Không làm mọi thứ lộn ngược

Không làm mọi thứ lộn ngược.

Đây là lời kinh rất có ý nghĩa. Tôi đã nói với bạn lúc bắt đầu, mọi người đứng lộn ngược, theo tư thế đứng trên đầu thường xuyên. Mọi người đang sống theo cách ngược lại. Sự sống chuyển lên trước, mọi người sống lộn ngược ra sau theo nhiều nhiều cách.

Nghĩa đầu tiên là: tim phải là người chủ và đầu phải là người hầu. Nhưng mọi người đang làm lộn ngược lại: đầu đã trở thành người chủ và tim đã trở thành người hầu. Logic cai trị, yêu thậm chí không được để ý tới. Nhân cách đã trở nên quan trọng hơn tính cá nhân. Nhân cách là cái được trao cho bạn bởi người khác, tính cá nhân là cái được trao cho bạn bởi Thượng đế. Nhân cách chỉ là mặt nạ, tư cách; tính cá nhân là sự duy nhất của bạn.

Xã hội muốn bạn có nhân cách đẹp; xã hội muốn bạn có các nhân cách, cái tuân thủ theo với xã hội, thuận tiện cho xã hội. Nhưng nhân cách này không là thứ thực, cá nhân là thứ thực. Cá nhân không nhất thiết bao giờ cũng tuân thủ theo xã hội – thực ra cá nhân rất gây phiền phức.

Jesus phải đã gây ra rất phiền phức; bằng không mọi người không giết, không sát hại, không đóng đinh. Nếu như Jesus thực sự là một nhân cách, chắc đã không có phiền phức gì. Ông ấy chắc đã là một giáo sĩ rất được kính trọng; đám đông chắc đã tôn thờ ông ấy, người Do Thái chắc đã nhớ ông ấy như một thánh nhân lớn. Nhưng ông ấy đã là một cá nhân. Cá nhân không dễ dàng khớp với người khác, cá nhân chỉ khớp với cá nhân khác – và thế nữa, sự hài hoà này là không bị áp đặt, ép buộc, sự hài hoà này là tự nhiên. Nhưng cá nhân không khớp với các nhân cách. Sáng không thể được điều chỉnh cùng tối, đó là phiền phức.

Jesus có thể đã là người gây phiền phức quá nhiều, vì ông ấy chỉ làm việc trong ba năm, và chỉ trong ba năm ông ấy đã tạo ra nhiều khó chịu tới mức mọi người phải giết ông ấy. Và người Do Thái không phải là dân tộc nguy hiểm, người Do Thái là người có tâm trí kinh doanh. Thực ra trong hai nghìn năm này người Do Thái đã từng kêu và khóc sâu sắc, vì họ đã giết Jesus và đã bỏ lỡ cơ hội cho kinh doanh lớn nhất có thể có. Ki tô giáo là hãng lớn nhất trên trái đất! Người Do Thái phải đã rất ghen tị.

Lần này khi điều đó xảy ra họ đã không bỏ lỡ. Sigmund Freud đã là người Do Thái; ông ấy đã bắt đầu một kinh doanh khác, phân tâm học. Lần này họ đã không bỏ lỡ – mọi nhà phân tâm lớn đều là người Do Thái. Bây giờ phân tâm học là kinh doanh lớn.

Jesus phải đã gây giận khủng khiếp; họ đã không thể dung thứ cho ông ấy cho dù một ngày. Socrates, Phật và Mahavira cũng vậy – mọi cá nhân đều đã khổ vì xã hội rởm. Chân lí trở thành không thể dung thứ được. Nhưng cho dù họ có thể đã khổ từ bên ngoài, từ bên trong họ đã sống cuộc sống phúc lạc, họ đã sống cuộc sống cực thích. Từng khoảnh khắc của cuộc sống của họ đã là cực thích, chuyện tình sâu với sự tồn tại.

Chừng nào bạn chưa bắt đầu sống đứng thẳng lên, bạn sẽ liên tục bỏ lỡ việc là cá nhân, bạn sẽ không bao giờ trở thành đích thực. Đầu là tốt, nhưng chỉ như người hầu, không như người chủ. Tim phải là người chủ; việc cảm phải chi phối ý nghĩ. Và một khi điều này đã xảy ra thế thì bước khác có thể được lấy: hiện hữu phải chi phối việc cảm.

