Như tôi đã nói sáng nay, bất kì cảm giác gì về vui vẻ, về an bình, về hạnh phúc mà bạn trải nghiệm, chúng là để được mang vào bên trong bạn một cách liên tục, trong hai mươi bốn giờ một ngày. Bạn sẽ làm điều này thế nào? Có hai cách: một cách là ghi nhớ và tái tạo lại trạng thái tâm thức đặc biệt này, điều bạn đã trải nghiệm khi bạn đang thiền.
Chẳng hạn, trong thiền bạn thở chậm, cho nên trong ngày bất kì khi nào bạn có thời gian, khi bạn không làm bất kì cái gì nói riêng, làm chậm lại việc thở của bạn và giữ chú ý của bạn vào điểm dưới mũi nơi hơi thở đi vào. Nhớ những cảm giác này, tưởng tượng bản thân bạn là đang cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ, im lặng và được nuôi dưỡng. Mang những cảm giác này trở lại. Bất kì khi nào bạn nhớ – lúc đi ngủ, lúc thức dậy, lúc bước đi trên phố, bất kì chỗ nào bạn có thể đang ở – mang những cảm giác này trở lại. Kết quả sẽ là ở chỗ nhiều lần trong ngày việc nhớ lại này sẽ điểm vào cái gì đó bên trong bạn. Và một lúc sẽ tới khi bạn sẽ không phải làm bất kì nỗ lực đặc biệt nào để nhớ; nó sẽ ở cùng bạn thường xuyên, cũng như việc thở của bạn vậy.
Cho nên thứ nhất, bạn phải liên tục nhớ những cảm giác này bên trong bản thân bạn, bất kì khi nào ý nghĩ nào tới với bạn.
Chẳng hạn, trong khi nằm trên giường nhớ tới trạng thái bạn đã ở trong khi bạn đã thiền. Khi bạn đi dạo, khi bạn thấy ánh trăng đêm, khi bạn ngồi dưới cây và không có ai ở xung quanh, khi bạn một mình trong phòng, nhớ tới những cảm giác này. Khi du hành trên xe bus hay du hành trong tầu hoả, ngồi một mình, nhắm mắt lại và nhớ tới những cảm giác này. Ngay cả trong ngày khi bạn bận rộn với công việc, ngay cả trong văn phòng của bạn, đứng dậy vài phút và đi ra cửa sổ, lấy vài hơi thở sâu và thử nhớ trạng thái đó của hiện hữu.
Nếu bạn làm điều này cho dù mười hay mười lăm lần một ngày, việc nhớ lại trong một hay hai phút, điều đó sẽ trở thành ngày càng liên tục hơn. Dần dần bạn sẽ thấy rằng không có nhu cầu nhớ – nó sẽ còn lại với bạn. Cho nên đây là một cách: bằng việc mang bất kì cái gì bạn trải nghiệm trong thiền vào ý nghĩ của bạn và để nó đi vào trong tâm thức của bạn.
Cách thứ hai là điều tôi đã gợi ý cho bạn, rằng khi bạn đi ngủ ban đêm bạn làm ra quyết tâm của bạn. Cách làm cho quyết tâm của bạn mạnh hơn cũng là cách làm cho trạng thái thiền của bạn là trạng thái liên tục. Khi bạn đã có trải nghiệm về thiền, đêm đó khi bạn đi ngủ, làm cùng điều này: nhớ lại từ bên trong bất kì cái gì bạn đã trải nghiệm trong thiền và cùng trải nghiệm đó sẽ ở cùng bạn trong hai mươi bốn giờ một ngày.
Rèn luyện mà tôi đã cho bạn để làm ra quyết tâm của bạn về việc ném hơi thở ra và làm ra quyết tâm và thế rồi hít hơi thở vào và lấy quyết tâm… Khi bạn trải nghiệm trạng thái im lặng, thế thì dùng cùng thủ tục này, mang ý nghĩ tới tâm trí rằng bất kì cái gì bạn cảm thấy trong thiền sẽ ở cùng bạn mọi lúc như dòng chảy bên trong. Bằng việc lặp lại ý nghĩ này bạn sẽ tìm ra cảm giác về thiền mà không có bất kì nỗ lực nào. Sẽ có ích lợi hơn nếu hai điều này được làm đồng thời. Về sau, khi chúng ta nói về việc làm thuần khiết ý nghĩ và cảm xúc, chúng ta sẽ có khả năng thảo luận điều này sâu hơn. Nhưng bạn có thể thực nghiệm với cả hai việc tập luyện này.
