Mặc dầu tôi đã không tới bài nói mới nhất của Krishnamurti ở Bombay, tôi đã nghe nói rằng ông ấy đã nói chống lại tính sannyas trong các bài nói. Với tôi dường như thái độ này là phương cách giúp cho cả công việc của ông ấy và của thầy, rằng ông ấy không ngụ ý điều ông ấy nói. Xin thầy bình luận.
Anand Jagdish, J. Krishnamurti là người chứng ngộ – bạn không cần bảo vệ cho ông ấy. Ông ấy không ngụ ý điều ông ấy nói, ông ấy chống lại tính sannyas. Đó là cách tiếp cận của ông ấy hướng tới sự sống, cách tiếp cận rất hẹp tất nhiên. Ông ấy có cái nhìn kiểu rất đường hầm. Tất nhiên bất kì cái gì ông ấy nói là đúng tương ứng theo cái nhìn đường hầm của ông ấy, nhưng cái nhìn của ông ấy là rất hẹp.
Ông ấy có thể nói tính sannyas là sai, ông ấy có thể nói tôi sai. Dầu vậy, tôi không thể nói rằng ông ấy sai, vì tôi có cái nhìn rộng hơn, rất bao hàm. Nếu tôi có thể nói Phật là đúng, Zarathustra là đúng, Lão Tử là đúng, Tilopa, Atisha, và nhiều nhiều người nữa là đúng, tôi cũng có thể nói Krishnamurti là đúng.
Vâng, có những người mà cái nhìn của người đó sẽ giúp đỡ, nhưng những người đó là rất ít. Thực ra những người mà cái nhìn của họ là đúng có thể không cần sự giúp đỡ của ông ấy chút nào – vì cần sự giúp đỡ từ thầy là điều tính sannyas tất cả là gì, cần sự giúp đỡ từ thầy là điều nền tảng của tính đệ tử. Dù bạn gọi nó là tính đệ tử hay không, không thành vấn đề.
Krishnamurti rất chống lại từ đệ tử và thầy. Nhưng đó là điều ông ấy đã từng làm trong năm mươi năm. Ông ấy là thầy, người nói rằng mình không là thầy. Và người nghe ông ấy và đi theo ông ấy là các đệ tử, người nghĩ họ không là đệ tử.
Không thành vấn đề điều bạn nghĩ. Điều thành vấn đề là bạn là cái gì. Ông ấy là thầy và ông ấy có đệ tử. Ông ấy phủ nhận rằng ông ấy là thầy; đó là một phần của phương cách của ông ấy. Trong thế giới bản ngã này rất khó cho mọi người buông xuôi, bỏ bản ngã của họ. Với người bản ngã, người không thể bỏ được bản ngã của họ, ông ấy mở ra cánh cửa. Ông ấy nói, “Bạn có thể giữ bản ngã của bạn; bạn không cần là đệ tử, bạn không cần là sannyasin.” Những người bản ngã cảm thấy rất thoải mái rằng họ không cần cúi lạy bất kì người nào. Nhưng nghe ông ấy liên tục lặp đi lặp lại, sâu bên dưới việc cúi mình bắt đầu xảy ra, việc buông xuôi bắt đầu xảy ra.
Ông ấy không công bố rằng ông ấy là thầy. Nhưng bất kì cái gì thầy yêu cầu, ông ấy yêu cầu từ người nghe của ông ấy. Thầy nói, “Nghe mà không nghĩ, nghe một cách toàn bộ, không có bất kì can nhiễu nào từ các ý nghĩ của ông.” Và đó là điều ông ấy yêu cầu từ các đệ tử của ông ấy, người mà ông ấy không gọi là đệ tử. Đó là trò chơi rất phức tạp. Ông ấy có thể nói tính sannyas là sai – ông ấy phải nói điều đó.
Và bất kì khi nào ông ấy ở Ấn Độ – và bất kì chỗ nào ông ấy sẽ ở, trong mọi cuộc họp của ông ấy, ông ấy sẽ sớm tìm ra các sannyasin của tôi. Điều đó chọc giận ông ấy lắm, và điều thậm chí còn gây tức tối hơn là khi ông ấy nói chống lại tính sannyas và chống lại các sannyasin, các sannyasin của tôi cười to và thích thú điều đó.
