Chúng ta nên hiểu hai hay ba điều liên quan tới buổi thiền đêm, thế rồi chúng ta sẽ ngồi cho việc đó…. Liệu có thể nằm ra không? Không gian có đủ cho thiền nằm không? Trước hết hiểu đã, thế rồi chúng ta sẽ làm thiền đêm. Thiền sáng là được làm khi ngồi. Sự sống nảy sinh, thức dậy trong buổi sáng, cho nên ngồi thẳng là sự giúp đỡ cho thiền. Thiền đêm phải được làm khi nằm trên giường, trước khi bạn đi vào giấc ngủ. Sau khi thiền, chỉ đi vào giấc ngủ một cách im lặng. Đây là điều cuối cùng trong ngày. Thiền sáng là điều đầu tiên xảy ra sau khi thức dậy; thiền đêm là điều cuối cùng xảy ra trước khi đi ngủ.
Nếu người ta đi vào trạng thái thiền một cách đúng đắn trước khi ngủ, toàn thể giấc ngủ của người ta được biến đổi. Toàn thể giấc ngủ của người ta có thể trở thành thiền, vì giấc ngủ có những qui tắc nào đó. Qui tắc đầu tiên là ở chỗ ý nghĩ cuối cùng trong đêm trở thành ý nghĩ trung tâm trong giấc ngủ của bạn, và nó sẽ là ý nghĩ đầu tiên của bạn khi thức dậy buổi sáng. Nếu bạn đã đi vào giấc ngủ ban đêm trong giận, thế thì suốt đêm tâm trí bạn và mơ của bạn sẽ được trút đầy với giận. Và khi bạn thức dậy buổi sáng, bạn sẽ thấy rằng cảm giác đầu tiên của bạn và ý nghĩ đầu tiên của bạn sẽ là về giận. Bất kì cái gì chúng ta lấy vào giấc ngủ cùng chúng ta ban đêm còn lại với chúng ta cả đêm.
Đó là lí do tại sao tôi nói rằng nếu bạn quả có cần mang cái gì đó vào giấc ngủ, thế thì tốt hơn cả là mang thiền đi cùng bạn để cho toàn thể giấc ngủ xoay quanh thiền, xoay quanh an bình của nó. Dần dần, dần dần trong vòng vài ngày, bạn sẽ thấy rằng mơ biến mất, rằng ngủ của bạn trở thành dòng sông sâu. Và khi bạn thức dậy buổi sáng từ giấc ngủ sâu – sâu từ thiền đêm này – ý nghĩ đầu tiên của bạn sẽ là về an bình, về phúc lạc, về yêu.
Cho nên cuộc hành trình sáng phải được bắt đầu với thiền sáng, và cuộc hành trình đêm phải được bắt đầu với thiền đêm. Thiền đêm phải được làm trong khi nằm – trong khi nằm trên giường. Chúng ta sẽ làm thực nghiệm này ở đây khi nằm.
Sau khi bạn đã nằm ra, bạn phải làm ba điều.
Điều thứ nhất là ở chỗ thân thể phải được thả lỏng toàn bộ, dường như không có sự sống trong nó. Chùng thế, lỏng thế, không sự sống trong thân thể…. Và trong ba phút tâm trí người ta phải cảm thấy rằng thân thể đang trở nên được thả lỏng, thả lỏng hơn, thả lỏng hơn…. Bất kì cái gì tâm trí cảm thấy, thân thể sẽ đi theo nó.
Thân thể chỉ là người hầu, người đi theo. Thân thể diễn đạt bất kì cái gì chúng ta cảm thấy bằng hành động. Nếu bạn cảm thấy giận, thân thể nhặt hòn đá để ném; nếu bạn cảm thấy yêu, thân thể ôm ghì ai đó. Bất kì cái gì bạn muốn là, bất kì cái gì bạn muốn làm, khi ý nghĩ nảy sinh trong tâm trí, thân thể biến nó thành hành động.
Mọi ngày chúng ta thấy phép màu của thân thể biến đổi ý nghĩ thành hành động bất kì khi nào nó nảy sinh. Chúng ta không bao giờ nghĩ về việc trở nên được thả lỏng, bằng không thân thể chắc sẽ làm điều đó nữa. Thân thể có thể thả lỏng nhiều tới mức người ta thậm chí không biết liệu nó tồn tại hay không – nhưng điều này chỉ xảy ra sau khi làm thực nghiệm này một chốc. Trong ba phút bạn phải đi qua việc cảm thấy được thả lỏng.