Trong quá trình hai mươi bốn giờ bạn có nhiều thời gian rỗi trên tay bạn khi bạn không có bất kì cái gì xứng đáng để làm. Nếu thời gian rỗi này có thể được dùng để nhớ tới những khoảnh khắc này của thiền, nó có thể tạo ra khác biệt vô cùng. Nhìn nó theo cách này: hai năm trước ai đó đã xúc phạm bạn, hay bạn đã trải nghiệm sự vụ thảm kịch – nếu hôm nay bạn định thử nhớ lại sự vụ này bạn sẽ ngạc nhiên để ý rằng khi bạn nhớ tới toàn thể sự vụ này thân thể bạn và tâm trí bạn sẽ dần dần đi tới cùng trạng thái chúng đã vậy khi bạn thực tại đã trải qua trải nghiệm này hai năm trước. Nếu hai năm trước bạn đã bị xúc phạm bởi ai đó và hôm nay bạn đã thử nhớ lại sự vụ này, nó đã cảm thấy thế nào và bạn đã bị xúc phạm thế nào, bạn sẽ ngạc nhiên mà thấy rằng thân thể bạn và tâm trí bạn sẽ trải nghiệm cùng trạng thái chúng đã ở trong đó, dường như bạn lại bị xúc phạm.
Mọi thứ được thu giữ trong tâm thức bạn và nó không biến mất. Bất kì cái gì bạn đã trải nghiệm đều được cất giữ. Nếu bạn mang những kỉ niệm này trở lại, bạn có thể trải nghiệm cùng điều đó lần nữa và bạn có thể trải qua cùng cảm xúc lần nữa. Không cái gì bị xoá đi khỏi tâm trí con người.
Cho nên nếu trong khi bạn thiền hôm nay bạn cảm thấy thoải mái, điều bản chất là bạn nhớ kinh nghiệm này ít nhất năm tới mười lần trong ngày. Theo cách này kí ức về trải nghiệm này sẽ đi sâu hơn vào trong tâm thức của bạn, và bằng việc nhớ đi nhớ lại nó, nó sẽ trở thành một phần thường hằng của tâm thức của bạn. Cho nên trong việc trả lời cho câu hỏi đã được hỏi, đây là cách điều đó có thể được làm. Và điều quan trọng là bạn làm nó.
Mọi người rất hay phạm sai lầm về việc chỉ nhớ cái là phủ định và quên đi cái là khẳng định. Sai lầm cơ bản mà mọi người mắc phải là ở chỗ họ nhớ mọi thứ vô giá trị, phủ định, và họ quên mọi thứ có bất kì giá trị thực nào. Hiếm khi bạn nhớ khoảnh khắc bạn đã đầy yêu; hiếm khi bạn nhớ những khoảnh khắc đó khi thân thể bạn cảm thấy sống động toàn bộ. Hiếm khi bạn nhớ những khoảnh khắc đó khi bạn cảm thấy im lặng. Nhưng bạn bao giờ cũng nhớ những khoảnh khắc mà bạn giận và nổi cơn thịnh nộ, những khoảnh khắc mà bạn bị xúc phạm và khi bạn trả thù ai đó. Bạn bao giờ cũng nhớ những lúc bạn bị tổn thương nhưng hiếm khi nhớ những lúc đã nuôi dưỡng bạn. Và điều rất quan trọng với bạn là nhớ những khoảnh khắc nuôi dưỡng này.
Liên tục nhớ chúng sẽ giúp bạn theo hai cách: Quan trọng nhất việc nhớ tới những khoảnh khắc này sẽ tạo ra khả năng cho chúng xảy ra lần nữa. Nếu ai đó thường xuyên nhớ tới những điều phủ định, điều cực kì có thể là người đó sẽ trải qua cùng loại kinh nghiệm lần nữa. Nếu ai đó thường xuyên nhớ tới những điều buồn, rất có thể là người đó sẽ lại buồn nữa, vì người đó sẽ phát triển việc nghiêng về những điều này và các sự vụ này sẽ cứ lặp lại trong đời người đó. Mọi cảm giác này trở nên được lưu giữ lại bên trong bạn, và ngày càng dễ cho những cảm xúc này lặp đi lặp lại bản thân chúng.
