Osho kính yêu,
Vài thời gian trước đây, khi ngủ trong đêm, tôi đã mơ tôi ở trong bài giảng. Đến sáng tôi không thể nhớ được bất kì cái gì thầy đã nói ngoại trừ cụm từ “Thơ ca là buông xuôi.” Kể từ đó tôi đã tự hỏi thơ ca nào có liên quan tới buông xuôi, và ngược lại, và làm sao thơ ca có thể là con đường như yêu, lời cầu nguyện và thiền.
Deva richa, thơ ca chứa tất cả: nó chứa yêu, nó chứa lời cầu nguyện, nó chứa thiền, và nhiều nữa. Mọi thứ đều là thiêng liêng, mọi thứ là đẹp, mọi thứ có thể mang bạn tới siêu việt, đều được hàm chứa trong thơ ca.
Thơ ca không chỉ là thơ ca: thơ ca là tôn giáo bản chất. Thơ ca ngụ ý trạng thái của hiện hữu nơi tâm trí không còn xen vào giữa bạn và sự tồn tại; khi có giao cảm giữa bạn và sự tồn tại – trực tiếp, tức khắc; khi bạn đột nhiên bị sở hữu bởi cái toàn thể, nơi bạn biến mất như một thực thể tách rời và cái toàn thể bắt đầu nói qua bạn, bắt đầu nhảy múa qua bạn; nơi bạn trở thành trúc hổng và cái toàn thể biến bạn thành chiếc sáo.
Thơ ca là cái toàn thể giáng xuống bộ phận, đại dương biến mất trong giọt sương. Thơ ca là phép màu.
Và khi tôi dùng từ thơ ca ngón tay của tôi không chỉ tới Shakespeares, Kalidases; họ chỉ là các nhà thơ bộ phận. Vâng, họ biết những khoảnh khắc nào đó của thơ ca, nhưng họ không là nhà thơ. Họ có vài thoáng nhìn khi cánh cửa của cái không biết đã mở ra cho họ, họ có truy nhập nào đó tới cội nguồn sâu nhất của sự sống, nhưng những khoảnh khắc đó đã là những món quà vô cùng từ cái không biết. Họ đã không biết gì về cách đạt tới chúng, họ đã không biết gì về cách cái toàn thể đạt tới họ. Nó đã gần như là trạng thái vô ý thức. Nó đã xảy ra trong mơ, cũng như nó đã xảy ra cho bạn trong mơ. Họ đã là những người mơ.
Mọi cái gọi là nhà thơ lớn của thế giới, các hoạ sĩ lớn, các nhạc sĩ, nhà điêu khắc, họ toàn là những tay mơ. Vâng, họ có vài thoáng nhìn trong mơ của họ: cái gì đó thấm vào, đây đó tia sáng có khả năng đi qua rào chắn của mơ, và ngay cả một tia sáng đó đã là đủ để tạo ra một Shakespeare hay một Kalidas. Nhưng điều đó không phải là điều tôi chỉ tới.
Khi tôi nói thơ ca, tôi ngụ ý điều chảy qua chư phật. Đó là thơ ca thực. Phật không phải là người mơ, Atisha không phải là người mơ; nếu họ là bất kì cái gì, họ là những người đã thức tỉnh. Mơ đã biến mất, đã bay hơi. Bây giờ nó không chỉ là thoáng nhìn về chân lí tới với họ khi vô nhận biết, sở hữu họ, và thế rồi bỏ lại họ trống rỗng, bị tiêu tán, bị kiệt lực….
Nhà thơ thường đơn giản nhảy lò cò; trong một khoảnh khắc ông ấy rời khỏi đất, nhưng chỉ trong mọt khoảnh khắc thôi, và thế rồi ông ấy trở lại trên đất lần nữa.
