó; bạn sẽ không bao giờ là cùng người cũ vì mơ nào đó đã xảy ra. Cho nên nếu bạn mơ rằng bạn là kẻ cắp, đến sáng bạn sẽ nói rằng điều đó không tạo ra khác biệt, nó chỉ là mơ. Nhưng với Mật tông nó không phải vậy. Mơ về ăn cắp, về kẻ cắp, đã làm thay đổi bạn. Thực tại của bạn là khác vào buổi sáng; bạn không thể là cùng người cũ. Dù bạn nhận ra điều đó hay không, nó đã ảnh hưởng lên bạn. Nó sẽ ảnh hưởng lên hành vi của bạn, tương lai của bạn – nó đã trở thành hạt mầm.
Ngay cả mơ không phải là không liên quan. Và bạn nghĩ rằng mơ chỉ là mơ. Điều đó không phải vậy, vì bạn không thể tạo ra được mơ một cách có ý thức, bạn không thể chọn được mơ. Nó xảy ra cho bạn như bất kì cái gì khác xảy ra cho bạn. Bạn có thể chọn mơ được không? Bạn có thể nghĩ về giấc mơ mà bạn sẽ mơ đêm nay được không? Bạn có thể chọn nó được không? Bạn có thể bắt buộc nó được không? Bạn không thể bắt buộc nó được, vì bắt buộc giấc mơ sẽ cần nhiều thay đổi trong thực tại của bạn. Chỉ thế thì mơ sẽ tới. Mơ cũng giống như hoa. Hoa hồng tới trên bụi hồng, và bạn không thể thay đổi được hoa chừng nào bạn chưa thay đổi toàn thể quá trình, từ hạt mầm trở đi. Bạn không thể chỉ thay đổi hoa. Mơ là việc nở hoa. Nếu bạn có thể thay đổi được mơ, bạn có thể thay đổi được thực tại.
Cho nên, nhiều lần, nhiều kĩ thuật sẽ dường như tưởng tượng – nhưng chúng cũng là thực. Và Mật tông đang cố thay đổi tưởng tượng của bạn. Nếu tưởng tượng có thể được thay đổi, thế thì thực tại ẩn kín đằng sau nó sẽ tự động là khác.
Những kĩ thuật mà chúng ta sẽ thảo luận hôm nay bắt đầu từ tưởng tượng của bạn, từ việc mơ của bạn, từ tâm trí bạn. Ba điều phải được nhớ. Một: bất kì cái gì xảy ra cho tâm trí bạn là không bề mặt – nó xảy ra vì bạn, nó đang xảy ra vì bạn ngẫu nhiên ở trong một tình huống nào đó. Cho nên hai điều có thể được làm: hoặc thay đổi tình huống, thế thì bạn sẽ phải bắt đầu từ thân thể vì thân thể là tình huống này; hay nếu bạn không bắt đầu với tình huống, thế thì thay đổi việc xảy ra. Nó sẽ còn dai dẳng, sẽ không dễ thay đổi nó, nhưng nếu bạn làm nỗ lực và bạn liên tục làm nỗ lực, nếu bạn kiên quyết không nhượng bộ và không bị thất bại, thế thì chính nỗ lực này sẽ thay đổi nó.
Một điều là chắc chắn: bạn có thể không đạt tới mục đích mà bạn đã nghĩ tới, nhưng sự kiện rằng bạn làm nỗ lực này sẽ mang tới thay đổi. Bạn sẽ khác: dù bạn thành công hay thất bại, bạn sẽ là khác. Chính nỗ lực này sẽ có giá trị.
Thứ ba, đừng nghĩ rằng tâm trí chỉ là tâm trí, và đừng nghĩ rằng việc mơ chỉ là việc mơ. Nếu bạn có thể ra lệnh việc mơ của bạn – và bây giờ có liệu pháp ở phương Tây có tên là ‘Mơ ngày được ra lệnh’ – nếu bạn có thể ra lệnh cho việc mơ của bạn, bạn đang ra lệnh cho bản thân bạn. Và nhiều thứ sẽ trở nên khác.
