Đôi khi chạy đây đó, nói,cười, làm việc, đọc, viết và lau dọn –
sự kiện là:
khi cửa đóng đằng sau và mắt nhắm – trời tối.
Ý nghĩ hay vô ý nghĩ, cảm hay vô cảm, trời tối.
Sáng hay đêm, bất kì lúc nào bên trong. trời tối.
Nhìn bên trong tìm người nhìn, trời tối.
‘Tôi’ là tối, ai đang viết câu hỏi này?
Vâng, Prasad, ‘tôi’ là tối, bản ngã là tối, và nếu bạn nhìn vào trong và người nhìn có đó, nó sẽ vẫn còn tối. Sáng hay tối sẽ không tạo ra bất kì khác biệt nào, ý nghĩ hay vô ý nghĩ sẽ không tạo ra bất kì khác biệt nào, vì bản thân cái ‘tôi’ là ý nghĩ bản chất, ý nghĩ nền tảng – người nhìn. Nó chứa mọi ý nghĩ và mọi tình cảm. Bạn có thể nhìn, nhưng bạn đã phân chia bản thân bạn thành hai: người nhìn và cái được nhìn. Và phân chia này là tối, nhị nguyên này là tối, chia chẻ này là tối.
Tính một là chói sáng, tính một là ánh sáng; tính hai là tối.
Cho nên, bất kì khi nào thiền nhân đi vào trong, đầu tiên người đó bao giờ cũng đương đầu với tối, và tối đó gây kinh hoàng – ai muốn đi vào trong tối đó? Người ta trở nên sợ, người ta muốn trốn khỏi nó. Lúc ban đầu nó bao giờ cũng là vậy, nhưng nếu bạn đi tiếp và đi tiếp và đi tiếp, và ban dừng ngay cả việc hỏi về sáng… Tại sao bạn phải hỏi? Nếu nó là tối, nó là tối. Và tối là hoàn toàn đúng – và khi tối là hoàn toàn đúng, tối là tuyệt đối sáng.
Chấp nhận nó đi. Yêu nó đi. Ôm choàng lấy nó. Cảm thấy là một với nó. Và khoảnh khắc chia chẻ biến mất, khi không có người nhìn và cái được nhìn, không có người quan sát và cái được quan sát, thế thì đột nhiên sẽ có sáng – và sáng không cần nhiên liệu, sáng là vĩnh hằng.
Nhưng nếu bạn bị phân chia, thế thì sáng đó sẽ không xảy ra cho bạn.
Cho nên, cái gì để được làm? Bạn phải yêu tối này, bạn phải rơi vào trong tối này và biến mất. Đừng tìm sáng. việc tìm sáng sẽ giữ bạn xa xôi, không yêu thương, không sẵn có cho tối, và điều đó sẽ là rào chắn cho sáng. Đừng tìm sáng. Nếu trời là tối, trời là tối. Đây là điều Phật gọi là tathata. Nếu trời là tối, trời là tối; đừng đòi hỏi cái gì đó khác, để nó là tối, tận hưởng nó. Cái gì sai với tối?
Nhưng chúng ta bị ước định theo cách mà chúng ta không thể tận hưởng vài điều. Chúng ta đã từng được nuôi lớn theo cách mà chúng ta có thể tận hưởng chỉ sáng, không tối. Bây giờ điều này là thiếu cái gì đó cực kì đẹp và cái gì đó cực kì sống động.
Tối có niềm vui riêng của nó, sáng có niềm vui riêng của nó, và người hiểu sẽ tận hưởng cả hai. Và người đó sẽ không tạo ra bất kì xung đột nào và người đó sẽ không chọn lựa. Tối có im lặng trong nó, điều không sáng nào đã bao giờ có thể có. Tối có tĩnh lặng trong nó, hoàn toàn tĩnh lặng, không sáng nào đã bao giờ có thể có. Và tối có cái vô hạn: nó không bị giới hạn, nó không biết tới biên giới. Sáng bao giờ cũng có các biên giới cho nó: nó không bao giờ vô hạn, nó là hữu hạn. Sáng tới và đi; tối ở lại, tối là vĩnh hằng.
Chính bởi vì kinh nghiệm này mà ở Ấn Độ chúng ta đã vẽ Krishna như tối – tên khác của ông ấy, Shyam, nghĩa là tối, ‘người đen’.
Tối có chiều sâu. Trắng là nông, trắng bao giờ cũng có vẻ nông cạn. Bắt đầu tận hưởng tối đi. Cảm thấy cái vô hạn của nó, cảm thấy tính không gian của nó, cảm thấy cái vĩnh hằng của nó. Được chạm bởi nó và được xúc động bởi nó – nó mượt như nhung thế, nó có cái đẹp của riêng nó. Và chừng nào bạn chưa có năng lực yêu tối, bạn đã không thu được quyền để biết sáng.