Vị Phật có cánh – ông ấy không nhảy lò cò. Ông ấy biết cách đi tới ngôi sao xa nhất. Ông ấy biết cách tiến tới cái không biết, ông ấy có chìa khoá để mở khoá các cánh cửa tới điều huyền bí. Ông ấy là người chủ. Và thế rồi cái gì đó bắt đầu chảy qua ông ấy mà không phải là của riêng ông ấy. Ông ấy chỉ là phương tiện: ông ấy bị sở hữu. Thế thì bất kì cái gì ông ấy nói đều là thơ ca; hay, ngay cả nếu ông ấy im lặng, im lặng của ông ấy là thơ ca. Im lặng của ông ấy có âm nhạc vô cùng trong nó; dù ông ấy nói hay không đều không thành vấn đề. Nói, ông ấy nói thơ ca; không nói, ông ấy vẫn còn là thơ ca. Ông ấy được bao quanh bởi thơ ca: ông ấy bước đi trong thơ ca, ông ấy ngủ trong thơ ca, thơ ca là chính hồn của ông ấy, nó là hiện hữu bản chất của ông ấy.
Thơ ca này xảy ra như thế nào? Nó xảy ra trong buông xuôi, nó xảy ra ki bộ phận thu đủ dũng cảm để buông xuôi theo cái toàn thể, khi giọt sương trượt vào trong đại dương và trở thành đại dương.
Buông xuôi là trạng thái rất nghịch lí: một mặt bạn biến mất, mặt khác bạn xuất hiện lần đầu tiên trong vinh quang vô hạn của bạn, trong huy hoàng đa chiều của bạn. Vâng, giọt sương mất đi, và mất đi mãi mãi; không có cách nào bắt lại nó, giành lại nó. Hạt sương đã chết như giọt nước, nhưng thực ra giọt sương đã trở thành đại dương, đã trở thành có tính đại dương. Nó vẫn tồn tại, không còn như một thực thể hữu hạn, nhưng như cái gì đó vô hạn, vô bờ bến, vô biên.
Đây là nghĩa của huyền thoại về phượng hoàng. Nó chết đi, nó hoàn toàn bị thiêu cháy, thu lại thành tro tàn, và thế rồi đột nhiên nó được tái sinh từ tro tàn – việc phục sinh. Phượng hoàng đại diện cho Christ: việc đóng đinh và việc phục sinh. Phượng hoàng đại diện cho Phật: chết như bản ngã, và sinh thành mới như vô ngã hoàn toàn. Nó đại diện cho tất cả những người đã biết; biết ngụ ý là phượng hoàng. Chết đi như bạn vậy, để cho bạn có thể là cái mà bạn thực sự là! Chết đi trong mọi cái không đích thực của bạn, mọi cái rởm, tách rời khỏi sự tồn tại.
Chúng ta liên tục tin rằng chúng ta là tách rời. Chúng ta không tách rời, thậm chí không một khoảnh khắc. Mặc cho niềm tin của bạn, bạn là một với cái toàn thể. Nhưng niềm tin của bạn có thể tạo ra ác mộng cho bạn; nhất định tạo ra chúng. Tin rằng “Tôi là tách rời” ngụ ý tạo ra sợ.
Nếu bạn tách rời khỏi cái toàn thể, bạn không bao giờ gạt bỏ được sợ, vì cái toàn thể là bao la thế và bạn là nhỏ bé thế, tí hon thế, nguyên tử thế, và bạn thường xuyên phải tranh đấu với cái toàn thể để cho nó không hấp thu bạn. Bạn phải thường xuyên tỉnh táo, cảnh giác, để cho đại dương không đơn giản đem bạn vào. Bạn phải bảo vệ bản thân bạn đằng sau các bức tường và tường và tường. Mọi nỗ lực này không là gì ngoài sợ. Và thế thì bạn thường xuyên nhận biết rằng chết đang tới gần bạn và chết sẽ phá huỷ việc phân tách của bạn. Đó là điều chết tất cả là gì: chết là cái toàn thể giằng lấy bộ phận trở lại. Và bạn sợ rằng chết sẽ tới và bạn sẽ chết. Làm sao để sống lâu? Làm sao để đạt tới một loại bất tử? Con người thử điều đó theo nhiều cách. Có con là một trong các cách, do đó có thôi thúc liên tục để có con. Rễ của ham muốn có con này chẳng liên quan gì với con cái chút nào, nó có cái gì đó liên quan tới chết.