Có một kĩ thuật cổ Tây Tạng tên là ‘Tiếng gầm của Sư tử’. Nếu bạn đang giận, dục, bị trút đầy với hận, ghen, thế thì thầy Tây Tạng sẽ cho bạn kĩ thuật này, ‘Tiếng gầm của Sư Tử’. Bạn phải ngồi trước gương, và bạn sẽ tưởng tượng rằng bạn là sư tử, không là người. Bạn phải làm mặt bạn như sư tử, bạn phải thè lưỡi ra, và bạn phải gầm lên. Và bạn phải thực hành nó để cho tưởng tượng trở thành thực tới mức bạn quên mất rằng bạn là người đang mơ ngày rằng mình là sư tử. Và khi một điểm tới mà bạn đã thực sự rơi thành con mồi cho tưởng tượng riêng của bạn, và bạn đã trở thành sư tử, và tiếng gầm thực thoát ra từ bạn, đột nhiên bạn được biến đổi. Trong tiếng gầm đó, mọi hận, giận, dục, biến mất, và bạn sẽ rơi vào trong im lặng sâu sắc tới mức bạn đã không biết trước đây. Ở các tu viện Tây Tạng cổ họ có một phòng đặc biệt với nhiều gương. Bất kì khi nào ai đó đang khổ sở từ cái gì đó như giận, hận, hay ghen, người đó được cho tới căn phòng có gương đó và người đó phải ở đó cho tới khi người đó đi tới cực đỉnh. Và khi người đó đi tới cực đỉnh, toàn thể tu viện sẽ biết, vì sư tử thực sẽ gầm lên ở đó. Với chúng ta, người đó đã phát điên. Toàn thể tu viện sẽ tụ tập lại và đón chào người này, và người này sẽ đi ra là người khác toàn bộ. Điều đó có thể mất ba ngày, nó cũng có thể mất bẩy ngày. Thức ăn sẽ được cung cấp cho người đó, nhưng người đó không được phép đi ra. Người đó phải kiên trì tưởng tượng rằng mình là sư tử, cho tới khi từ chính rễ của vô thức, tiếng gầm đi ra. Toàn thân được tham gia, mọi tế bào của nó; mọi tế bào có trong tiếng gầm, và trong tiếng gầm đó mọi thứ được tống ra. Nó là việc tẩy rửa sâu sắc nhất có thể. Và bạn sẽ không bao giờ thấy người đó giận lần nữa vì bây giờ chất độc không có đó. Lần đầu tiên mặt sẽ trở thành có tính người.
Mặt bạn không thể có tính người vì nhiều thứ thế bị kìm nén ở đó. Ghen, hận, giận mà bạn đã kìm nén, có đó – hết tầng nọ tới tầng kia chỉ ẩn bên dưới làn da. Chúng làm ra mặt bạn. Nhưng chúng có thể được xả ra – chỉ bằng việc mơ này này, mơ ngày trực tiếp.
Ở phương Tây bây giờ họ có kĩ thuật khác họ gọi là tâm kịch. Cái đó nữa là một trong những phương pháp Phật giáo cổ nhất – trở thành một phần của vở kịch, diễn nó một cách toàn bộ tới mức bạn quên rằng bạn đơn giản đang diễn. Việc diễn trở thành hành động, và bạn không là người diễn, bạn trở thành người làm thực trong nó. Nó thay đổi bạn.
Mật tông nói rằng nếu bạn có thể thay đổi việc mơ, tưởng tượng, nếu bạn có thể thay đổi tâm trí bạn và hình mẫu của nó, thực tại đằng sau sẽ là khác. Vì nó được bắt rễ sâu sắc trong thực tại, bạn có thể chuyển qua tâm trí. Những kĩ thuật này chỉ để thay đổi cách và phong cách mà tâm trí bạn đã từng hành xử mãi cho tới giờ.
Từ “Vigyan Bhairav Mật tông – tập 4, Ch.67”