Đây là ba tầng: ý nghĩ, bên ngoài nhất; và hiện hữu, bên trong nhất; và việc cảm, ở giữa, chiếc cầu. Chuyển từ ý nghĩ sang việc cảm và từ việc cảm sang hiện hữu, và bắt đầu sống từ hiện hữu. Điều đó không ngụ ý rằng bạn không có bất kì việc cảm nào – bạn sẽ có việc cảm, nhưng những việc cảm đó sẽ đi theo hiện hữu; chúng sẽ có hương vị của hiện hữu, nhịp tim đập của hiện hữu. Điều đó không ngụ ý rằng bạn sẽ không có khả năng nghĩ – bạn sẽ có khả năng nghĩ một cách thông minh hơn nhiều, nhưng bây giờ việc nghĩ của bạn sẽ có nhựa sống của việc cảm của bạn và ánh sáng của hiện hữu của bạn; ý nghĩ của bạn sẽ chói sáng.

Ngay bây giờ nó đang theo cách khác: ý nghĩ đang chi phối việc cảm. Và vì việc chi phối này, mọi thứ đã đảo lộn; vì việc chi phối này bạn không thể đạt tới hiện hữu, vì ý nghĩ là bất lực không đạt tới hiện hữu được. Cái bên trong có năng lực đạt tới cái bên ngoài, không có chuyện ngược lại. Trung tâm có thể chạm tới chu vi, nhưng không có chuyện ngược lại.

Với bạn tương lai đã trở nên quan trọng hơn hiện tại. Hiện tại phải là trung tâm và mọi thứ phải xoay quanh nó. “Cái đó” đã trở nên quan trọng hơn “cái này,” “lúc đó” đã trở nên quan trọng hơn “lúc này.” Thay đổi những giá trị này đi. Chừng nào bạn chưa thay đổi những giá trị này, bạn không là sannyasin. Để “bây giờ” là quan trọng hơn, để “ở đây” là quan trọng hơn, để “cái này” là quan trọng hơn.

Upanishads nói, “Ông là cái đó.” Tôi nói với bạn: “Ông là cái này” – vì “cái đó” ngụ ý xa xăm, dường như Thượng đế ở xa xăm. “Ông là cái đó” – không. “Ông là cái này“: chính khoảnh khắc này, không khí này đang bao quanh bạn, tiếng chim chiếp chiếp này, tầu hoả này đang chạy qua, cây này, mặt trời này, những người này, tôi và bạn, im lặng này nơi tôi không hiện hữu, bạn không hiện hữu. Ông là cái này. Để “cái này” trở thành quan trọng hơn “cái đó” và cuộc sống của bạn sẽ có phẩm chất khác toàn bộ cho nó.

Vì sự sống đi lên phía trước và tâm trí của bạn là hướng quá khứ, tâm trí và sự sống không bao giờ gặp gỡ. Tâm trí đi ngược trở lại, sống ngược trở lại. Tâm trí là gương chiếu hậu. Dùng nó khi cơ hội nảy sinh. Vâng, gương chiếu hậu trong xe hơi có chức năng quan trọng để hoàn thành. Nhưng nếu bạn trở nên bị ám ảnh với hương chiếu hậu, và bạn chỉ nhìn vào gương chiếu hậu và lái xe bao giờ cũng nhìn và gương chiếu hậu, thế thì sẽ có nguy hiểm. Thế thì sẽ có tai nạn và tai nạn và không gì khác.

Và đó là điều đã từng xảy ra cho nhân loại. Trông đó: ba nghìn năm lịch sử và bạn sẽ chỉ thấy tai nạn và tai nạn và tai nạn. Trong ba nghìn năm chúng ta đã đánh nhau năm nghìn cuộc chiến tranh. Bạn còn muốn tai nạn thêm nào nữa? Và trong ba nghìn năm này, chúng ta đã làm gì cho trái đất, cho tự nhiên? Chúng ta đã phá huỷ sinh thái. Bây giờ nếu cái gì đó không được làm ngay lập tức, trái đất có thể trở thành không thể có người ở.

Trái đất đã bị chúng ta đầu độc, chúng ta đang giết nó. Và chúng ta phải sống trên nó, và chúng ta đang biến nó thành cái xác! Nó đã bắt đầu bốc mùi ở nhiều chỗ. Chúng ta đã cho tự nhiên và trái đất bệnh ung thư: tự nhiên đã cho chúng ta sự sống, và đáp lại chúng ta đang đem chết cho tự nhiên. Và lí do cơ bản, nguyên nhân cơ bản, là ở chỗ chúng ta đã từng nghe theo tâm trí, cái đi ngược lại.