Bạn biết bạn sẽ không có khả năng hiện hữu ở đây mãi mãi; dù bạn cố thế nào, bạn sẽ thất bại, bạn biết điều đó, vì hàng triệu người đã thất bại và không người nào đã bao giờ thành công. Bạn đang hi vọng chống lại hi vọng. Thế thì tìm cách khác nào đó. Một trong những cách đơn giản nhất, cách cổ đại nhất, là có con: bạn sẽ không ở đây, nhưng cái gì đó của bạn, một hạt của bạn, một tế bào của bạn, sẽ tiếp tục sống. Đó là cách thay thế cho việc trở thành bất tử.
Bây giờ khoa học đang tìm thấy những cách thức phức tạp hơn nhiều – vì con của bạn có thể có vẻ hơi chút giống bạn, hay có thể không giống như bạn chút nào, và nó sẽ chỉ hơi chút giống bạn; không có sự cần thiết bản chất cho nó dường như đích xác giống bạn. Cho nên bây giờ khoa học đã tìm ra cách để nhân bản bạn. Một số tế bào của bạn có thể được bảo tồn, và khi bạn chết, bản sao có thể được tạo ra từ những tế bào này. Và bản sao sẽ đích xác giống bạn; thậm chí không có anh chị em sinh đôi nào là giống được như vậy. Nếu bạn gặp bản sao của bạn, bạn sẽ ngạc nhiên: người đó sẽ đích xác giống bạn, tuyệt đối giống bạn.
Bây giờ họ nói rằng để an toàn hơn, bản sao có thể được tạo ra khi bạn còn sống, và bản sao có thể được giữ đông cứng sâu, để cho nếu tai nạn nào đó xảy ra, nếu bạn chết trong tai nạn xe hơi, bạn có thể lập tức được thay thế. Vợ bạn sẽ không bao giờ có khả năng phát hiện điều đó, con bạn sẽ không bao giờ đi tới biết rằng người bố này chỉ là sự bắt chước, vì ông ấy sẽ đích xác giống bạn.
Con người đã cố gắng theo những cách khác nữa, phức tạp hơn nhiều so với cách này. Viết sách, vẽ tranh, soạn giao hưởng lớn: bạn sẽ qua đời nhưng âm nhạc sẽ còn lại; bạn sẽ qua đời, nhưng chữ kí của bạn sẽ có đó trên sách; bạn sẽ qua đời, nhưng bản điêu khắc mà bạn đã tạo ra sẽ có đó. Nó sẽ nhắc nhở mọi người về bạn, bạn sẽ tiếp tục tồn tại trong kí ức của họ. Bạn sẽ không có khả năng bước đi trên trái đất, nhưng bạn sẽ có khả năng bước đi trong kí ức của mọi người. Điều đó là tốt hơn không có gì. Trở nên nổi tiếng, để lại danh tiếng nào đó trong sách sử – tất nhiên chúng sẽ chỉ là cước chú, nhưng dẫu sao, cái gì đó vẫn là tốt hơn không cái gì.
Con người đã từng cố gắng, suốt nhiều thời đại, bằng cách nào đó để có loại bất tử nào đó. Sợ chết là nhiều thế, nó ám ảnh bạn cả đời bạn.
Khoảnh khắc bạn bỏ ý tưởng về tách rời, sợ chết biến mất. Do đó tôi gọi trạng thái buông xuôi này là nghịch lí nhất. Bạn chết đi theo cách riêng của bạn và thế thì bạn không thể chết chút nào, vì cái toàn thể không bao giờ chết, chỉ các bộ phận của nó đang được thay thế. Nhưng nếu bạn trở thành một với cái toàn thể, bạn sẽ sống mãi mãi: bạn sẽ đi ra ngoài sinh và tử.