Thử quan sát trong bản thân bạn loại cảm xúc mà bạn có xu hưởng nhớ. Tất cả chúng ta đều có kí ức. Loại kinh nghiệm nào bạn có xu hướng nhớ? Và cũng nhớ rằng bất kì kí ức nào bạn có về quá khứ, bạn đang gieo những hạt mầm này cho tương lai và bạn sẽ thu hoạch cùng những kinh nghiệm này trong tương lai. Kí ức của bạn về quá khứ lát đường cho tương lai.
Quên đi một cách có ý thức mọi thứ vô giá trị – nó không có bất kì giá trị nào đâu! Và nếu bạn nhớ những điều như vậy, thế thì dừng bản thân bạn lại và yêu cầu những kí ức này ra đi. Chúng là vô dụng với bạn. Quên mọi gai và nhớ hoa thôi. Có thể có nhiều gai, nhưng cũng có hoa xung quanh. Nếu bạn nhớ hoa, gai trong cuộc sống của bạn sẽ biến mất và cuộc sống của bạn sẽ đầy hoa. Nếu bạn nhớ gai, có thể là hoa trong cuộc sống của bạn sẽ biến mất và bạn sẽ bị bỏ lại chỉ với gai.
Điều chúng ta trở thành phụ thuộc vào điều kí ức chúng ta nuôi dưỡng vì điều chúng ta nhớ trở thành một phần của chúng ta. Khi chúng ta nghĩ về cái gì đó mọi lúc, điều này mang tới thay đổi trong chúng ta và nó trở thành toàn thể cuộc sống của chúng ta. Do đó, nhớ mọi thứ mà bạn nghĩ là thiện lành và thuần khiết, bất kì cái gì bạn nghĩ đều là quan trọng. Và trong cuộc sống… không cuộc sống của người nào mà khổ tới mức không từng có những khoảnh khắc của an bình, hạnh phúc, cái đẹp, tình yêu. Và nếu việc nhớ lại những khoảnh khắc này cho bạn sức mạnh nào đó, thế thì có thể là ngay cả khi bạn bị bao quanh bởi bóng tối, ánh sáng bên trong bạn cũng sẽ mạnh tới mức bạn sẽ không thấy bóng tối này. Có thể là có buồn khắp xung quanh bạn nhưng bạn đang mang kinh nghiệm này của yêu, của cái đẹp, của im lặng bên trong bạn, cho nên bạn không thấy mọi thứ là buồn. Có thể rằng mặc cho bị bao quanh bởi gai, người ta có thể cảm thấy rằng mình được bao quanh bởi hoa. Nhưng cái đối lập với điều này cũng là có thể – điều đó tất cả phụ thuộc vào bạn.
Điều phụ thuộc vào cá nhân là người đó muốn đạt tới chiều cao nào. Điều phụ thuộc vào chúng ta là liệu chúng ta sống trong cõi trời hay trong địa ngục. Cõi trời và địa ngục không phải là nơi chốn địa lí, chúng là trạng thái tâm lí, chủ thể. Phần lớn các bạn ở trong địa ngục nhiều lần trong ngày và nhiều lần bạn ở trong cõi trời. Nhưng phần lớn các bạn ở trong địa ngục với phần lớn thời gian ban ngày, và một số trong các bạn thậm chí quên mất đường quay về cõi trời.
Nhưng cũng có những người ở trong cõi trời trong hai mươi bốn giờ một ngày. Có những người trên hành tinh này mà đang sống trong cõi trời. Bạn nữa cũng có thể là một trong số họ. Không có cái gì dừng bạn lại. Chỉ hiểu vài nguyên tắc cơ bản, khoa học.
Tôi nhớ tới một câu chuyện….
Phật có một đệ tử tên là Purna. Ông ấy đã được khai tâm và đã trở nên tự nhận ra. Purna nói, “Bây giờ tôi muốn ra đi và lan toả thông điệp của thầy cho mọi người cần nó.”
Phật nói, “Ta có thể cho phép ông ra di nhưng ta phải hỏi ông một điều đầu tiên: ông muốn đi đâu?”
Đã có một miền nhỏ ở Bihar tên là Sukha. Purna nói, “Tôi sẽ đi tới Sukha. Mãi cho tới giờ không sư nào đã bao giờ tới thăm khu vực này, và mọi người ở miền này chưa bao giờ nghe nói về thông điệp của thầy.”