Ngay bây giờ, tôi sẽ cho bạn gợi ý để cho bạn đi tới trải nghiệm việc cảm này. Khi tôi cho bạn gợi ý rằng thân thể đang trở nên được thả lỏng, thế thì bạn sẽ cảm thấy rằng thân thể đang trở nên được thả lỏng hơn, được thả lỏng hơn…. Thân thể sẽ trở nên được thả lỏng!
Khi thân thể trở nên được thả lỏng, hơi thở sẽ trở nên êm dịu. Êm dịu không ngụ ý rằng việc thở sẽ dừng lại, nhưng nó sẽ trở nên chậm, yên bình và sâu. Thế rồi trong ba phút bạn phải cảm thấy rằng việc thở của bạn đang trở nên mỗi lúc một êm dịu hơn, việc thở đang trở nên được thả lỏng…. Thế rồi dần dần tâm trí cũng trở nên được thả lỏng và yên bình. Khi thân thể trở nên được thả lỏng, hơi thở trở nên êm dịu; khi hơi thở trở nên êm dịu, tâm trí tự động trở nên im lặng – cả ba điều này có quan hệ với nhau.
Cho nên đầu tiên chúng ta sẽ cảm thấy rằng thân thể được thả lỏng – điều này sẽ làm cho việc thở của bạn thành êm dịu. Thế rồi chúng ta sẽ cảm thấy rằng việc thở được thả lỏng – điều này sẽ làm cho tâm trí thành im lặng.
Và thế rồi tôi sẽ cho bạn gợi ý thứ ba – rằng bây giờ tâm trí bạn đang trở nên im lặng và trống rỗng. Theo cách này, sau khi đi theo từng gợi ý trong ba gợi ý này một thời gian ngắn, tôi sẽ nói rằng bây giờ tâm trí đã trở nên im lặng hoàn toàn. Thế rồi trong mười phút bạn sẽ nằm trong im lặng theo cùng cách mà bạn đã ngồi trong im lặng sáng nay.
Bạn sẽ nghe thấy tiếng chim kêu, bạn sẽ nghe thấy tiếng chó sủa – và nhiều âm thanh khác – cứ giữ lắng nghe một cách im lặng. Dường như có căn phòng trống rỗng và âm thanh bước vào, vang vọng và bước ra. Bạn không nên nghĩ về tại sao bạn đang nghe thấy những âm thanh này, cũng không nên nghĩ về tại sao chó sủa – vì bạn chẳng liên quan gì tới chó. Không có lí do cho bạn nghĩ về tại sao con chó này sủa, cũng không tại sao con chó ngu này đang quấy rối bạn bây giờ khi bạn đang thiền! Không, bạn chẳng liên quan gì tới cái nào. Chó không biết chút nào rằng bạn đang thiền. Nó không có ý niệm nào về điều đó, nó là tuyệt đối hồn nhiên – nó chỉ làm việc của nó. Nó chẳng làm gì với bạn. Nó chỉ sủa, cho nên bạn phải để nó sủa. Nó không quấy rối bạn chừng nào bạn không làm nó thành việc gây rối. Nó trở thành gây rối chỉ khi bạn chống lại, khi bạn muốn chó dừng sủa – phiền phức bắt đầu ở đó. Chó đang sủa – nó phải sủa. Chúng ta đang thiền – chúng ta phải thiền. Không có xung đột giữa hai điều này; không có đối lập. Bạn im lặng, âm thanh của chó sẽ tới, nấn ná, rồi đi; đó không phải là việc gây rối cho bạn.
Có lần tôi đã ở lại trong một làng, nghỉ trong nhà nghỉ. Một lãnh đạo chính trị cũng ở cùng tôi. Đêm đó tôi không biết cái gì đã xảy ra nhưng mọi chó trong làng tụ tập lại gần nhà nghỉ và bắt đầu sủa. Người lãnh đạo trở nên rất bối rối. Anh ta đứng dậy, đi vào phòng tôi và hỏi, “Ông đã đi ngủ chưa? Tôi đang trong khó khăn lớn. Tôi đã đuổi lũ chó đó đi hai lần rồi, nhưng chúng cứ trở lại!”