Đó là việc tìm niết bàn, chứng ngộ, moksha, vương quốc của Thượng đế – trạng thái bất tử. Nhưng điều kiện phải được hoàn thành là rất kinh hoàng. Điều kiện là: đầu tiên bạn phải chết đi như thực thể tách rời. Đó là điều buông xuôi tất cả là gì: chết đi như một thực thể, chết đi như một bản ngã. Và thực ra không có gì để mà lo nghĩ, vì bạn không tách rời, đó chỉ là niềm tin. Cho nên chỉ niềm tin chết đi, không phải bạn. Nó chỉ là ý niệm, ý tưởng.
Dường như bạn đã nhìn thấy chiếc dây thừng trong tối của đêm, và bạn có ý niệm rằng đó là con rắn, và bạn chạy trốn khỏi rắn trong hoảng sợ vô cùng, run bắn, vã mồ hôi. Và thế rồi ai đó tới và nói, “Đừng lo. Tôi đã thấy nó ban ngày, và tôi biết hoàn toàn rõ rằng đó chỉ là dây thừng. Nếu bạn tin cậy tôi, ihi passiko, tới cùng tôi đi! Tôi sẽ chỉ cho bạn rằng nó chỉ là dây thừng!”
Và đó là điều chư phật đã từng làm suốt nhiều thời đại: “Ihi passiko, tới cùng ta! Tới và nhìn!” Họ cầm dây thừng trong tay và họ chỉ cho bạn rằng đây chỉ là dây thừng, rắn không bao giờ có đó ngay chỗ đầu tiên. Mọi sợ biến mất, bạn bắt đầu cười. Bạn bắt đầu cười bản thân bạn, cười bạn đã ngu xuẩn làm sao. Bạn đã từng trốn khỏi cái gì đó mà không bao giờ tồn tại ngay chỗ đầu tiên! Nhưng dù nó có tồn tại hay không, những giọt mồ hôi kia đã là thực; sợ hãi, run rẩy, tim đập thình thịch, huyết áp tăng – tất cả những điều này đã là thực.
Những thứ không thực có thể làm lẩy cò những thứ thực, nhớ điều đó. Nếu bạn nghĩ chúng là thực, chúng vận hành với bạn như thực tại – chỉ cho bạn thôi. Đó là thực tại mơ, nhưng nó có thể ảnh hưởng tới bạn, nó có thể ảnh hưởng tới cả đời bạn, toàn thể phong cách sống của bạn.
Bản ngã không có đó. Khoảnh khắc bạn trở nên tỉnh táo chút ít, nhận biết, ý thức, bạn sẽ không tìm thấy bản ngã chút nào. Nó sẽ là dây thừng mà bạn đã tưởng nhầm là rắn; bạn sẽ không tìm thấy rắn ở bất kì chỗ nào.
Chết không tồn tại, chết là không thực. Nhưng bạn tạo ra nó: bạn tạo ra nó bằng việc tạo ra sự tách rời. Buông xuôi ngụ ý bỏ ý tưởng về tách rời: chết tự động biến mất, sợ không được tìm thấy thêm nữa, và toàn thể hương vị cuộc sống thay đổi. Thế thì từng khoảnh khắc đều là sự thuần khiết pha lê thế, thuần khiết của vui mừng, vui vẻ, phúc lạc. Thế thì từng khoảnh khắc là vĩnh hằng. Và sống theo cách đó là thơ ca, sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc mà không có bản ngã là thơ ca. Sống không có bản ngã là duyên dáng, là âm nhạc; sống không có bản ngã là sống, thực sự sống. Cuộc sống đó tôi gọi là thơ ca: cuộc sống của người buông xuôi theo sự tồn tại.
Và nhớ, để tôi nhắc lại điều đó lần nữa: khi bạn buông xuôi theo sự tồn tại bạn không buông xuôi bất kì cái gì thực. Bạn đơn giản buông xuôi ý niệm giả, bạn đơn giản buông xuôi ảo tưởng, bạn buông xuôi maya. Bạn đang buông xuôi cái gì đó mà bạn không bao giờ có cùng bạn ngay chỗ đầu tiên. Và bởi buông xuôi cái mà bạn không có, bạn đạt tới cái mà bạn có.
