Cảm: ý nghĩ của tôi, cái tôi, bộ phận bên trong – ta.
Một kĩ thuật rất đơn giản và rất hay. Cảm: ý nghĩ của tôi, cái tôi, bộ phận bên trong – ta. Điều đầu tiên là không nghĩ mà cảm. Đây là hai chiều khác nhau. Và chúng ta đã trở nên hướng trí tuệ tới mức ngay cả khi chúng ta nói rằng chúng ta cảm, thực sự chúng ta không cảm, chúng ta nghĩ. Cảm đã hoàn toàn dừng lại; nó đã trở thành bộ phận chết trong bạn. Ngay cả khi bạn nói, ‘Tôi yêu,’ nó không phải là cảm, nó lại là ý nghĩ.
Và khác biệt gì giữa cảm và nghĩ? Nếu bạn cảm, bạn sẽ cảm thấy bản thân bạn được định tâm gần tâm. Nếu tôi nói, ‘Tôi yêu bạn,’ chính việc cảm này về yêu sẽ chảy từ tâm tôi, trung tâm này sẽ ở gần tim. Nếu nó chỉ là ý nghĩ, nó sẽ tới từ đầu tôi. Khi bạn yêu ai đó, thử cảm xem liệu nó đang tới từ đầu, hay liệu nó đang tới từ tâm.
Bất kì khi nào bạn cảm sâu sắc, bạn là vô đầu. Trong khoảnh khắc đó không có đầu; không thể có được. Tâm trở thành toàn thể con người bạn – dường như cái đầu đã biến mất. Trong cảm, trung tâm của con người là ở tâm. Trong khi bạn nghĩ, trung tâm của con người là đầu. Nhưng suy nghĩ đã chứng tỏ rất hữu dụng cho sự sống còn, cho nên chúng ta đã dừng mọi thứ khác. Mọi chiều khác của con người chúng ta đã được dừng lại và đóng. Chúng ta chỉ là cái đầu, và thân thể chỉ là tình huống cho đầu tồn tại. Chúng ta liên tục suy nghĩ; ngay cả về cảm chúng ta liên tục nghĩ. Cho nên cố cảm đi. Bạn sẽ phải làm việc về nó, vì năng lực đó, phẩm chất đó, vẫn còn chậm phát triển. Bạn phải làm cái gì đó để mở lại khả năng đó.
Bạn nhìn đoá hoa và lập tức bạn nói nó đẹp. Cân nhắc về sự kiện này đi, nán lại trên sự kiện này. Đừng cho phán xét vội vàng. Đợi đã – và thế rồi xem liệu nó chỉ là từ cái đầu mà bạn đã nói nó là đẹp, hay liệu bạn đã cảm nó. Nó có là thứ thường lệ không, vì bạn biết hoa hồng là đẹp, được giả định là đẹp? Mọi người nói nó là đẹp, và bạn cũng đã nói nhiều lần rằng nó là đẹp.
Khoảnh khắc bạn thấy đoá hồng, tâm trí cung cấp cho bạn; tâm trí nói nó là đẹp. Được kết thúc. Bây giờ không có tiếp xúc với đoá hồng này. Không có nhu cầu; bạn đã nói. Bây giờ bạn có thể chuyển sang cái gì đó khác. Không có bất kì giao cảm nào với đoá hồng này… tâm trí không cho phép bạn thậm chí có một thoáng nhìn về đoá hồng này. Tâm trí chen vào giữa, và tâm không thể tới trong tiếp xúc với đoá hồng này. Chỉ tâm có thể nói liệu nó là đẹp hay không, vì đẹp là cảm giác, nó không là khái niệm.
Bạn không thể nói từ cái đầu rằng nó là đẹp. Làm sao bạn có thể nói được? Đẹp không phải là toán học, nó là không đo được. Và đẹp không thực sự chỉ trong đoá hồng, vì với ai đó khác nó có thể không đẹp chút nào; và ai đó khác có thể chỉ đi qua mà không nhìn vào nó; và với ai đó khác nó thậm chí có thể là xấu. Cái đẹp không tồn tại đơn giản trong đoá hồng; cái đẹp tồn tại trong sự gặp gỡ của tâm với đoá hồng. Khi tâm gặp gỡ với đoá hồng, cái đẹp nở hoa. Khi tâm đi vào trong tiếp xúc sâu với bất kì cái gì, đó là hiện tượng lớn lao.