Tâm trí ngụ ý quá khứ. Tâm trí không có ý tưởng nào về hiện tại, không thể có được bất kì ý tưởng nào về hiện tại. Tâm trí chỉ ngụ ý cái đã từng được sống, được biết, được trải nghiệm – quá khứ được tích luỹ. Nó không thể có bất kì tiếp xúc nào với hiện tại; nó sẽ có tiếp xúc đó chỉ khi hiện tại không còn là hiện tại và đã trở thành quá khứ. Và sự sống đi lên trước. Chúng ta sống trong hiện tại và chúng ta chuyển vào trong tương lai, và tâm trí không bao giờ sống trong hiện tại và bao giờ cũng bám lấy quá khứ. Đây là việc chia đôi, thảm hoạ lớn nhất. Đây là cái nút phải được cắt ra.

Atisha nói: Không làm mọi thứ lộn ngược.

Nghĩa khác của lời kinh này là: nhớ sự sống có thể thực sự được sống chỉ nếu bạn sống nó một cách tự nhiên. Nếu bạn áp đặt những lời răn nhân tạo lên nó, bạn sẽ phá huỷ nó.

Chẳng hạn, tôi bảo bạn: chừng nào bạn chưa yêu bản thân bạn, bạn không thể yêu được bất kì người nào khác. Do đó tôi nói với bạn, là vị kỉ đi, vì chỉ từ vị kỉ, vị tha được sinh ra. Nhưng bạn đã được bảo đi bảo lại rằng bạn là vô giá trị. Bạn đã được bảo rằng bạn không có giá trị – rằng như bạn vậy, bạn chỉ đáng kết án; rằng như bạn vậy, bạn nhất định đoạ địa ngục. Bạn phải xứng đáng, bạn phải thay đổi, bạn phải trở thành thánh nhân, thế này thế nọ. Một điều là chắc chắn: rằng như bạn vậy, bạn không có bất kì xứng đáng nào. Làm sao bạn có thể yêu bản thân bạn được?

Và khi một người không thể yêu được bản thân mình và ghét bản thân mình, người đó ghét mọi người khác, người đó ghét toàn thế giới. Bằng việc ghét bản thân mình người đó trở thành phủ định sự sống, và người phủ định sự sống là phá huỷ sự sống.

Các sư và ni của bạn tất cả đều đã là phủ định sự sống; họ đã không khẳng định sự sống, họ đã không nuôi dưỡng sự sống, họ đã không làm đẹp cho sự sống, họ đã không là phúc lành cho thế giới. Họ đã là tai hoạ! Các tu viện của bạn phải biến mất; chúng ta không cần tu viện. Chúng ta chắc chắn cần các sannyasin, nhưng họ nên sống trong thế giới, là một phần của thế giới, biến đổi thế giới. Nhưng biến đổi cơ bản phải xảy ra là ở chỗ họ phải là người yêu bản thân họ.

Người không yêu bản thân mình trở thành kẻ tự bạo, người đó bắt đầu hành hạ bản thân mình. Và những người tự bạo đã được tôn thờ như các thánh nhân suốt nhiều thời đại. Và người là tự bạo không thể là bất kì cái gì khác hơn kẻ tàn bạo nữa, vì người hành hạ bản thân mình sẽ muốn mọi người bị hành hạ. Việc hành hạ trở thành hi sinh của người đó cho Thượng đế.

Cho nên đã từng có những kẻ tự bạo, đã từng có những kẻ tàn bạo. Và bởi vì trong cuộc sống bạn không thể tìm thấy bất kì phẩm chất nào một cách thuần khiết, cho nên bạn sẽ không tìm thấy người tự bạo và người tàn bạo tách rời. Điều gần như bao giờ cũng là hoàn cảnh là cùng một người là cả hai: người tự bạo – mọi người là giống điều đó. Bạn đã bị ước định bởi tôn giáo của bạn tới mức bạn chống lại bản thân bạn và chống lại người khác. Một mặt bạn hành hạ bản thân bạn bằng việc hợp lí hoá hay, và mặt khác bạn hành hạ người khác, lại với những việc hợp lí hoá hay.

Sự sống đã trở thành phòng tra tấn, trại tập trung; nó không còn là mở hội. Nó đáng phải là việc mở hội. Nếu tự nhiên được phép lấy tiến trình riêng của nó, nó nhất định là việc mở hội.

Cho nên điều cuối cùng cần được nhớ:

Không làm mọi thứ lộn ngược.

Đi cùng tự nhiên đi, đừng cố đi ngược dòng. Đi cùng với dòng chảy sự sống. Đi cùng sông, không xô đẩy sông. Không cố chinh phục tự nhiên – bạn không thể làm được; bạn chỉ có thể phá huỷ nó, và phá huỷ bản thân bạn trong nỗ lực này. Chính ý tưởng về chinh phục tự nhiên là bạo hành, xấu xí. Thắng lợi sẽ không là việc chống lại tự nhiên, thắng lợi là có thể chỉ với tự nhiên.

Từ “Sách về Trí huệ”, T.2, Ch.21