Tôi nói, “Nếu ông đuổi bất kì ai ra xa họ bao giờ cũng quay lại. Cố đuổi ai đó đi xa là sai lầm vì bất kì người nào ông đuổi đi đều nghĩ rằng người đó được cần theo cách nào đó. Người đó nghĩ rằng người đó có tầm quan trọng nào đó – đó là lí do tại sao người đó bị đuổi ra xa. Và chó chỉ là chó đáng thương thôi! Chúng phải nghĩ rằng chúng được cần tới theo cách nào đó, rằng chúng là quan trọng với ông, cho nên chúng quay lại.
“Và điều khác là ở chỗ chó không có ý niệm nào rằng người lãnh đạo chính trị đang ở đây, rằng chúng sủa vì ông. Chúng không phải là người – nếu mọi người biết rằng một người lãnh đạo chính trị đang ở đây họ sẽ tụ tập quanh người đó. Mãi cho tới giờ chó không có đủ thông minh để tụ tập quanh khi người lãnh đạo chính trị tới. Chó tới đây mọi ngày. Đừng có ý tưởng không cần thiết trong tâm trí ông rằng chúng đã tới đây vì tầm quan trọng của ông. Chúng dứt khoát sẽ không biết điều đó. Và khi có liên quan tới vấn đề ngủ của ông, chó không giữ cho ông thức đâu, ông đang giữ cho bản thân ông thức. Ông đang nghĩ một cách không cần thiết rằng chó phải không sủa. Ông có quyền gì nào? Chó có quyền sủa và ông có quyền ngủ. Không có mâu thuẫn giữa hai điều này, những điều này có thể xảy ra đồng thời. Không có xung đột hay va chạm giữa chúng. Để cho chó cứ sủa đi và ông cứ ngủ. Chó không thể nói rằng ông phải không ngủ vì giấc ngủ của ông tạo ra phiền hà trong việc sủa cúa chúng, mà ông cũng không thể nói rằng chúng gây phiền phức cho ông.”
Và tôi bảo ông ta, “Cứ chấp nhận rằng chó sủa và lắng nghe một cách im lặng. Bỏ chống cự đi. Chấp nhận việc sủa của chúng. Và khoảnh khắc ông chấp nhận điều đó, việc sủa của chó cũng được biến đổi thành nhịp điệu âm nhạc.”
Tôi không biết khi nào ông ấy đi vào giấc ngủ nhưng khi ông ấy thức dậy buổi sáng, ông ấy đã nói với tôi, “Tôi không có ý tưởng nào về cái gì đã xảy ra nhưng tôi thực sự ngạc nhiên. Khi không có gì khác để làm tôi phải chấp nhận. Ban đầu ý tưởng của ông đã chẳng có nghĩa gì với tôi….” Ý tưởng của tôi không tạo ra tức khắc nghĩa cho bất kì ai! Nó không tạo ra nghĩa cho ông ấy nữa…. “nhưng khi tôi cảm thấy bất lực thế, tôi nhận ra không có cách khác: hoặc tôi làm hỏng giấc ngủ của tôi hoặc tôi chấp nhận điều ông nói. Chỉ có hai phương án. Thế rồi tôi nghĩ rằng vì tôi đã chú ý nhiều thế tới chó, giờ tôi phải để chú ý tới gợi ý của ông và xem cái gì xảy ra. Cho nên tôi nằm yên tĩnh và lắng nghe và chấp nhận việc sủa. Sau đó tôi chẳng có ý tưởng khi nào tôi rơi vào buồn ngủ, và tôi chẳng có ý tưởng chó vẫn còn sủa bao lâu hay khi nào chúng trở nên im lặng. Tôi thực sự có giấc ngủ đêm ngon lành.”
Cho nên đừng chống cự. Lắng nghe một cách im lặng bất kì cái gì có khắp xung quanh. Việc lắng nghe im lặng này là chính hiện tượng huyền bí; việc không chống cự này, việc không chống đối này với sự sống là manh mối để đi vào thiền.
Cho nên trước hết chúng ta sẽ trở nên thảnh thơi, và thế rồi chúng ta sẽ im lặng lắng nghe trong trạng thái không chống cự. Đèn sẽ được tắt đi để cho bạn không cảm thấy rằng người khác đang hiện diện. Dễ quên chó, khó hơn nhiều là quên mọi người quanh bạn.
Từ “Hành trình bên trong”, Ch.3