Nếu bạn tới trong tiếp xúc sâu với bất kì người nào, người này trở thành đẹp. Tiếp xúc càng sâu, cái đẹp càng được lộ ra. Nhưng đẹp là hiện tượng xảy ra cho tâm, không cho tâm trí. Nó không là tính toán, và không có tiêu chí theo đó mà phán xét nó. Nó là việc cảm.
Cho nên nếu tôi nói, ‘Hoa hồng này không đẹp,’ bạn không thể tranh cãi về điều đó được. Không có nhu cầu tranh cãi. Bạn sẽ nói, ‘Đó là việc cảm của bạn. Và đoá hồng này là đẹp – đây là việc cảm của tôi.’ Không có vấn đề về biện luận. Cái đầu có thể tranh cãi. Tâm không thể tranh cãi. Nó được kết thúc, nó là dấu chấm hết. Nếu tôi nói, ‘Đây là việc cảm của tôi,’ thế thì không có vấn đề biện luận.
Với cái đầu, biện luận có thể tiếp tục và chúng ta có thể đi tới kết luận. Với tâm, kết luận đã xảy ra. Với tâm, không có thủ tục tiến tới kết luận; kết luận là ngay lập tức, tức khắc. Với cái đầu, nó là quá trình – bạn biện minh, bạn thảo luận, bạn phân tích, và thế rồi bạn đi tới kết luận về liệu nó là vậy hay không. Với tâm, nó là hiện tượng tức khắc – kết luận đến trước hết. Nhìn vào điều đó mà xem: với cái đầu, kết luận đến lúc cuối. Với tâm, kết luận đến trước hết, và thế rồi bạn có thể tiến hành tìm quá trình – nhưng điều đó là công việc của cái đầu.
Cho nên khi những kĩ thuật như vậy phải được thực hành, khó khăn đầu tiên sẽ là ở chỗ bạn không biết cảm là gì. Cố phát triển nó đi. Khi bạn chạm vào cái gì đó, nhắm mắt lại; không nghĩ, cảm thôi. Chẳng hạn, nếu tôi cầm tay bạn trong tay tôi và tôi nói với bạn, ‘Nhắm mắt lại và cảm xem cái gì đang xảy ra,’ lập tức bạn sẽ nói, ‘Tay thầy trong tay tôi.’ Nhưng đây không phải là việc cảm, đây là suy nghĩ.
Thế rồi tôi lại nói với bạn, ‘Cảm đi. Đừng nghĩ.’ Thế rồi bạn nói, ‘Thầy đang diễn đạt tình yêu của thầy.’ Cái đó nữa lại là suy nghĩ. Nếu tôi khăng khăng, ‘Chỉ cảm thôi, đừng dùng đầu của bạn. Bạn cảm thấy cái gì ngay bây giờ?’ chỉ thế thì bạn sẽ có khả năng cảm và nói, ‘Hơi ấm.’ Vì yêu là kết luận. ‘Tay thầy trong tay tôi’ – đây là ý nghĩ hướng theo đầu.
Việc cảm thực tại là ở chỗ hơi ấm nào đó đang chảy từ tay tôi sang tay bạn. Sinh lực của chúng ta đang gặp gỡ và điểm gặp gỡ đã trở nên nóng, nó đã trở thành ấm. Đây là việc cảm, cảm giác, cái thực. Nhưng chúng ta liên tục theo cái đầu. Điều đó đã trở thành thói quen; chúng ta được huấn luyện về điều đó. Cho nên bạn sẽ phải mở lại tâm của bạn.
Cố sống bằng cảm đi. Thỉnh thoảng trong ngày khi bạn không làm công việc gì đặc biệt – vì trong công việc, lúc bắt đầu sẽ rất khó sống với việc cảm. Ở đó, cái đầu đã chứng tỏ rất hiệu quả, và bạn không thể tuỳ thuộc vào việc cảm được. Trong khi bạn ở nhà chơi với con, cái đầu không được cần tới, việc đó không phải là công việc – nhưng ở đó nữa bạn vẫn cùng với cái đầu. Chơi với con hay chỉ ngồi cùng vợ bạn, không làm gì cả, thảnh thơi trong ghế, cảm đi. Cảm đường viền của ghế.