Phật nói, “Có lí do tại sao không ai đã bao giờ ở đó. Những người ở đó là rất xấu. Có thể rằng nếu ông đi tới đó họ sẽ xúc phạm ông. Thế thì đáp ứng của ông sẽ là gì?”
Và Purna nói, “Tôi sẽ cám ơn họ. Tôi sẽ cám ơn họ vì cho dù họ lăng mạ tôi, ít nhất họ đã không đánh tôi – họ có thể đã đánh tôi chứ.”
Phật nói, “Có thể rằng một người trong số họ đánh ông; thế thì đáp ứng của ông sẽ là gì?”
Ông ấy đáp, “Tôi sẽ cám ơn người đó vì cho dù người đó đánh tôi, ít nhất người đó đã không giết tôi. Người đó có thể đã giết tôi chứ.”
Phật nói, “Ta muốn hỏi ông một câu hỏi cuối cùng. Có thể rằng ai đó sẽ giết ông. Thế thì đáp ứng của ông sẽ là gì?”
Purna nói, “Tôi sẽ cám ơn người đó vì giải thoát cho tôi khỏi cuộc sống này trong đó tôi có thể đã đi lạc lối.”
Và Phật nói, “Trong hoàn cảnh đó, ông có thể đi bất kì chỗ nào! Bây giờ bất kì chỗ nào ông đi, mọi người sẽ là một phần của gia đình của ông. Vì khi tim của người ta đầy thế, tới đỉnh thế, không cái gì trên trái đất này có thể làm hại người đó.”
Hôm qua tôi đã nói với ai đó trên đường tới đây về Mahavira. Điều đó được nói về Mahavira, mặc dầu điều đó dường như là không thực, rằng nếu ông ấy bước đi trên đường ngay cả gai đang đâm lên sẽ quay lật xuống. Điều này dường như là hư cấu. Có thành vấn đề gì với gai khi có người dẫm lên chúng? Mối quan tâm gì với gai dù đó là Mahavira hay ai đó khác dẫm lên chúng? Và làm sao gai có thể lật xuống được? Tôi cũng đã nghe điều được nói về Mohammed rằng khi ông ấy bước trên sa mạc A rập nóng, mây sẽ xuất hiện trên ông ấy để che bóng cho ông ấy khỏi ánh mặt trời. Điều này dường như là tuyệt đối hư cấu. Có thành vấn đề gì với mây về người đang bước đi dưới nó, liệu đó là Mohammed hay ai đó khác? Làm sao điều đó là có thể?
Nhưng tôi bảo bạn, điều đó toàn là thực đấy. Không phải là gai lật xuống hay mây xuất hiện đâu, nhưng những câu chuyện này đang tiết lộ cái gì đó cho chúng ta. Mọi người đã cố diễn đạt chân lí nào đó qua chúng. Qua chúng cái gì đó rất đáng yêu đang được truyền đạt – rằng không gai nào có thể làm đau ai đó, người có trái tim riêng đã trở thành không có gai. Và với ai đó người không mang đam mê bùng cháy trong tim mình, toàn thể trái đất được che phủ bởi bóng mây và người đó không bao giờ bị phơi ra mặt trời thiêu đốt. Và điều này là tuyệt đối thực.
Dù trạng thái tâm thức của bạn là bất kì cái gì, cuộc sống của bạn sẽ có cùng phẩm chất. Chính điều kì diệu là khi ai đó làm nỗ lực để làm thuần khiết bản thân người đó, toàn thế giới trở thành chỗ thân thiện với người đó; và khi ai đó đầy yêu, toàn thế giới trút yêu của nó lên người đó. Và đây là chân lí vĩnh hằng: rằng ai đó đầy hận thù sẽ nhận lại hận thù. Bất kì cái gì chúng ta đưa ra, mọi thứ quay lại chúng ta. Không có cách khác, không có phương án khác.
Cho nên trong hai mươi bốn giờ một ngày cố nhớ những khoảnh khắc trong đời bạn mà đã từng là phép thần thông và linh thiêng. Nhớ lại vài khoảnh khắc đó và cố làm cho chúng thành nền tảng của cuộc sống của bạn. Và cố quên đi ngay cả những thời kì dài của đau đớn, buồn rầu, hận thù và bạo hành; chúng không có bất kì giá trị nào. Để cho chúng phai mờ đi. Cũng như lá khô rụng khỏi cây, buông bỏ đi mọi cái không có giá trị và một cách có ý thức liên tục thu thập mọi cái có nghĩa và sống động. Quá trình này nên liên tục diễn ra. Nên có luồng các ý nghĩ thuần khiết, đẹp trong tâm trí bạn, đầy yêu và hạnh phúc.