Sáng mà bạn biết là sáng bên ngoài; nó chống lại tối. Và sáng mà bạn sẽ biết khi bạn siêu việt trên tối bên trong sẽ không chống lại tối, nó sẽ chứa mọi cái tối có – và cái gì đó nhiều hơn, và cộng thêm. Nhớ điều đó: sáng bên ngoài không phải là sáng thực; sáng thực sẽ có mọi phẩm chất của sáng này và mọi phẩm chất của tối này và dầu vậy sẽ là nhiều hơn tổng cộng của cả hai chúng. Nó là huy hoàng lớn nơi các nhị nguyên gặp gỡ và hội nhập vào nhau, nơi các nhị nguyên rót mọi cái đẹp của chúng vào nhau và cái đẹp mới nảy sinh: cái đẹp của thống nhất, tích hợp.
Cho nên, nhớ điều đó: bất kì cái gì bạn biết về sáng và tối – cả hai phải được bỏ lại đằng sau. Khi bạn nhắm mắt, bạn đã bỏ lại sáng bên ngoài; bây giờ bạn đi vào tối. Yêu nó đi. Hát bài ca cùng nó. Múa cùng nó. Không tranh đấu với nó, không sợ nó, không giữ khoảnh cách với nó. Và không liên tục tìm sáng. Quên về sáng đi. Tối này có đó – nó phải được tận hưởng; người ta phải biết ơn Thượng đế vì tối này, im lặng này, màn nhung mở rộng này. Và thế thì, một ngày nào đó, người quan sát và cái được quan sát không còn là hai.
Khi bạn yêu cái gì đó, nhị nguyên biến mất. Nếu bạn yêu tối, bạn trở thành tối. Và khi không có nhị nguyên, có chói sáng của phẩm chất khác toàn bộ. Không phải sáng tới từ mặt trời, và không phải sáng tới từ điện, và không phải sáng tới từ trăng; thế thì bạn đã đi tới chính cội nguồn của mọi sáng và mọi tối, thế thì bạn đã đi tới chính rễ, chính nền tảng, của hiện hữu.
Điều hay là tối đang nảy sinh trong bạn. Bạn đã lấy bước đi lớn. Bây giờ, đừng liên tục tranh đấu với nó; bằng không, bước tiếp sẽ bị cản trở.
Đó là điều tôi đã nói hôm nọ: nếu huyền thoại về Sisyphus mà được Thiền sư viết, nó chắc đã có khác biệt toàn bộ – các thần chắc đã bị thất bại. Bạn không thể trừng phạt Thiền sư. Sisyphus chắc đã tận hưởng, chắc đã múa, chắc đã cực lạc, vì không có mục đích, cho nên không có thất bại. Khi đá bắt đầu trượt lại về thung lũng, anh ta chắc đã nghe âm thanh vọng lại, tiếng vọng lại, trong thung lũng. Anh ta chắc đã tận hưởng nó, và anh ta chắc đã bắt đầu cuộc hành trình đi xuống với niềm vui lớn vì anh ta biết cái đẹp của thung lũng nữa. Vâng, có cái đẹp của đỉnh núi, đỉnh núi đầy ánh mặt trời, và tính mở của bầu trời, nhưng có cái đẹp của thung lũng nữa: chỗ trú ngụ, an ninh, chim đẹp, và sông, và bạn bè, và quán rượu. Sisyphus chắc đã quay lại vừa nhảy múa từ đỉnh núi, nghĩ về quán rượu và bạn bè và người yêu. Và con của anh ta phải đã chờ đợi, và vợ anh ta – và đó là lúc. Và anh ta chắc sẽ có đêm nghỉ ngơi, đẹp, và đến sáng anh ta sẽ bắt đầu lại: anh ta sẽ đem tảng đá lên đỉnh. Ngày khác, thách thức khác. Ngày khác, phiêu lưu khác. Và đến sáng anh ta sẽ lại bắt đầu, huýt sáo bài ca. Câu chuyện này chắc sẽ là khác toàn bộ.
Người Hi Lạp không thể mường tượng được điều đó, tâm trí phi logic không thể mường tượng được điều đó, tâm trí phi logic được cần để mường tượng cái đẹp đó. Vâng, khi bạn đi vào trong và có tối, đừng trở thành Sisyphus Hi Lạp, nhớ điều tôi đang nói cho bạn. Yêu tối: nó là món quà. Mọi thứ đều là món quà từ Thượng đế. Cảm thấy biết ơn Thượng đế rằng ngài đã cho bạn cái tối đẹp thế của riêng bạn – trinh nguyên thế, thuần khiết thế, không ô uế. Thảnh thơi trong nó, và khi bạn thảnh thơi, nó biến mất. Khi bạn đã thảnh thơi toàn bộ, nó không còn được thấy. Thế thì bạn đã tới chính cội nguồn của mọi tối và mọi sáng, nhưng cội nguồn đó có phẩm chất khác toàn bộ của sáng. Nó không phải là sáng này – nó có cái gì đó của sáng. Nó không phải là tối này – nó có cái gì đó của tối, nhưng nó là bao la mênh mông. Đó là lí do tại sao các nhà huyền bí bao giờ cũng cảm thấy khó nói nó là gì.