Tay bạn đang chạm vào chiếc ghế: bạn cảm thấy nó thế nào? Không khí đang thổi, làn gió thoảng đang đi vào. Nó chạm vào bạn. Bạn cảm thấy thế nào? Mùi bay ra từ bếp. Bạn cảm thấy thế nào? Chỉ cảm thôi. Không nghĩ về chúng. Không bắt đầu ủ ê nghĩ rằng mùi này chứng tỏ rằng cái gì đó đang được chuẩn bị trong bếp – thế thì bạn sẽ bắt đầu mơ về nó. Không, chỉ cảm bất kì cái gì là sự kiện. Vẫn còn với sự kiện này; không đi vào trong suy nghĩ. Bạn được bao quanh từ mọi nơi. Mọi nơi nhiều thứ thế hợp tụ lên bạn. Toàn thể sự tồn tại đang tới gặp gỡ bạn từ mọi nơi, từ mọi giác quan nó đang đi vào trong bạn, nhưng bạn ở trong đầu, và các giác quan của bạn đã trở nên chết; chúng không cảm.
Trưởng thành nào đó sẽ được cần trước khi bạn có thể làm điều này, vì đây là thực nghiệm bên trong. Nếu bạn không thể cảm được cái bên ngoài, sẽ rất khó cho bạn cảm cái bên trong, vì cái bên trong là tinh tế. Nếu bạn không thể cảm thấy cái thô, bạn không thể cảm thấy cái tinh. Nếu bạn không thể nghe được âm thanh, thế thì sẽ khó cho bạn nghe vô âm bên trong – điều đó sẽ rất khó. Nó tinh tế thế.
Bạn đang ngồi trong vườn, giao thông trôi qua bên cạnh và có nhiều tiếng ồn và nhiều âm thanh. Bạn chỉ nhắm mắt lại và cố tìm âm thanh tinh tế nhất ở đó quanh bạn. Quạ kêu: chỉ tập trung bản thân bạn vào tiếng ồn của con quạ đó. Toàn thể tiếng ồn giao thông vẫn tiếp diễn. Âm thanh này là tinh tế thế, tới mức bạn không thể nhận biết được về nó chừng nào bạn chưa hội tụ nhận biết của bạn hướng tới nó. Nhưng nếu bạn hội tụ nhận biết của bạn, toàn thể tiếng ồn giao thông sẽ đi ra xa và tiếng ồn của quạ sẽ trở thành trung tâm. Và bạn sẽ nghe thấy nó, mọi sắc thái của nó – rất tinh tế, nhưng bạn sẽ có khả năng nghe thấy nó.
Tăng trưởng trong nhạy cảm đi. Khi bạn chạm, khi bạn nghe, khi bạn ăn, khi bạn tắm, cho phép các giác quan của bạn để mở. Và không nghĩ – cảm thôi.
Bạn đang đứng dưới vòi hoa sen: cảm thấy cái mát mẻ của nước đang rơi lên bạn. Không nghĩ về nó. Không lập tức nói, ‘Nó rất mát. Nó lạnh. Nó tốt.’ Không nói gì cả. Không nói ra lời, vì khoảnh khắc bạn nói ra lời, bạn bỏ lỡ việc cảm. Khoảnh khắc lời bước vào, tâm trí đã bắt đầu vận hành. Không nói ra lời. Cảm thấy cái mát mẻ và không nói rằng nó là mát. Không có nhu cầu nói bất kì cái gì. Nhưng tâm trí bạn chỉ điên; chúng ta liên tục nói cái gì đó này khác.
Tôi nhớ, tôi đã làm việc trong đại học, và đã có một bà giáo sư, người bao giờ cũng nói cái gì đó này khác. Bà ấy không thể nào im lặng được trong bất kì tình huống nào. Một hôm tôi đang đứng trên hành lang của đại học và mặt trời đang lặn. Nó cực kì đẹp. Và bà ấy đứng ngay cạnh tôi, cho nên tôi bảo bà ấy, ‘Nhìn kia!’ Bà ấy đang nói cái gì đó này khác, cho nên tôi nói, ‘Nhìn kìa! Mặt trời lặn đẹp thế.’ Thế là, rất ngần ngại bà ấy thừa nhận. Bà ấy nói, ‘Vâng, nhưng anh không nghĩ đáng phải có chút mầu tía ở bên trái sao?’ Nó đâu có là bức tranh; nó là mặt trời lặn thực chứ!
Chúng ta liên tục nói mọi thứ, thậm chí không nhận biết về điều chúng ta nói. Dừng việc nói ra lời đi; chỉ thế thì bạn có thể làm sâu sắc cho việc cảm của bạn. Nếu việc cảm được làm sâu sắc, thế thì kĩ thuật này có thể làm việc kì diệu cho bạn.
