Làm sao tôi có thể giải quyết đau thể chất cũng như đau tôi cảm thấy trong trưởng thành tâm linh?
Trưởng thành là đau đớn vì bạn đã né tránh cả nghìn lẻ một đau trong cuộc sống của bạn. Bằng việc né tránh bạn không thể phá huỷ được chúng – chúng liên tục tích luỹ. Bạn liên tục nuốt đau của bạn; chúng còn lại trong hệ thống của bạn. Đó là lí do tại sao trưởng thành là đau đớn – khi bạn bắt đầu trưởng thành, khi bạn quyết định trưởng thành, bạn phải đối diện với mọi nỗi đau bạn đã đè nén. Bạn không thể chỉ bỏ qua chúng.
Bạn đã được nuôi dưỡng lớn lên theo cách sai. Không may, mãi tới giờ, không một xã hội nào đã từng tồn tại trên trái đất này không từng đè nén đau. Mọi xã hội phụ thuộc vào đè nén. Hai điều họ đè nén: một điều là đau, điều kia là vui thú. Và họ đè nén vui thú cũng vì đau. Lập luận của họ là ở chỗ nếu bạn không quá hạnh phúc, bạn sẽ không bao giờ trở nên quá bất hạnh; nếu vui bị phá huỷ, bạn sẽ không bao giờ ở sâu trong đau. Để tránh đau họ tránh vui thú. Để tránh chết họ tránh sống.
Và logic này có cái gì đó trong nó. Cả hai phát triển cùng nhau – nếu bạn muốn có cuộc sống cực lạc, bạn sẽ phải chấp nhận nhiều phiền não. Nếu bạn muốn các đỉnh núi của Himalayas thế thì bạn cũng sẽ có các thung lũng. Nhưng không cái gì sai với thung lũng; cách tiếp cận của bạn chỉ phải khác đi. Bạn có thể tận hưởng cả hai – đỉnh núi đẹp đẽ, thung lũng cũng vậy. Và có những khoảnh khắc khi người ta nên tận hưởng đỉnh núi và có những khoảnh khắc khi người ta nên thảnh thơi trong thung lũng.
Đỉnh núi đầy ánh sáng mặt trời, nó là trong đối thoại với bầu trời. Thung lũng là bóng tối, nhưng bất kì khi nào bạn muốn thảnh thơi, bạn phải chuyển vào trong bóng tối của thung lũng. Nếu bạn muốn có các đỉnh núi, bạn sẽ cần mọc rễ trong thung lũng – rễ của bạn càng đi sâu, cây của bạn sẽ càng mọc cao. Cây không thể phát triển mà không có rễ và rễ phải đi sâu vào trong đất.
Đau đớn và vui thú là những phần cố hữu của sống. Mọi người sợ đau nhiều tới mức họ đè nén đau, họ tránh bất kì tình huống nào đem tới đau, họ liên tục lẩn tránh đau. Và chung cuộc họ loạng choạng vớ được sự kiện rằng nếu bạn thực sự muốn tránh đau, bạn sẽ phải tránh vui thú. Đó là lí do tại sao các sư tránh vui thú – họ sợ vui thú. Thực ra họ đơn giản né tránh mọi khả năng đau. Họ biết rằng nếu bạn né tránh vui thú thế thì một cách tự nhiên đau lớn là không thể có; nó chỉ tới như cái bóng của vui thú. Thế thì bạn bước đi trên đất bằng – bạn không bao giờ đi lên các đỉnh núi và bạn không bao giờ rơi vào thung lũng. Nhưng thế thì bạn là người chết đang sống, thế thì bạn không sống.
Sống tồn tại giữa tính cực này. Căng thẳng này giữa đau đớn và vui thú làm cho bạn có khả năng tạo ra âm nhạc lớn; âm nhạc tồn tại chỉ trong căng thẳng này. Phá huỷ tính cực này và bạn sẽ thành đờ đẫn, bạn sẽ tù đọng, bạn sẽ vô vị – bạn sẽ không có bất kì nghĩa nào và bạn sẽ không bao giờ biết tới sự huy hoàng là gì. Bạn sẽ bỏ lỡ sự sống.