Ông ấy đã từng hỏi họ, “Sao các ông tới tôi? Nếu các ông đã có được thầy ở đó thì không có nhu cầu tới.” Với một trong các sannyasin của tôi ông ấy đã nói trong cuộc phỏng vấn riêng tư, “Nếu ông đã có thầy rồi, ông không cần tới đây.”
Và sannyasin của tôi nói, “Nhưng thầy của tôi nói ‘Đi mọi nơi đi. Bẩt kì chỗ nào bạn thấy cái gì đó có thể được học, đi tới đó!’ Đây là giáo huấn của thầy và chúng tôi đang theo thầy, và chúng tôi không ở đây để theo ông!”
Một cách tự nhiên ông ấy rất cáu. Nhưng bạn không cần phòng thủ với ông ấy. Và điều này là hay, rằng ông ấy không thể chấp nhận được tôi nhưng tôi có thể chấp nhận ông ấy. Điều đó không tạo ra vấn đề gì cho tôi. Tôi chấp nhận mọi loại người và mọi loại triết lí; cái nhìn của tôi là đủ rộng.
Thực ra tại sao ông ấy chống lại thầy và đệ tử nhiều thế? Đó là vết thương đã lành nhưng sẹo vẫn còn lại. Ông ấy đã bị ép buộc là đệ tử ngược lại ý chí của ông ấy. Ông ấy đã là đứa trẻ nhỏ khi ông ấy được nhận nuôi từ Annie Besant và các nhà thông thiên học, chỉ mới chín tuổi, hoàn toàn vô nhận biết về điều đang được làm cho ông ấy. Và ông ấy bị ép phải theo kỉ luật rất cứng rắn.
Hai mươi bốn giờ một ngày ông ấy đã được huấn luyện, vì một trong những người lãnh đạo thông thiên học, Leadbeater, đã có ý tưởng này, cái nhìn này, rằng cậu bé này sẽ trở thành thầy giáo thế giới – một jagatguru, thầy của toàn thế giới – rằng ông ấy sẽ trở thành phương tiện cho Maitreya Di Lặc, rằng ông ấy phải được chuẩn bị để cho ông ấy có thể tiếp nhận hoá thân mới của Phật trong thân thể ông ấy. Cho nên ông ấy đã bị hành hạ theo nhiều cách.
Ông ấy đã không được phép ăn giống như trẻ con khác, ông ấy đã không được phép chơi cùng trẻ con khác, như bất kì đứa trẻ nào muốn chơi. Ông ấy bị canh giữ. Ông ấy không được phép đi tới trường học bình thường, ông ấy gần như một tù nhân bị gian giữ. Và thế rồi phải dậy sớm lúc ba giờ sáng, và thế rồi tắm theo nghi lễ, và nhiều, nhiều nghi lễ – Tây Tạng, Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập… ông ấy phải đã trở nên mệt mỏi.
Và vết thương cuối cùng đã xảy ra khi người em của ông ấy, Nityananda, chết. Đã có hai anh em, Krishnamurti và Nityananda, và cả hai đã được chuẩn bị, vì có hơi chút hoài nghi về ai thực sự sẽ là thầy. Nityananda đã chết từ kỉ luật nghiêm khắc này, sự đòi hỏi gần như không lành mạnh này. Cái chết của cậu bé này đã là chấn thương cho Krishnamurti; ông ấy đã yêu người em của mình vô cùng. Đã không có lối ra khác cho tình yêu của ông ấy. Ông ấy đã bị lấy ra khỏi gia đình; mẹ ông ấy đã chết và bố ông ấy không có khả năng chăm sóc chúng, ông ta đã chỉ là một nhân viên nhỏ. Cả hai đứa trẻ đã được Annie Besant nhận nuôi và chúng đã phải du hành khắp thế giới để học các bộ môn bí truyền khác nhau. Điều đó đã là rất khắc nghiệt với chúng. Có mọi khả năng Nityananda đã chết đơn giản vì quá nhiều huấn luyện.