Và biết rằng “Mình ở nhà, mình bao giờ cũng hiện hữu và mình bao giờ cũng sẽ hiện hữu,” là khoảnh khắc vĩ đại của thảnh thơi. Biết rằng “Mình không phải là người ngoài, mình không bị xa lạ, mình không bị nhổ bật rễ,” rằng “Mình thuộc về sự tồn tại và sự tồn tại thuộc về mình,” mọi người trở nên bình thản và yên tĩnh và tĩnh lặng. Tĩnh lặng này là buông xuôi.
Từ buông xuôi cho bạn ý tưởng rất sai, dường như bạn đang buông xuôi cái gì đó. Bạn không buông xuôi bất kì cái gì; bạn đơn giản bỏ mơ, bạn đơn giản bỏ cái gì đó mà xã hội đã tạo ra.
Bản ngã được cần, nó có chức năng nào đó để đáp ứng trong xã hội. Ngay cả khi người ta buông xuôi theo Thượng đế, người ta liên tục dùng từ ‘tôi’ – nhưng bây giờ nó chỉ là cái gì đó tiện ích, không là cái gì có tính tồn tại. Người đó biết người đó không hiện hữu; người đó dùng từ này vì không dùng nó sẽ tạo ra phiền phức không cần thiết cho người khác, điều đó sẽ làm cho việc giao thiệp thành không thể được. Nó đã là không thể được rồi! Giao thiệp với mọi người sẽ là khó khăn hơn. Cho nên nó chỉ là phương cách tuỳ tiện. Nếu bạn biết nó là phương cách, tuỳ tiện, tiện dụng, hữu dụng, nhưng không cái gì bản chất, thế thì nó không bao giờ tạo ra bất kì vấn đề nào cho bạn.
Richa, mơ của bạn đã cho bạn một thoáng nhìn, mơ của bạn đã cho phép bạn thấy cái gì đó, cái gì đó mà bạn có thể không cho phép khi bạn thức. Điều đó đôi khi xảy ra. Tâm trí ý thức có tính bản ngã nhiều hơn, hiển nhiên; bản ngã không bao giờ xuyên thấu vào trong vô thức. Xã hội chỉ có thể dạy có ý thức; xã hội không thể dạy vô thức, ít nhất thì chưa – họ đang cố gắng vất vả.
Ở nước Nga xô viết nói riêng, họ đang cố gắng vất vả để dạy vô thức. Và không may họ đang thành công. Họ đang dạy mọi người khi họ ngủ. Khi bạn ngủ ý thức của bạn không còn vận hành; vô thức của bạn vận hành. Bây giờ, ở Nga nói riêng, họ đang làm thực nghiệm lớn trong việc dạy mọi người khi họ đang ngủ. Điều đó có thể được làm, nó đang được làm.
Đây là một trong những nguy hiểm lớn mà các thế hệ tương lai sẽ phải đối diện. Nếu các chính khách có các vật dụng mà họ có thể dạy mọi người khi họ ngủ, thế thì sẽ không bao giờ có bất kì khả năng nào của nổi dậy.
Khi một người ngủ, bạn có thể làm cho người đó thành người cộng sản, người Cơ đốc giáo, người Hindu, Phật tử, người Ki tô giáo, người Mô ha mét giáo, và vì điều đó sẽ ở trong vô thức của người đó, người đó sẽ tuyệt đối không có khả năng đi ra ngoài nó. Người đó sẽ không có khả năng gạt bỏ nó, vì vô thức mạnh gấp chín lần ý thức. Ý thức chỉ là chỏm núi băng: một phần mười tâm trí của bạn ở trong ý thức, chín phần mười ở trong vô thức. Nếu chính khách có thể đạt tới vô thức, thế thì nhân loại mang định mệnh diệt vong. Thế thì trẻ em sẽ được dạy khi chúng đang ngủ. Ngay cả giấc ngủ sẽ không là riêng tư và của riêng bạn; ngay cả giấc ngủ sẽ không là chuyện cá nhân, nó sẽ bị nhà nước sở hữu. Bạn thậm chí sẽ không được phép mơ giấc mơ riêng tư; nhà nước sẽ quyết định bạn có thể mơ giấc mơ nào – vì bạn có thể mơ những giấc mơ chống nhà nước, và nhà nước không thể dung thứ được những giấc mơ đó. Mơ của bạn có thể bị thao túng, vô thức của bạn có thể bị thao túng, nhưng may mắn điều đó còn chưa xảy ra.