Người muốn biết cuộc sống và sống cuộc sống, phải chấp nhận và ôm choàng lấy chết. Chúng đi đôi với nhau, chúng là hai mặt của một hiện tượng. Đó là lí do tại sao trưởng thành là đau. Bạn phải đi vào trong mọi đau đó mà bạn đã từng né tránh. Nó gây đau. Bạn phải đi qua mọi vết thương đó mà bằng cách nào đó bạn đã xoay xở không nhìn vào. Nhưng bạn càng đi sâu hơn vào trong đau, năng lực của bạn đi vào trong vui thú càng sâu hơn. Nếu bạn có thể đi vào trong đau tới giới hạn tận cùng nhất, bạn sẽ có khả năng chạm tới thiên đường.
Tôi đã nghe: Một người tới một Thiền sư và hỏi, “Làm sao chúng tôi tránh được nóng và lạnh?”
Một cách biểu tượng, người đó hỏi, “Làm sao chúng tôi tránh được vui thú và đau đớn?” Đó là cách nói của Thiền về vui thú và đau đớn: nóng và lạnh. “Làm sao chúng tôi tránh được nóng và lạnh?”
Thiền sư trả lời, “Là nóng đi, là lạnh đi.”
Để tự do khỏi đau, đau phải được chấp nhận, một cách không tránh khỏi và tự nhiên. Đau là đau – sự kiện đau đơn giản – nhưng khổ chỉ là và bao giờ cũng là việc từ chối đau, tuyên bố rằng sống phải không là đau. Nó là việc bác bỏ sự kiện, phủ nhận sống và phủ nhận bản chất của mọi vật. Chết là tâm trí và tâm trí đang chết. Nơi không có sợ chết, ai có đó để chết?
Con người là duy nhất trong số các sinh vật có tri thức về chết và có tiếng cười. Thế rồi thật kì diệu, con người thậm chí có thể làm chết thành thứ mới: con người có thể chết khi cười. Duy nhất con người biết tiếng cười; không con vật nào khác cười. Duy nhất con người biết chết; không con vật nào khác biết chết – con vật đơn giản chết, chúng không ý thức về hiện tượng chết.
Con người nhận biết về hai điều mà không con vật nào nhận biết: một điều là tiếng cười, và điều kia là chết. Thế thì sự tổng hợp mới là có thể. Duy nhất con người có thể chết khi cười – con người có thể gắn ý thức về chết và năng lực cười. Và nếu bạn có thể chết khi cười, chỉ thế thì bạn sẽ cho bằng chứng hợp thức rằng bạn phải đã sống khi cười. Chết là phát biểu chung cuộc của toàn thể sự sống của bạn – điều kết luận, lưu ý kết luận. Cách bạn đã sống sẽ được chỉ ra bởi chết của bạn, cách bạn chết. Bạn có thể chết trong khi cười được không? Thế thì bạn đã là người trưởng thành. Nếu bạn chết trong kêu khóc, níu bám, thế thì bạn vẫn còn là trẻ con. Bạn đã không trưởng thành, bạn đã không chín chắn. Nếu bạn chết đi trong kêu khóc, níu bám sống, điều đó đơn giản chỉ ra bạn đã tránh né chết và bạn đã tránh né mọi đau, mọi loại đau.
Trưởng thành là đối diện với với thực tại, đương đầu với sự kiện, dù nó là bất kì cái gì. Và để tôi nhắc lại: Đau đơn giản là đau; không có khổ trong nó. Khổ tới từ ham muốn của bạn rằng đau phải không có đó, rằng có cái gì đó sai trong đau. Quan sát, chứng kiến, và bạn sẽ ngạc nhiên. Bạn đau đầu: đau có đó nhưng khổ không có đó. Khổ là hiện tượng phụ, đau là chính. Đau đầu có đó, đau có đó; nó đơn giản là kiện. Không có phán xét về nó. Bạn không gọi nó là tốt hay xấu, bạn không cho nó bất kì giá trị nào; nó chỉ là sự kiện. Hoa hồng là sự kiện, gai nhọn cũng vậy. Ngày là sự kiện, đêm cũng vậy. Đầu là sự kiện, đau đầu cũng vậy. Bạn đơn giản lưu ý về nó.