Thế rồi, từng bước một, bạn sẽ thấy rằng mọi thứ bạn nhớ dường như xảy ra thường xuyên hơn và rằng cái bạn bao giờ cũng khao khát sẽ bắt đầu xuất hiện khắp xung quanh bạn. Và thế thì thế giới sẽ dường như trong ánh sáng khác toàn bộ. Cùng mọi người sẽ dường như khác: cùng đôi mắt đó, cùng hoa và cùng đá sẽ dường như có nghĩa khác… Cái gì đó chúng ta thậm chí không bao giờ nghĩ tới vì chúng ta bị mê mải trong một thế giới khác toàn bộ.
Cho nên như tôi đã nói, nhớ điều bạn đã trải nghiệm trong thiền – sự rạng ngời, tia sáng, chút ít an bình. Chăm nom những trải nghiệm nhỏ mà bạn đã có như người mẹ chăm nom đứa con của mình. Nếu bạn không chăm nom chúng, chúng sẽ chết. Thứ càng có giá trị, càng cần chăm sóc tới nó. Con vật cũng có con nhưng chúng không cần nhiều chăm nom; con vật càng ít phát triển, càng ít có nhu cầu chăm sóc cho chúng. Chúng tự chăm nom cho bản thân chúng. Nhưng trên chiếc thang tiến hoá bạn sẽ thấy rằng nếu đứa con con người không được chăm sóc đúng nó sẽ không tồn tại.
Trạng thái tâm thức càng cao, việc bảo vệ càng được cần nhiều hơn. Kinh nghiệm càng quí giá, nó càng yêu cầu chăm nom nhiều hơn. Cho nên cho dù bạn chỉ có những kinh nghiệm nhỏ bé, chăm nom chúng cẩn thận vào.
Bạn đã hỏi làm sao chăm nom chúng? Nếu tôi cho bạn vài viên kim cương, bạn sẽ chăm nom chúng thế nào? Nếu bạn tìm ra kho báu giá trị, bạn sẽ chăm nom nó thế nào? Làm sao bạn sẽ giữ nó an toàn? Bạn sẽ giữ nó ở đâu? Bạn sẽ muốn giấu biệt nó đi; bạn sẽ muốn để nó gần tim bạn.
Một người ăn xin sắp chết trong bệnh viện. Khi một linh mục tới thăm anh ta các bác sĩ bảo ông ấy rằng anh ta sắp chết. Thế là linh mục đi tới anh ta để làm lễ lần cuối cùng. Ông ta bảo người ăn xin, “Gập hai bàn tay lại với nhau.”
Nhưng người ăn xin nói, “Xin tha thứ cho tôi, nhưng tôi không thể mở được một bàn tay.”
Anh ta sắp chết và anh ta đã không thể mở một bàn tay ra. Và vài khoảnh khắc sau đó anh ta chết. Tay anh ta được mở ra và họ thấy vài đồng tiền bẩn mà anh ta đã thu nhặt. Anh ta đã giữ những đồng này trong nắm tay của mình… vài đồng tiền bẩn! Anh ta biết rằng anh ta sắp chết nhưng anh ta giữ bàn tay đóng lại.
Bạn biết cách chăm nom những đồng tiền bình thường – mọi người đều biết điều đó – nhưng bạn không biết cách chăm sóc cái có giá trị nhất. Và bạn giống như người ăn xin này, với nắm tay đóng lại. Và khi thời gian tới cho nắm tay của bạn được mở ra sẽ không có gì trong chúng ngoại trừ vài đồng tiền bẩn.
Bảo vệ những kinh nghiệm này đi… chúng là đồng tiền thực. Chúng có thể đã làm bạn hứng khởi, chúng có thể đã cho bạn nước quả tươi, chúng có thể đã biến đổi cái gì đó trong bạn; cái gì đó mới có thể đã được lẩy cò trong bạn, niềm khao khát về điều tối thượng có thể đã nảy sinh trong bạn. Cho nên chăm nom chúng đi. Tôi đã giải thích cả hai phương pháp. Nếu bạn liên tục thực nghiệm với chúng, bạn sẽ hiểu.
Từ “Con đường của Thiền”, Ch.3