Bạn có thể là thế hệ cuối cùng có khả năng nổi dậy. Và nếu bạn không nổi dậy, có thể không còn cơ hội thêm nữa: nhân loại có thể bị thu lại thành sự tồn tại như robot. Cho nên nổi dậy đi khi vẫn còn thời gian! Tôi nghĩ không mấy thời gian còn lại, có thể chỉ phần cuối của thế kỉ này, hai nươi hay hai mươi nhăm năm sắp tới này. Nếu nhân loại có thể nổi dậy trong hai mươi nhăm năm sắp tới này, đây là cơ hội cuối cùng; bằng không mọi người sẽ hoàn toàn không có khả năng nổi dậy, vô thức của họ sẽ chi phối họ. Mãi cho tới giờ, xã hội chỉ có khả năng làm ô nhiễm tâm trí có ý thức của bạn – qua giáo dục, qua nhà thờ, qua tuyên truyền – nhưng chỉ tâm trí có ý thức của bạn thôi; vô thức của bạn vẫn còn tự do.
Điều xảy ra thường xuyên hơn là bạn ở gần chân lí hơn, gần thực tại hơn, khi bạn ở trong giấc ngủ say. Điều đó rất kì lạ, nó đáng phải không như vậy; bạn đáng phải ở gần thực tại hơn khi bạn thức. Nhưng việc thức của bạn không còn là của bạn; nó là của người Hindu, nó là của người Ki tô giáo, nó là của người Mô ha mét giáo, nó không còn là của bạn; xã hội đã tác động lên nó, can thiệp vào nó, bóp méo nó. Nhưng vô thức vẫn còn là của bạn.
Do đó phân tâm học đã trở nên quan tâm thế về giấc mơ của bạn, vì trong mơ bạn là thực hơn. Trong mơ bạn ít giả hơn, trong mơ mọi người kiểm duyệt của xã hội biến mất. Trong mơ bạn đang nói những điều như chúng vậy, thấy những điều như chúng vậy, thấy bản thân bạn như bạn vậy. Khoảnh khắc bạn thức, bạn bắt đầu giả vờ. Tính thức của bạn là việc giả vờ lâu dài.
Do đó ngủ là thảnh thơi thế, vì liên tục cảnh giác và nói những điều được cho là cần được nói, và làm những điều mà xã hội yêu cầu được làm, là mệt mỏi, rất mệt mỏi. Người ta cần rơi vào trong giấc ngủ say mọi ngày trong tám giờ để gạt bỏ mọi điều này, để lại là tự nhiên, để quên đi xã hội và ác mộng và địa ngục mà nó đã tạo ra.
Bạn càng trở nên tỉnh táo, bạn càng có tính quan sát, càng tự do khỏi lệ thuộc vào xã hội và chống đỡ của nó, chỉ thế thì thân thể bạn sẽ cần ngủ, và ngay cả trong giấc ngủ của bạn, sẽ có dòng chảy ngầm liên tục của nhận biết. Tâm trí của bạn sẽ không cần giấc ngủ nào; không có sự cần thiết bản chất cho nó đi ngủ, đó là sự cần thiết được tạo ra.
Khi tâm trí của bạn là rõ ràng, không bị trói buộc, tự do, bạn sẽ có ngày càng ít nhu cầu để tâm trí đi ngủ. và thế thì phép màu xảy ra: nếu bạn có thể vẫn còn tỉnh táo ngay cả khi thân thể đang ngủ, lần đầu tiên bạn sẽ biết rằng bạn là tách rời khỏi thân thể. Thân thể ngủ còn bạn thức: làm sao bạn có thể là đồng nhất với cả hai được, làm sao bạn có thể là một với cả hai được? Bạn sẽ thấy sự khác biệt; khác biệt này là bao la thế.