Phật đã dạy cho đệ tử của ông ấy rằng khi bạn đau đầu, đơn giản nói hai lần “Đau đầu, đau đầu.” Lưu ý. Nhưng không đánh giá, không nói, “Tại sao? Tại sao đau đầu này xảy ra cho mình? Nó phải không xảy ra cho mình.” Khoảnh khắc bạn nói, “Nó phải không,”, bạn mang khổ vào. Bây giờ khổ do bạn tạo ra, không phải do đau đầu. Khổ là diễn giải đối kháng của bạn, khổ là phủ nhận của bạn về sự kiện này.
Và khoảnh khắc bạn nói, “Nó phải không hiện hữu,” bạn đã bắt đầu né tránh nó, bạn đã bắt đầu quay bản thân bạn khỏi nó. Bạn muốn được bận bịu vào cái gì đó để cho bạn có thể quên nó đi. Bạn bật radio hay tivi hay đến câu lạc bộ hay bạn bắt đầu đọc báo hay bạn đi và bắt đầu làm việc trong vườn – bạn phân tán bản thân bạn, bạn làm sao lãng bản thân bạn. Bây giờ đau đó đã không được chứng kiến; bạn đơn giản đã làm sao lãng bản thân bạn. Đau đó sẽ bị hấp thu bởi hệ thống.
Để cho điều mấu chốt này được hiểu rất sâu. Nếu bạn có thể chứng kiến đau đầu của bạn mà không lấy bất kì thái độ đối kháng nào, không tránh né nó, không trốn khỏi nó; nếu bạn có thể chỉ hiện hữu ở đó, một cách có tính thiền ở đó – “Đau đầu, đau đầu” – nếu bạn có thể đơn giản nhìn nó, đau đầu sẽ đi vào thời điểm của nó. Tôi không nói rằng nó sẽ đi một cách huyền bí, rằng chỉ bởi việc nhìn của bạn nó sẽ đi. Nó sẽ đi vào thời điểm của nó. Nhưng nó sẽ không bị hấp thu bởi hệ thống của bạn, nó sẽ không đầu độc hệ thống của bạn. Nó sẽ có đó, bạn sẽ lưu ý tới nó, và nó sẽ đi qua. Nó sẽ được xả ra.
Khi bạn chứng kiến cái gì đó trong bản thân bạn, điều đó không thể đi vào trong hệ thống của bạn được. Nó bao giờ cũng đi vào khi bạn né tránh nó, khi bạn trốn khỏi nó. Khi bạn trở nên vắng mặt thế thì nó đi vào trong hệ thống của bạn. Chỉ khi bạn vắng mặt, đau có thể trở thành một phần của con người bạn – nếu bạn hiện diện, chính sự hiện diện của bạn ngăn cản nó khỏi trở thành một phần của con người bạn.
Và nếu bạn có thể liên tục nhìn đau của bạn, bạn sẽ không tích luỹ chúng. Bạn đã không được dạy cho manh mối đúng, cho nên bạn liên tục né tránh. Thế thì bạn tích luỹ nhiều đau thế, bạn sợ đối diện nó, bạn sợ chấp nhận nó. Việc trưởng thành trở thành đau – đấy là vì ước định sai. Bằng không, trưởng thành là không đau, trưởng thành là hoàn toàn vui vẻ.
Khi cây lớn lên và trở nên to hơn, bạn có nghĩ rằng nó đau không? Không có đau. Ngay cả khi đứa trẻ được sinh ra, nếu người mẹ chấp nhận nó, sẽ không có đau. Nhưng người mẹ bác bỏ nó; người mẹ sợ. Cô ấy trở nên căng thẳng, cô ấy cố giữ đứa trẻ bên trong – điều là không thể được. Đứa trẻ này sẵn sàng đi ra để vào trong thế giới, đứa trẻ sẵn sàng rời khỏi người mẹ. Nó đã chín muồi, bụng mẹ không thể chứa được nó thêm nữa. Nếu bụng mẹ chứa nó thêm nữa, người mẹ sẽ chết và đứa trẻ sẽ chết. Nhưng người mẹ sợ. Cô ấy đã nghe nói rằng sinh con là rất đau – sinh đau, đẻ đau. Cô ấy sợ, và từ sợ cô ấy trở nên căng thẳng và đóng.