Và thế rồi những thầy đó, người mà Krishnamurti đã không chọn từ tình yêu… các cậu bé đã giống như tù nhân và các thầy đã giống như cai ngục. Ông ấy đã mang một khái niệm rất sai về thầy; rất khó cho ông ấy được tự do khỏi cái bẫy của họ. Chung cuộc ông ấy đã có được tự do khỏi bẫy của họ – bạn có thể cầm giữ ai đó được bao lâu? Khi ông ấy trở thành thanh niên, và đủ mạnh để thoát ra khỏi cái bẫy này, ông ấy đơn giản xô ra, và tuyên bố, “Tôi không là thầy của ai cả, và tôi sẽ không là thầy giáo thế giới, và điều này toàn là vô nghĩa!”
Kể từ đó, vết sẹo đã còn lại. Kể từ đó ông ấy đã từng nói về những điều như thầy, đệ tử, kỉ luật, thiền, tính đệ tử, và ông ấy đã chống lại tất cả chúng. Điều đó là tự nhiên. Thực ra ông ấy chưa bao giờ biết tới thầy, và ông ấy chưa bao giờ biết tới tính đệ tử – vì những điều này không phải là những điều có thể bị áp đặt lên bạn, đây là những điều mà bạn chấp nhận từ niềm vui và tình yêu.
Bạn may mắn hơn ông ấy nhiều. Bạn đã chọn tôi từ niềm vui, từ yêu, và bạn tự do bỏ tôi bất kì khoảnh khắc nào. Ông ấy đã không tự do bỏ đi. Ông ấy đã không chọn những người này. Và có mọi khả năng rằng nhiều điều sai đã được làm cho ông ấy khi ông ấy còn là đứa trẻ.
Điều gần như là sự kiện được xác minh là Leadbeater là người đồng tính dục. Vấn đề thậm chí đã được nêu ra trước toà án là ông ấy đã lợi dụng dục với trẻ em. Cứ nghĩ về cậu bé chín tuổi nếu bị ngược đãi về dục – nó sẽ có vết thương rất sâu từ điều đó; sẽ khó cho nó xoá đi vết sẹo này.
Bạn có thể hỏi các nhà tâm lí: nếu đứa trẻ bằng cách nào đó bị lợi dụng dục, cả đời nó trở nên bị rối loạn. Nếu bé gái bị lợi dụng dục ngược lại ý chí của nó, hay khi nó không nhận biết về điều đã xảy ra, nó sẽ không bao giờ thoải mái về dục, không bao giờ. Nỗi sợ sẽ tới đi tới lại.
Có mọi khả năng rằng cái gì đó giống điều này đã xảy ra. Krishnamurti không bao giờ nói về những điều này, chẳng ích gì mà nói về những điều này, tất cả những người hủ lậu này chết rồi. Nhưng ở đâu đó vẫn có vết sẹo. Do đó có đối kháng của ông ấy với các thầy, với tính đệ tử, với tính sannyas, với mọi loại phương pháp. Điều này chỉ ra cái gì đó về lịch sử của ông ấy; nó không chỉ ra cái gì về thầy và đệ tử.
Ông ấy biết gì về Phật và các đệ tử mà Phật có? Ông ấy biết gì về Atisha và các thầy Dharmakirti, Dharmarakshita và Yogin Maitreya – ông ấy biết gì về những người này?
Và một điều nữa, một thảm hoạ đã xảy ra. Annie Besant và Leadbeater không bao giờ cho phép ông ấy đọc kinh sách cổ vì họ sợ ông ấy sẽ mất tín nguyên bản của ông ấy. Cho nên ông ấy đã bị giữ hoàn toàn dốt nát với mọi truyền thống lớn của thế giới.
Và nếu bạn không biết bất kì cái gì về Atisha và Dharmakirti, bạn sẽ bỏ lỡ cái gì đó. Dharmakirti là thầy, người đã bảo Atisha đi sang thầy khác, Dharmarakshita, “vì điều ta đã biết, ta đã trao cho ông. Ta có thể cho ông phần còn lại nữa, nhưng điều đó chưa bao giờ là con đường của ta. Đi sang Dharmarakshita đi, ông ấy đã đi theo con đường khác. Ông ấy sẽ cho ông cái gì đó nhiều hơn, cái gì đó đích thực hơn. Ta chỉ nghe nói về nó, hay chỉ thấy nó từ đỉnh núi. Ta cho ông trống rỗng. Giờ, để học từ bi, đi sang Dharmarakshita đi.”