Cảm: ý nghĩ của tôi,
Nhắm mắt lại và cảm ý nghĩ. Dòng liên tục các ý nghĩ có đó, luồng chảy; sông ý nghĩ đang chảy. Cảm thấy những ý nghĩ này, cảm thấy sự hiện diện của chúng. Và bạn càng cảm, càng nhiều thứ sẽ được hiển lộ cho bạn – hết tầng nọ tới tầng kia. Không chỉ các ý nghĩ đang ở trên bề mặt; đằng sau chúng có nhiều ý nghĩ hơn, và đằng sau chúng lại có nhiều ý nghĩ hơn – hết tầng nọ tới tầng kia.
Và kĩ thuật này nói: Cảm: ý nghĩ của tôi. Và chúng ta liên tục nói, ‘Đây là ý nghĩ của tôi.’ Nhưng cảm đi – chúng có thực sự là của bạn không? Bạn có thể nói ‘của tôi’ được không? Bạn càng cảm, càng ít có khả năng cho bạn nói rằng chúng là của bạn. Tất cả chúng được vay mượn, tất cả chúng đều từ bên ngoài. Chúng đã tới với bạn nhưng chúng không phải là của bạn. Không ý nghĩ nào là của bạn – chỉ bụi tụ lại. Cho dù bạn không thể nhận ra nguồn từ đó ý nghĩ này đã tới với bạn, không ý nghĩ nào là của bạn. Nếu bạn cố thật lực, bạn có thể thấy từ đâu ý nghĩ này đã tới với bạn.
Chỉ im lặng bên trong là của bạn. Không ai đã trao nó cho bạn. Bạn được sinh ra cùng nó, và bạn sẽ chết đi cùng nó. Ý nghĩ đã được trao cho bạn; bạn đã bị ước định theo chúng. Nếu bạn là người Hindu, bạn có một kiểu khác, một tập khác các ý nghĩ; nếu bạn là người Mô ha mét giáo, tất nhiên, một tập khác các ý nghĩ; nếu bạn là người cộng sản, lại tập khác các ý nghĩ. Chúng đã được trao cho bạn, hay bạn có thể đã nhận chúng một cách tự nguyện, nhưng không ý nghĩ nào là của bạn.
Nếu bạn cảm thấy sự hiện diện của các ý nghĩ, đám đông, bạn có thể cảm thấy điều này nữa – rằng chúng không phải là của bạn. Đám đông đã tới với bạn, nó đã tụ tập quanh bạn, nhưng nó không thuộc vào bạn. Và nếu điều này có thể được cảm thấy – rằng không ý nghĩ nào là của tôi – chỉ thế thì bạn có thể vứt tâm trí đi. Nếu chúng là của bạn, bạn sẽ bảo vệ chúng. Và chính việc cảm thấy rằng ‘ý nghĩ này là của tôi’ là gắn bó. Thế thì tôi cho nó rễ trong bản thân tôi. Thế thì tôi trở thành mảnh đất và ý nghĩ này có thể vẫn còn bắt rễ trong tôi. Nếu bất kì cái gì tôi có thể thấy, không là của tôi, bị bật rễ, thế thì tôi không bị gắn bó với nó. Việc cảm về “của tôi’ tạo ra gắn bó.
Bạn có thể tranh đấu vì ý nghĩ của bạn, bạn thậm chí có thể trở thành kẻ tử vì các ý nghĩ của bạn. Hay, bạn có thể trở thành kẻ giết người, kẻ sát hại vì các ý nghĩ của bạn. Và ý nghĩ không phải là của bạn. Tâm thức là của bạn, nhưng ý nghĩ không phải là của bạn. Và tại sao điều này sẽ giúp đỡ? – vì nếu bạn có thể thấy rằng các ý nghĩ không phải là của bạn, thế thì chẳng cái gì là của bạn vì ý nghĩ là rễ của tất cả. Nhà là của tôi và tài sản là của tôi và gia đình là của tôi – những thứ này là những thứ bên ngoài. Sâu bên dưới ý nghĩ là của tôi. Chỉ nếu ý nghĩ là của tôi thì mọi thứ này, kiến trúc thượng tầng, là của tôi.
Nếu ý nghĩ không phải là của tôi thế thì chẳng cái gì thành vấn đề, vì điều này nữa cũng là ý nghĩ – rằng bạn là vợ của tôi, hay bạn là chồng của tôi. Điều này nữa cũng là ý nghĩ. Và nếu về căn bản bản thân ý nghĩ không phải là của tôi, thế thì làm sao chồng là của tôi? Hay làm sao vợ có thể là của tôi? Ý nghĩ bị bật rễ, toàn thể thế giới bị bật rễ. Thế thì bạn có thể sống trong thế giới và không sống trong nó.