Bằng không – trong các xã hội nguyên thuỷ những bộ lạc đó vẫn tồn tại – sinh con là đơn giản thế, không đau chút nào. Ngược lại, bạn sẽ ngạc nhiên, cực lạc lớn nhất xảy ra cho đàn bà trong sinh con – không đau, không đau đớn chút nào, nhưng là cực lạc lớn nhất. Không cực thích dục nào là thoả mãn thế và mênh mông thế như cực thích xảy ra cho người đàn bà khi cô ấy sinh con một cách tự nhiên. Toàn thể bộ máy dục của người đàn bà nở ra co lại như nó không thể nở ra co lại trong bất kì việc làm tình nào. Đứa trẻ đang tới từ cốt lõi sâu nhất của người đàn bà. Không người đàn ông nào có thể xuyên vào người đàn bà tới cốt lõi đó. Và việc nở ra co lại này nảy sinh từ bên trong. Nở ra co lại này là điều phải có – nở ra co lại đó sẽ tới giống như sóng, những đợt sóng triều lớn của vui. Duy nhất điều đó giúp cho đứa trẻ chui ra, duy nhất điều đó giúp cho lối chuyển mở ra cho đứa trẻ. Cho nên sẽ có nở ra co lại lớn và toàn thể hiện hữu dục của người đàn bà sẽ có vui sướng vô biên. Nhưng điều thực tại đã xảy ra cho nhân loại chính là điều đối lập: người đàn bà đi tới cảm thấy đau đớn lớn nhất trong cuộc đời mình. Và điều này là bịa đặt của tâm trí, điều này là giáo dưỡng sai. Việc sinh có thể là tự nhiên nếu bạn chấp nhận nó.
Và nó là vậy với việc sinh của bạn. Trưởng thành nghĩa là bạn được sinh ra mọi ngày. Sinh không kết thúc vào ngày bạn được sinh ra – vào ngày đó nó đơn giản bắt đầu, nó chỉ là việc bắt đầu. Ngày bạn rời khỏi bụng mẹ bạn, bạn đã không được sinh ra, bạn bắt đầu được sinh ra; đó chỉ là việc bắt đầu. Và con người liên tục được sinh ra mãi cho đến khi người đó chết. Không phải là bạn được sinh ra trong một khoảnh khắc đâu. Quá trình sinh của bạn tiếp tục trong bẩy mươi, tám mươi, chín mươi năm, suốt chiều dài cuộc sống bạn. Nó là sự liên tục. Và mọi ngày bạn sẽ cảm thấy vui – mọc thêm lá mới, tán lá mới, hoa mới, cành mới, vươn lên ngày càng cao hơn và chạm tới những chiều cao mới. Bạn sẽ sâu sắc hơn, cao hơn, bạn sẽ đạt tới những đỉnh núi. Trưởng thành sẽ không đau. Nhưng trưởng thành là đau – nó là vì bạn, vì ước định sai của bạn. Bạn đã được dạy không trưởng thành; bạn đã được dạy vẫn còn tĩnh tại, bạn đã được dạy bám lấy cái quen thuộc và cái đã biết. Đó là lí do tại sao mỗi lần cái biết biến mất khỏi đôi tay bạn, bạn bắt đầu kêu khóc. Đồ chơi bị hỏng, núm vú giả đã bị lấy đi…
Nhớ, duy nhất một điều sẽ giúp cho bạn: nhận biết – không cái gì khác. Trưởng thành sẽ vẫn còn là đau nếu bạn không chấp nhận cuộc sống trong mọi thăng trầm của nó. Mùa hè phải được chấp nhận và mùa đông cũng phải được chấp nhận nữa. Đây là điều tôi gọi là thiền. Thiền là khi bạn được trống rỗng mọi cái cũ kĩ và cái đã được bảo cho và được thực hiện đến chết. Thế thì bạn thấy. Hay đúng hơn, thế thì có việc thấy: việc sinh thành của cái mới.
Từ “Cách mạng, ch. 6”
