Siêu việt trên nhị nguyên là cái nhìn vương giả.
Siêu việt trên nhị nguyên! Cứ quan sát và bạn sẽ thấy không có nhị nguyên.
Bồ đề đạt ma, một trong những viên ngọc hiếm hoi nhất đã từng được sinh ra, đã đi sang Trung Quốc. Nhà vua tới đón ông ấy, và nhà vua nói, “Đôi khi ta rất bị rối trí. Đôi khi có nhiều căng thẳng và phiền não thế bên trong ta.”
Bồ đề đạt ma nhìn ông ta và nói, “Sáng sớm mai ông tới vào bốn giờ đi, và mang mọi phiền não, lo âu, rối trí của ông đi cùng ông. Nhớ, đừng tới một mình – đem tất cả chúng đi!”
Nhà vua nhìn Bồ đề đạt ma này – ông ấy là một anh chàng có vẻ rất kì quặc; ông ấy có thể gây kinh khiếp tới chết cho bất kì người nào – và nhà vua nói, “Ông nói gì vậy? Ông ngụ ý gì?”
Bồ đề đạt ma nói, “Nếu ông không mang những thứ đó tới, thế thì làm sao ta có thể đưa ông vào đúng được? Mang tất cả chúng tới và ta sẽ đặt mọi thứ thành đúng.”
Nhà vua nghĩ, “Tốt hơn cả là không đi. Bốn giờ sáng – trời còn tối mù, và người này có vẻ hơi điên. Với cây thiền trượng lớn trong tay, ông ấy thậm chí có thể đánh. Và ông ấy ngụ ý gì rằng ông ấy sẽ đặt mọi thứ thành đúng?”
Nhà vua không thể ngủ được cả đêm vì Bồ đề đạt ma ám ảnh ông ta. Đến sáng ông ta cảm thấy rằng đi chắc là tốt, “vì ai biết? – có thể ông ấy có thể làm cái gì đó.”
Thế là ông ta tới, một cách miễn cưỡng, do dự, ông ta đã tới. Và điều đầu tiên Bồ đề đạt ma hỏi – ông ấy đang ngồi đó trước đền cùng cây thiền trượng, có vẻ thậm chí còn nguy hiểm hơn trong bóng tối, và ông ấy nói, “Vậy là ông đã tới! Những anh bạn kia mà ông đã nói tới đâu rồi?”
Nhà vua nói, “Ông nói thách đố thế, vì chúng không là sự vật mà tôi có thể mang – chúng ở bên trong.”
Bồ đề đạt ma nói, “Được. Bên trong, bên ngoài, sự vật là sự vật. Ông ngồi xuống đi, nhắm mắt lại và cố tìm chúng ở bên trong. Bắt giữ chúng và lập tức nói cho ta và nhìn và thiền trượng của ta. Ta sẽ đặt chúng vào đúng!”
Nhà vua nhắm mắt – không có gì khác để làm – ông ta nhắm mắt lại, hơi sợ, nhìn vào bên trong đây đó, quan sát, và đột nhiên ông ta trở nên nhận biết ông ta càng nhìn vào trong, càng chẳng có gì – không lo âu, không phiền não, không rối loạn. Ông ta rơi vào trong thiền sâu. Nhiều giờ trôi qua, mặt trời bắt đầu mọc, và trên mặt ông ta đã có im lặng mênh mông.
Thế rồi Bồ đề đạt ma bảo ông ta, “Giờ mở mắt ra. Thế là đủ rồi! Những anh chàng đó đâu rồi? Ông có thể bắt giữ chúng được không?”
Nhà vua cười, cúi lạy, chạm chân Bồ đề đạt ma, và ông ta nói, “Thực sự, ông đã an định chúng rồi, vì ta không thể tìm ra chúng – và giờ ta biết vấn đề là gì. Chúng không có đó ngay chỗ đầu tiên. Chúng đã có đó vì ta chưa bao giờ đi vào bên trong bản thân ta và tìm chúng. Chúng đã có đó vì ta đã không hiện diện bên trong. Giờ ta biết – ông đã làm phép màu.”