Nó là không thể tả được, nó là không thể diễn đạt được, nó là không thể định nghĩa được.
Prasad, bạn đã lấy bước lớn; đi vào trong tối là bước lớn. Thiền nhân gọi điều đó là ‘hoài nghi lớn’, và các nhà huyền bí Ki tô giáo gọi nó là ‘đêm tối của hồn’. Nhưng buổi sáng đang tới, đang đi theo sau. Đêm tối của hồn có buổi sáng theo sau sát gót nó, theo sau như cái bóng. Đừng quá lo nghĩ về tối, đừng trở nên quá bị ám ảnh bởi nó; bằng không, bạn sẽ bỏ lỡ buổi sáng mà đang đi theo nó – và đang đi tới sát gót.
Đây là cách nhìn vào sự sống, và thế thì gai không còn là gai; chúng cũng có cái đẹp của riêng chúng. Thế thì cây xương rồng là đẹp như bất kì hoa hồng nào. Và tim bạn trải rộng khi bạn có thể thấy cái đẹp của gai. Thấy cái đẹp của hoa hồng là không mấy – bất kì người nào đều có thể thấy nó, không cái gì được yêu cầu ở bạn. Hoa hồng là hiển nhiên thế ở đó – ngay cả người ngu cũng có thể thấy cái đẹp của nó. Nhưng để thấy cái đẹp của gai, thông minh lớn là được cần, nhiều thứ được yêu cầu từ bạn; nó là thách thức. Chừng nào bạn chưa tìm thấy cái đẹp ở mọi nơi, bạn sẽ không tìm thấy Thượng đế. Chừng nào bạn còn chưa ở nhà mọi nơi, bạn sẽ không bao giờ ở nhà.
Cho nên, trong tối, là ở nhà đi. Bất kì cái gì nảy sinh trong bạn phải được chấp nhận với niềm vui như món quà. Và tôi biết đôi khi khó nghĩ rằng đây là món quà khi bạn ốm, khi nó toàn là tối, khi bạn là khổ, khi yêu tan vỡ. Làm sao bạn có thể thấy cái đẹp của nó được khi người yêu chết? Chết đã xảy ra – khó mà thấy được cái đẹp. Điều đó chỉ chỉ ra rằng bạn có định nghĩa rất rất hạn hẹp về cái đẹp, rằng bạn đã áp đặt định nghĩa nào đó lên thực tại. Bỏ việc áp đặt đó đi. Để thực tại được tự do.
Mới hôm nọ tôi đã đọc về nhà huyền bí Hassid, Zusia. Ông ấy là một trong những nhà huyền bí Hassid hay nhất. Ông ấy đi lên núi, và ông ấy thấy nhiều chim bị nhốt trong lồng, bị một người bắt. Zusia mở lồng ra – vì chim được ngụ ý để bay – và lũ chim bay mất. Và người này xô ra ngoài nhà mình và ông ta nói ‘Ông đã làm gì?’ Và Zusia nói ‘Chim được ngụ ý bay. Nhìn chúng đẹp làm sao trên đôi cánh!’ Nhưng người này nghĩ khác; ông ta đánh cho Zusia một trận nên thân. Công việc cả ngày của ông ta đã bị phá huỷ, và ông ta đã hi vọng đi ra chợ và bán lũ chim này, và có nhiều nhiều thứ cần được làm – và giờ Zusia đã phá huỷ toàn thể sự việc. Ông ta đánh cho Zusia một trận nên thân, nhưng Zusia cười, và Zusia thích thú – và ông ta đã đánh ông ấy! Thế rồi ông ta nghĩ người này phải điên. và Zusia bắt đầu đi.
Khi người này đã kết thúc, Zusia hỏi ‘Ông đã làm xong nó, hay ông muốn làm thêm chút nữa? Ông được kết thúc chưa? vì bây giờ tôi phải đi.’ Người này không thể trả lời được. Trả lời cái gì? Ông này đơn giản điên! Và Zusia bắt đầu hát bài hát. Ông ấy rất hạnh phúc – hạnh phúc rằng chim đã bay trong bầu trời và hạnh phúc rằng ông ấy đã bị đánh và dầu vậy đã không đau, hạnh phúc rằng ông ấy có thể nhận điều đó như món quà, hạnh phúc rằng ông ấy có thể vẫn cám ơn Thượng đế. Không có phàn nàn. Bây giờ, ông ấy đã biến đổi toàn thể phẩm chất của tình huống này.
Điều này phải được học. Dần dần, dần dần người ta phải trở nên rộng tới mức tất cả đều được chấp nhận, vâng, ngay cả chết, chỉ thế thì bài ca bùng phát ra. Vâng, ngay cả tối, chỉ thế thì sáng tới. Khoảnh khắc bạn đã chấp nhận đêm một cách toàn bộ và không có tìm và kiếm và khao khát buổi sáng, buổi sáng đã tới. Đây là cách nó tới, đây là con đường của việc tới của nó.
Từ “Mặt trời mọc buổi tối”, Ch.6