Thân thể thuộc về đất, bạn thuộc về trời. Thân thể thuộc vào vật chất, bạn thuộc vào Thượng đế. Thân thể là thô, bạn không thô. Thân thể có các giới hạn, được sinh ra và sẽ chết đi; bạn không bao giờ được sinh và bạn sẽ không bao giờ chết. Điều này trở thành kinh nghiệm riêng của bạn, không phải niềm tin.
Niềm tin được hướng theo sợ. Bạn muốn tin rằng bạn là bất tử, nhưng niềm tin chỉ là niềm tin, cái gì đó rởm, được tô vẽ từ bên ngoài. Trải nghiệm là khác toàn bộ: nó trào lên từ bên trong bạn, nó là của riêng bạn. Và khoảnh khắc bạn biết, không cái gì đã bao giờ có thể làm rung chuyển việc biết của bạn, không cái gì có thể phá huỷ việc biết của bạn. Toàn thế giới có thể chống lại nó, nhưng bạn sẽ vẫn biết rằng bạn là tách rời. Toàn thế giới có thể nói không có hồn, nhưng bạn sẽ biết có. Toàn thế giới có thể nói không có Thượng đế, nhưng bạn sẽ mỉm cười – vì trải nghiệm là tự làm hợp thức nó, tự bản thân nó là rõ ràng.
Richa, mơ của bạn có thể rất có ý nghĩa. Điều bạn đã không cho phép trong tâm thức có ý thức đã trào lên trong tâm thức mơ của bạn. Tia sáng đã đi vào bạn.
Ở phương Tây, trước Freud, tâm thức đang thức được coi là tâm thức duy nhất; không phải như vậy ở phương Đông – ngay cả sau Freud, mặc dầu tâm thức mơ đã được chấp nhận là có giá trị, một điều vẫn còn chưa xảy ra: giấc ngủ không mơ vẫn bị bỏ qua. Điều này không phải là vậy ở phương Đông. Phương Đông bao giờ cũng chấp nhận tâm thức đang thức là bề mặt nhất, tâm thức đang mơ là sâu hơn và có ý nghĩa hơn nhiều, và tâm thức đang ngủ thậm chí còn sâu hơn, thậm chí còn có ý nghĩa hơn tâm thức đang mơ. Phương Tây còn cần một Freud khác để đưa ngủ vào là phần có ý nghĩa nhất.
Nhưng phương Đông còn biết cái gì đó nhiều hơn. Có một điểm, trạng thái tâm thức thứ tư. Nó được gọi là turiya, đơn giản là “cái thứ tư”; nó không có tên khác. Turiya ngụ ý cái thứ tư. Khi thức, mơ và ngủ tất cả đều biến mất, người ta đơn giản là nhân chứng. Bạn không thể gọi nó là thức được, vì nhân chứng này không bao giờ ngủ; bạn không thể gọi nó là mơ được, vì với nhân chứng này không mơ nào đã bao giờ xuất hiện; bạn không thể gọi nó là ngủ được, vì nhân chứng này không bao giờ ngủ. Nó là nhận biết vĩnh hằng. Đây là bồ đề tâm của Atisha, đây là tâm thức Christ, đây là phật tính, chứng ngộ.
Cho nên bao giờ cũng phải cẩn thận. Cẩn thận về mơ của bạn hơn thức của bạn, lại cẩn thận về ngủ không mơ của bạn hơn ngủ có mơ. Và nhớ rằng bạn phải tìm cái thứ tư, vì chỉ cái thứ tư là cái tối thượng. Với cái thứ tư bạn đã về tới nhà. Giờ không có đâu mà đi.
Richa, bạn nói bạn đã quên tất cả về mơ, nhưng chỉ nhớ một cụm từ, “Thơ ca là buông xuôi.” Đó là chính bản chất của việc dạy của tôi. Điều nền tảng nhất về thông điệp của tôi cho thế giới là, thơ ca là buông xuôi – và đảo lại, buông xuôi là thơ ca.