Và đây là điều đã xảy ra. Đây là siêu việt: không giải quyết vấn đề, nhưng nhìn liệu thực sự có vấn đề không ngay chỗ đầu tiên. Đầu tiên bạn tạo ra vấn đề và thế rồi bạn bắt đầu đòi hỏi giải pháp. Đầu tiên bạn tạo ra câu hỏi và thế rồi bạn lang thang khắp thế giới đi hỏi câu trả lời. Đây cũng đã là kinh nghiệm của tôi nữa, rằng nếu bạn quan sát câu hỏi, câu hỏi sẽ biến mất; không cần bất kì câu trả lời nào. Nếu bạn quan sát câu hỏi, câu hỏi biến mất – và đây là siêu việt. Điều đó không phải là giải pháp vì không có câu hỏi chút nào để giải. Bạn không có bệnh. Chỉ quan sát bên trong và bạn sẽ không tìm thấy bệnh; thế thì cần gì tới giải pháp?
Mọi người là như người đó phải vậy. Mọi người là vua bẩm sinh. Không cái gì thiếu, bạn không cần được cải tiến. Và những người cố cải tiến bạn, họ phá huỷ bạn, họ là kẻ gây hại thực sự. Và có nhiều người chỉ quan sát như mèo rình chuột: bạn tới gần họ và họ nhảy lên bạn và họ bắt đầu cải tiến bạn ngay lập tức. Có nhiều người cải tiến – đó là lí do tại sao thế giới trong hỗn độn thế – có quá nhiều người cố cải tiến bạn. Đừng cho phép bất kì người nào cải tiến bạn. Bạn đã là lời cuối cùng rồi. Bạn không chỉ là alpha, bạn cũng là omega nữa. Bạn là đầy đủ, hoàn hảo.
Cho dù bạn cảm thấy không hoàn hảo, tantra nói rằng không hoàn hảo là hoàn hảo. Bạn không cần lo nghĩ về nó. Điều sẽ có vẻ rất kì lạ mà nói rằng cái không hoàn hảo của bạn cũng là hoàn hảo, không cái gì thiếu trong nó. Thực ra, bạn có vẻ không hoàn hảo không phải vì bạn là không hoàn hảo mà vì bạn đang là sự hoàn hảo tăng lên. Điều này có vẻ ngớ ngẩn, phi logic, vì chúng ta nghĩ hoàn hảo không thể tăng trưởng, vì chúng ta ngụ tý bởi hoàn hảo là cái đã đi tới sự tăng trưởng cuối cùng của nó – nhưng hoàn hảo đó sẽ là chết. Nếu nó không thể tăng trưởng thế thì hoàn hảo đó sẽ là chết.
Thượng đế liên tục tăng trưởng. Thượng đế là không hoàn hảo theo cách đó, rằng ngài không có tăng trưởng. Ngài là hoàn hảo vì ngài không thiếu cái gì, nhưng ngài đi từ hoàn hảo này sang hoàn hảo khác, việc tăng trưởng tiếp tục. Thượng đế là tiến hoá; không từ không hoàn hảo sang hoàn hảo mà từ hoàn hảo sang hoàn hảo hơn, sang hoàn hảo còn nhiều hơn.
Khi hoàn hảo không có bất kì tương lai nào, nó là chết. Khi hoàn hảo có tương lai cho nó, vẫn là lối mở, sự tăng trưởng, vẫn là vận động, thế thì nó có vẻ giống như không hoàn hảo. Và tôi muốn nói với bạn: là không hoàn hảo và tăng trưởng đi, vì đó là điều sự sống là gì. Và đừng cố là hoàn hảo, bằng không bạn sẽ dừng tăng trưởng. Thế thì bạn sẽ giống như tượng Phật, bằng đá, nhưng chết.
Vì hiện tượng này – rằng hoàn hảo liên tục tăng trưởng – bạn cảm thấy nó là không hoàn hảo. Để nó là như nó vậy đi. Cho phép nó là như nó vậy đi. Đây là con đường vương giả.
Siêu việt trên nhị nguyên là cái nhìn vương giả. Chinh phục sao lãng là tu luyện vương giả.
Sao lãng có đó, khi bạn sẽ mất ý thức của bạn lặp đi lặp lại. Bạn thiền, bạn ngồi thiền, một ý nghĩ tới – và ngay lập tức bạn đã quên bản thân bạn; bạn đi theo ý nghĩ này, bạn đã bị dính líu vào trong nó. Tantra nói duy nhất một điều phải được chinh phục, và đó là sao lãng.