Họ phải đã là những người tuyệt vời làm sao! Và Dharmarakshita đã bảo ông ấy, “Ta chỉ biết loại từ bi nữ tính, loại thụ động. Với loại chủ động, ông phải đi sang thầy khác, Yogin Maitreya; ông ấy sẽ dạy cho ông.”
Đây không phải là những người có tính sở hữu, người ghen tị, người muốn chi phối. Đây là những người cho tự do! Krishnamurti hoàn toàn vô nhận biết về tất cả những truyền thống lớn của thế giới – ông ấy chỉ biết về những người thông thiên học.
Và đó là một trong những điều xấu nhất đã xảy ra trong thế kỉ này. Mọi loại kẻ ngu tụ tập lại dưới biểu ngữ của thông thiên học, nó đã là món hẩu lốn. Nó đã là nỗ lực để tạo ra sự tổng hợp của mọi cái là tốt từ mọi tôn giáo. Nhưng không việc tổng hợp nào như vậy là có thể được. Và nếu bạn làm ra sự tổng hợp như vậy, bạn sẽ chỉ có cái xác trên tay bạn, không phải là thân sống, thở, đập rộn ràng.
Dường như bạn yêu nhiều đàn bà – đàn bà này có mắt đẹp, bạn lấy mắt ra; đàn bà khác có mũi đẹp, bạn cắt mũi đó ra – vân vân và vân vân. Gắn tất cả các phần này lại với nhau, lắp ráp chúng, và bạn sẽ có cái xác. Để làm ra cái xác này bạn đã giết hai mươi đàn bà đẹp, và kết quả cuối cùng là ngu xuẩn hoàn toàn.
Đó là điều thông thiên học đã làm. Cái gì đó đẹp trong Hindu giáo, cái gì đó đẹp trong Đạo giáo, cái gì đó đẹp trong Mô ha mét giáo, cái gì đó đẹp trong Do Thái giáo, vân vân và vân vân. Thu thập tất cả những cái đó, gắn chúng lại với nhau, để nó vào máy trộn và trộn nó, và cái bạn sẽ có sẽ chỉ là cái xác.
Krishnamurti không may đã phải sống cùng những người này. Nhưng ông ấy có thông minh vô cùng. Bất kì người nào ở vị trí của ông ấy chắc đã bị lạc, bất kì người nào khác ở vào tình huống của ông ấy chắc đã không có khả năng thoát ra khỏi lồng. Và cái lồng là đẹp thế, cám dỗ thế – hàng nghìn hoa đã sẵn có. Nhưng ông ấy có dũng cảm, ông ấy có can đảm và thông minh để từ bỏ tất cả điều đó, để đơn giản đi ra khỏi toàn thể cái bẫy.
Điều đó đã là khó cho ông ấy, rất khó; ngay cả để sống còn đã là khó. Tôi kính trọng người này, tôi kính trọng ông ấy vô cùng. Và tôi có thể hiểu tại sao ông ấy chống lại thầy, đệ tử, tính sannyas.
Jagdish, bạn nói, “Mặc dầu tôi đã không tới bài nói mới nhất của Krishnamurti ở Bombay, tôi đã nghe nói rằng ông ấy đã nói chống lại tính sannyas trong các bài nói. Với tôi dường như thái độ này là phương cách giúp cho cả công việc của ông ấy và của thầy, rằng ông ấy không ngụ ý điều ông ấy nói.”
Ông ấy nói điều ông ấy ngụ ý, ông ấy ngụ ý điều ông ấy nói. Cái nhìn hẹp của ông ấy là rất rõ ràng. Đó là một trong những điều hay nhất về cái nhìn hẹp, chúng là rõ ràng. Bầu trời càng rộng, sự rõ ràng càng kém; cái nhìn càng lớn, sự rõ ràng càng kém.
Và cái nhìn của tôi chứa tất cả. Cái nhìn của ông ấy rất chọn lọc. Cái nhìn của ông ấy chỉ là của ông ấy. Cái nhìn của tôi chứa Phật, Zarathustra, Moses, Mahavira, Mohammed, và hàng triệu người nữa. Và nhớ, tôi không cố làm việc tổng hợp ở đây. Tôi không cố chọn cái gì là hay trong cái này và cái gì là hay ở đâu đó khác. Không, tôi chấp nhận mọi truyền thống như nó vậy – cho dù đôi khi điều đó đi ngược lại tôi, cho dù đôi khi có những điểm tôi sẽ không thích có đó. Nhưng thế thì tôi là ai? Tại sao tôi phải mang chọn lựa của tôi vào trong nó?