Bạn có thể đi lên Himalayas, bạn có thể bỏ thế giới, nhưng nếu bạn nghĩ rằng ý nghĩ của bạn là của bạn, bạn đã không đi lấy một li. Ngồi đó trong Himalayas, bạn sẽ hiện hữu nhiều như trong thế giới như ở đây vì ý nghĩ là thế giới. Bạn mang ý nghĩ của bạn tới Himalayas. Bạn bỏ nhà – nhưng nhà thực là bên trong, và nhà thực này được xây bằng các viên gạch ý nghĩ. Nó không phải là nhà bên ngoài.
Cho nên điều này là kì lạ, nhưng điều này xảy ra mọi ngày: tôi gặp một người đã bỏ thế giới nhưng ông ta vẫn còn là người Hindu. Ông ta trở thành sannyasin và dầu vậy ông ta vẫn còn là người Hindu hay vẫn còn là người Jain. Điều đó ngụ ý gì? Ông ta từ bỏ thế giới nhưng ông ta không từ bỏ ý nghĩ. Ông ta vẫn là người Jain, ông ta vẫn là người Hindu – thế giới ý nghĩ vẫn được mang theo. Và thế giới ý nghĩ đó là thế giới thực.
Nếu bạn có thể thấy rằng không ý nghĩ nào là của bạn…. Và bạn sẽ thấy, vì bạn sẽ là người thấy và ý nghĩ sẽ trở thành đối thể. Khi bạn im lặng nhìn các ý nghĩ, ý nghĩ sẽ là đối thể và bạn sẽ là người nhìn. Bạn sẽ là người thấy, nhân chứng, và ý nghĩ sẽ trôi trước bạn.
Và nếu bạn nhìn sâu và cảm sâu, bạn sẽ thấy rằng không có rễ. Ý nghĩ nổi như mây trên trời; chúng không có rễ trong bạn. Chúng tới và đi. Bạn chỉ là nạn nhân, và bạn trở nên bị đồng nhất một cách không cần thiết với chúng. Về mọi mây đi qua nhà bạn, bạn nói, ‘Đây là mây của tôi.’ Ý nghĩ giống như mây: trên bầu trời của tâm thức bạn chúng liên tục đi qua và bạn liên tục bám lấy từng ý nghĩ. Bạn nói, ‘Cái này là của tôi’ – và đây chỉ là đám mây lang thang đi qua. Và nó sẽ qua.
Quay lại thời thơ ấu của bạn. Bạn đã có những ý nghĩ nào đó, và bạn quen bám lấy chúng và bạn quen nói rằng chúng là ý nghĩ của bạn. Thế rồi thời thơ ấu biến mất, và với thời thơ ấu đó nhưng đám mây đó đã biến mất. Bây giờ bạn thậm chí không nhớ. Thế rồi bạn đã là thanh niên: thế rồi những mây khác được hấp dẫn, khi bạn còn trẻ, đi tới bạn và thế rồi bạn bắt đầu bám lấy chúng.
Bây giờ bạn già: những ý nghĩ đó không còn đó nữa, bạn thậm chí không nhớ tới chúng. Và chúng đã có ý nghĩa tới mức bạn có thể đã chết vì chúng, và bây giờ bạn thậm chí không nhớ. Bây giờ bạn có thể cười vào toàn thể cái vô nghĩa mà bạn có thời đã tưởng rằng bạn có thể chết vì chúng, bạn có thể trở thành người tử vì chúng. Bây giờ bạn không sẵn sàng thậm chí để cho chúng một xu. Chúng không thuộc vào bạn bây giờ. Bây giờ những đám mây đó đã qua rồi nhưng những mây khác đã tới, và bạn đang bám lấy chúng.
Mây liên tục thay đổi nhưng việc bám của bạn không bao giờ thay đổi. Đó là vấn đề. Và không chỉ khi bạn không còn là đứa trẻ chúng sẽ thay đổi; mọi khoảnh khắc chúng thay đổi. Một phút trước bạn đã đầy với những mây nào đó; bây giờ bạn đầy với những mây khác. Khi bạn tới đây, mây nào đó đã lơ lửng trên bạn; khi bạn rời khỏi căn phòng này, mây khác sẽ lơ lửng trên bạn – và bạn liên tục bám lấy mọi mây. Nếu đến cuối cùng bạn chẳng thấy cái gì trong tay bạn, điều đó là tự nhiên vì không cái gì tới từ mây – và ý nghĩ chỉ là mây.
Từ “Vigyan Bhairav Mật tông – tập 3, Ch.55”