Tôi muốn các sannyasin của tôi, mọi sannyasin của tôi, có tính sáng tạo – nhà thơ, nhạc sĩ, hoạ sĩ, nhà điêu khắc, vân vân và vân vân. Trong quá khứ, các sannyasin của mọi tôn giáo đã sống cuộc sống rất không sáng tạo. Họ đã được kính trọng về tính không sáng tạo của họ, và vì tính không sáng tạo này họ đã không thêm bất kì cái đẹp nào cho thế giới. Họ đã là gánh nặng; họ đã không mang cái gì đó của thiên đường cho thế gian. Thực ra họ đã có tính phá huỷ – vì bạn hoặc có tính sáng tạo, hoặc bạn bị gắn với tính phá huỷ. Bạn không thể vẫn còn trung lập; hoặc bạn phải khẳng định sự sống với mọi niềm vui của nó, hoặc bạn bắt đầu kết án sự sống.
Quá khứ đã là ác mộng kéo dài lâu lâu rồi của thái độ phá huỷ, cách tiếp cận phủ định sự sống. Tôi dạy bạn khẳng định sự sống! Tôi dạy bạn kính trọng sự sống. Tôi dạy bạn không từ bỏ mà hân hoan. Trở thành nhà thơ đi! Và khi tôi nói trở thành nhà thơ, tôi không ngụ ý rằng tất cả các bạn đều phải trở thành Shakespeares, Miltons và Tennysons. Nếu tôi bắt gặp Shakespeare và Milton và Tennyson, thế nữa tôi sẽ nói xin trở thành nhà thơ đi – vì họ chỉ đang mơ về thơ ca.
Thơ ca thực xảy ra trong trạng thái thứ tư của tâm thức. Mọi cái gọi là nhà thơ lớn đều chỉ là những người mơ; họ đã bị giới hạn vào trạng thái thứ hai của tâm thức. Văn xuôi vẫn còn bị giới hạn cho trạng thái thứ nhất – tâm thức đang thức, và thơ ca của bạn bị giới hạn cho trạng thái thứ hai.
Thơ ca tôi đang nói tới là có thể chỉ trong trạng thái thứ tư. Khi bạn đã trở nên tỉnh táo đầy đủ, rõ ràng, khi không có tâm trí thêm nữa, thế thì bất kì cái gì bạn làm sẽ là thơ ca, bất kì cái gì bạn làm sẽ là âm nhạc. Và cho dù bạn không làm một thứ gì, thơ ca vẫn bao quanh bạn, nó sẽ là hương thơm của bạn, nó sẽ là chính sự hiện diện của bạn.
Richa, bạn hỏi tôi: “Kể từ đó tôi đã tự hỏi thơ ca nào có liên quan tới buông xuôi, và ngược lại, và làm sao thơ ca có thể là con đường như yêu, lời cầu nguyện và thiền.”
Yêu là con đường, lời cầu nguyện là con đường, thiền là con đường vì chúng là các con đường tới thơ ca. Bất kì cái gì dẫn bạn tới Thượng đế đều nhất định dẫn bạn tới thơ ca. Con người của Thượng đế không thể là cái gì ngoài thơ ca. Người đó sẽ hát bài ca, không phải bất kì bài ca nào của riêng người đó tất nhiên: người đó sẽ hát bài ca của Thượng đế. Người đó sẽ là cách nói cho im lặng của Thượng đế, người đó sẽ là cái loa cho cái toàn thể.
Tôi dạy bạn thiền, lời cầu nguyện, yêu, chỉ vì tất cả chúng đều đem bạn tới trung tâm. Và trung tâm là thơ ca. Chúng toàn là con đường tới thơ ca. Làm tan biến bản thân bạn trong thơ ca là làm tan biến bản thân bạn trong Thượng đế – và chắc chắn không có buông xuôi điều đó là không thể được. Nếu bạn vẫn còn quá nhiều, Thượng đế không thể xảy ra. Bạn phải vắng mặt để cho ngài trở thành sự hiện diện trong bạn.
Chết đi, để cho bạn có thể hiện hữu.
Từ “Sách về Trí huệ – tập 1”, Ch.4