Bạn sẽ làm gì? Duy nhất một điều: khi ý nghĩ tới, vẫn còn là nhân chứng. Nhìn nó, quan sát nó, cho phép nó đi qua con người bạn, nhưng không bị gắn bó với nó theo bất kì cách nào, ủng hộ hay chống đối. Nó có thể là ý nghĩ xấu, ý nghĩ giết ai đó – không đẩy nó đi, không nói, “Đây là ý nghĩ xấu.” Khoảnh khắc bạn nói cái gì đó về ý nghĩ này, bạn đã trở nên bị gắn bó, bạn bị sao lãng. Bây giờ ý nghĩ này sẽ đưa bạn tới nhiều thứ, từ ý nghĩ này sang ý nghĩ khác. Ý nghĩ tốt tới, ý nghĩ từ bi: đừng nói, “Aha, hay thế! Mình là thánh nhân lớn. Các ý nghĩ hay thế đang tới với mình mà mình muốn đem cứu rỗi cho toàn thế giới. Mình muốn giải phóng mọi người.” Đừng nói điều đó. Tốt hay xấu, bạn vẫn còn là nhân chứng.
Dầu vậy, lúc ban đầu, nhiều lần bạn sẽ bị sao lãng. Thế thì bạn làm gì? Nếu bạn bị sao lãng, bị sao lãng đi. Đừng lo nghĩ quá nhiều về nó, bằng không lo nghĩ đó sẽ trở thành ám ảnh. Bị sao lãng đi! Trong vài phút bạn sẽ bị sao lãng, thế rồi đột nhiên bạn sẽ nhớ ra, “Mình bị sao lãng rồi.” Thế thì điều đó là được, quay lại thôi. Đừng cảm thấy chán nản. Đừng nói, “Thật tệ mình đã bị sao lãng” – bạn lại đang tạo ra nhị nguyên đấy: xấu và tốt. Bị sao lãng, được – chấp nhận nó, quay lại. Ngay cả với sao lãng bạn không tạo ra xung đột.
Đó là điều Krishnamurti liên tục nói. Ông ấy dùng một khái niệm rất nghịch lí cho nó. Ông ấy nói nếu bạn không chăm chú, hãy là không chăm chú một cách chăm chú. Điều đó là được! Đột nhiên bạn thấy bạn đã từng không chăm chú, cho sự chăm chú cho nó và quay về nhà. Krishnamurti đã không được hiểu và lí do là ở chỗ ông ấy đi theo con đường vương giả. Nếu ông ấy mà đã là người yogi ông ấy chắc đã được hiểu rất dễ dàng. Đó là lí do tại sao ông ấy liên tục nói không có phương pháp – trên con đường vương giả không có phương pháp. Ông ấy liên tục nói rằng không có kĩ thuật – trên con đường vương giả không có kĩ thuật nào. Ông ấy liên tục nói không kinh sách nào sẽ giúp bạn – trên con đường vương giả không có kinh sách.
Bị sao lãng sao? – khoảnh khắc bạn nhớ ra, khoảnh khắc sự chăm chú này tới với bạn rằng “Mình đã bị sao lãng,” quay lại. Có vậy thôi! Không tạo ra bất kì xung đột nào. Không nói, “Điều này là xấu”; không cảm thấy chán nản, thất vọng rằng bạn đã lại bị sao lãng. Không cái gì sai trong sao lãng – tận hưởng nó nữa.
Nếu bạn có thể tận hưởng sao lãng, nó sẽ ngày càng ít xảy ra cho bạn. Và một ngày tới khi không có sao lãng – nhưng đây không phải là thắng lợi. Bạn đã không đẩy xu hướng sao lãng của tâm trí bạn vào sâu trong vô thức. Không. Bạn đã cho phép nó nữa. Điều đó cũng là tốt.
Đây là tâm trí của tantra, rằng mọi thứ là tốt và linh thiêng. Cho dù có sao lãng, bằng cách nào đó nó được cần tới. Bạn có thể không nhận biết tại sao nó được cần tới; bằng cách nào đó nó được cần tới. Nếu bạn có thể cảm thấy tốt về mọi thứ xảy ra, chỉ thế thì bạn đang đi theo con đường vương giả. Nếu bạn bắt đầu tranh đấu với bất kì cái gì dù là bất kì cái gì, bạn đã rơi khỏi con đường vương giả và bạn đã trở thành người lính bình thường, chiến binh.
Từ “Tantra hiểu biết siêu việt”, Ch.7 Đường vô lộ