Tôi chấp nhận mọi truyền thống như nó vậy, không can thiệp vào nó. Điều này chưa bao giờ được làm trước đây, và điều này có thể không được làm lần nữa trong nhiều thế kỉ, vì có cái nhìn bao hàm như vậy là rất gây hoang mang. Ở cùng tôi, bạn không bao giờ có thể có chắc chắn. Bạn càng ở cùng tôi, đất dưới chân bạn càng sẽ biến mất đi. Bạn càng ở đây với tôi, tâm trí bạn sẽ càng bị lấy mất đi, và cùng với nó là mọi chắc chắn mất đi.
Vâng, bạn sẽ có trong suốt, nhưng không có chắc chắn.
Với Krishnamurti mọi thứ là chắc chắn, tuyệt đối chắc chắn. Ông ấy là một trong những người nhất quán nhất đã từng bước đi trên trái đất, vì ông ấy có cái nhìn hẹp thế. Khi bạn có cái nhìn rất hẹp, bạn nhất định là rất nhất quán.
Bạn không thể tìm ra người bất nhất hơn tôi, vì tôi phải tạo ra không gian cho nhiều quan điểm mâu thuẫn thế. Không có gì chung giữa Bahauddin và Atisha, không có gì chung giữa Lâm Tế và Mohammed, không có gì chung giữa Mahavira và Christ. Và vậy mà tất cả họ đã gặp gỡ trong tôi, và tất cả họ là một trong tôi. Và tôi đã không chọn, tôi đã không cản trở, tôi đã đơn giản hiểu thấu tất cả họ.
Một loại giao hưởng vô cùng mới, tôi sẽ không gọi nó là sự tổng hợp mà gọi là giao hưởng, đang nảy sinh ở đây.Trong tổng hợp cái gì đó chết được tạo ra. Trong giao hưởng, trong dàn nhạc, mọi nhạc cụ đều chơi, nhưng trong hài hoà vô cùng.
Krishnamurti là người độc tấu sáo. Tôi là dàn nhạc; sáo được chấp nhận. Tất nhiên dàn nhạc của tôi sẽ không được Krishnamurti chấp nhận, ông ấy là người độc tấu sáo. Và ông ấy là người độc tấu sáo hay, tôi ca ngợi ông ấy. Tôi có thể ca ngợi ông ấy, nhưng ông ấy không thể ca ngợi tôi. Ông ấy biết gì về dàn nhạc? Tôi biết mọi thứ về sáo, vì nó là một phần của dàn nhạc của tôi, chỉ một phần nhỏ. Nhưng với ông ấy, sáo là tất cả.
Xin bạn, Jagdish, đừng cố bảo vệ cho ông ấy, không có nhu cầu. Ông ấy có thể bảo vệ bản thân ông ấy, ông ấy hoàn toàn có năng lực. Tôi có thể hiểu phê phán của ông ấy về tính sannyas. Nếu ông ấy mà không phê phán nó, điều đó chắc đã là sự ngạc nhiên lớn. Nếu ông ấy thực sự muốn làm tôi ngạc nhiên, ông ấy phải dừng phê phán các sannyasin của tôi – điều đó chắc sẽ là không thể tin được, điều đó chắc sẽ là thực sự sốc cho tôi!
Nhưng để ông già đó tiếp tục, và xin bạn cứ liên tục tới nghe ông ấy. Khiêu khích ông ấy. Cứ ngồi ngay hàng đầu, và bất kì khi nào ông ấy phê phán tính sannyas, vỗ tay, cười. Và thế thì ông ấy sẽ thực sự phát rồ. Ông ấy là người chứng ngộ duy nhất trên thế giới mà có thể nổi giận. Và điều đó là hoàn toàn hay. Tôi yêu ông ấy, tôi kính trọng ông ấy – và tôi yêu ông ấy và kính trọng ông ấy như ông ấy vậy. Nhưng ông ấy không thể yêu tôi và kính trọng tôi được; điều đó nữa tôi có thể hiểu.
Từ “Sách về Trí huệ,” Ch.7
